Kończą się wakacje, więc kończy się czas funkcjonowania miejsc, gdzie na świeżym powietrzu można coś zjeść i napić się piwa. Wiele z nich działało jak obiekty tymczasowe, które zgodnie z prawem po sezonie muszą zostać rozebrane.
Zgodnie z art. 3 ustawy – Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) przez tymczasowy obiekt budowlany rozumie się obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej. Przewidziany on jest do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki. Nie jest połączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.
Przewidziany do rozbiórki
Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 pkt 12 prawa budowlanego pozwolenia na budowę nie wymaga budowa tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu. Nie później jednak niż przed upływem 120 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu.
Aby przystąpić do wznoszenia tymczasowych obiektów budowlanych, należy dokonać zgłoszenia właściwemu organowi. W zgłoszeniu należy wskazać datę rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce tymczasowego obiektu budowlanego. Dokonanie zgłoszenia i brak wniesienia sprzeciwu przez organ administracji architektoniczno-budowlanej (w terminie 30 dni od dokonania zgłoszenia) skutkuje tym, że inwestor uzyskał zgodę na usytuowanie tymczasowego obiektu budowlanego na okres 120 dni. W zakresie owej zgody organ nie wydaje żadnej decyzji, albowiem za zgodę uważa się brak sprzeciwu.
Obiekty budowlane tymczasowe muszą zostać rozebrane po upływie określonego okresu, już z samej nazwy są bowiem tymczasowe, możliwe jest również przeniesienie ich na inne miejsce, jednak owo przeniesienie musi być wskazane już w zgłoszeniu. Kiedy w zgłoszeniu wskazano, że obiekt zostanie rozebrany po upływie wskazanego terminu, nie ma możliwości zmiany treści zgłoszenia.
W razie nierozebrania obiektu w terminie wskazanym w zgłoszeniu staje się on obiektem nielegalnym, albowiem upłynął termin 120 dni, w czasie których obiekt odpowiadał prawu. Obiekt taki po upływie 120 dni kwalifikuje się jako wzniesiony bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę, czyli samowola budowlana.
Samowola budowlana
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem tymczasowy obiekt budowlany nierozebrany lub nieprzeniesiony w inne miejsce przed upływem 120 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu przestaje być obiektem budowlanym, którego budowa nie wymagała pozwolenia na budowę i taki obiekt budowlany należy uznać za postawiony bez wymaganego pozwolenia na budowę (por. wyrok WSA w Gdańsku z 24 września 2009 r., II SA/Gd 313/09, wyrok WSA w Gorzowie Wlkp. z 20 kwietnia 2011 r., II SA/Go 117/11). Tym samym obiekt taki będzie wymagał uzyskania pozwolenia na budowę. Oznacza to, że taki obiekt budowlany został wybudowany samowolnie.
Tryby legalizacyjne
Postępowanie legalizacyjne obiektu budowlanego po upływie 120 dni powinno być prowadzone na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy – Prawo budowane. Zgodnie z powołanym art. 48, ust. 1 nadzór budowlany nakazuje, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę. W ust. 2 cytowanego przepisu wskazano że jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1, jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych. W pierwszej jednak kolejności organ musi podjąć próbę legalizacji obiektu w trakcie budowy lub wzniesionego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Warunek jest jeden, budowa musi być zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ponadto budowa nie może naruszać przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie umożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z planem.
Za legalizację należy uiścić stosowną opłatę. Stawki opłat legalizacyjnych są jednak zróżnicowane i uzależnione od kategorii obiektów budowlanych.
Taryfikator opłat
Przykładowy taryfikator opłat: domek letniskowy – 15 tys. zł, domek jednorodzinny – 30 tys. zł (niezależnie od wielkości); wjazd na drogę publiczną – 75 tys. zł, pawilon handlowy – od 2,5 tys. zł do 225 tys. zł. Opłata legalizacyjna dla obiektów wymagających tylko zgłoszenia dotyczy mniejszych obiektów, m.in. budynków gospodarczych, altan. Opłatę za legalizację samowoli wymagającej tylko zgłoszenia oblicza się analogicznie do obiektów wymagających pozwolenia na budowę, stosuje się jednak mnożnik 5 lub 10, a nie 50 (5 lub 10 x 500 zł).
Inną możliwością jest czekanie przez 120 dni i wystąpienie z kolejnym zgłoszeniem tymczasowego obiektu budowlanego, trzeba jednak mieć na względzie, że organ w ciągu 30 dni od dnia zgłoszenia może złożyć sprzeciw.
15 tys. wynosi opłata legalizacyjna domku letniskowego
30 tys. wynosi opłata legalizacyjna domu jednorodzinnego
Ewa Bednarek-Wojtal
radca prawny z Kancelarii Prawnej Pactum