Rzecznik będzie mógł być pełnomocnikiem w sprawach o zwalczanie nieuczciwej konkurencji. Roczna opłata za aplikację nie przekroczy wysokości trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Możliwe będzie prowadzenie kancelarii w formie spółki komandytowo-akcyjnej i akcyjnej.
Rzecznik patentowy uzyska prawo do reklamowania swojej działalności zawodowej za pośrednictwem wszelkich możliwych środków przekazu, zmienią się też zasady egzaminów dla aplikantów do zawodu. Kancelaria rzecznika będzie mogła funkcjonować we wszystkich formach dopuszczonych prawem. Powiększy się również liczba rzeczników o obywateli państw UE, którzy mają kwalifikacje do wykonywania tego zawodu.
To tylko niektóre z najistotniejszych zmian, jakie przewiduje projekt nowelizacji ustawy o rzecznikach patentowych przygotowany przez Urząd Patentowy RP w porozumieniu z Polską Izbą Rzeczników Patentowych. Jest on już po konsultacjach i został wysłany do Ministerstwa Gospodarki, by przekazało go na posiedzenie Rady Ministrów.
Rzecznik w mediach
Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami rzecznik będzie mógł reklamować swoją działalność za pośrednictwem wszystkich środków masowego przekazu. Jedynym ograniczeniem w prowadzeniu tej reklamy będzie zakaz stosowania przez rzecznika zasad nieuczciwej konkurencji i przepisów o niezamówionych informacjach handlowych.
– Krajowa Rada Rzeczników Patentowych określi w uchwale szczegółowe zasady prowadzenia reklamy przez rzeczników. Na pewno musi mieć na względzie specyfikę wykonywania zawodu i konieczność zachowania jego niezależności oraz tajemnicy zawodowej – wyjaśnia Andrzej Pyrża, zastępca prezesa Urzędu Patentowego RP.
Dodaje, że zawód rzecznika, nie funkcjonuje w świadomości społecznej. Społeczeństwo intuicyjnie wyczuwa, jakie są kompetencje adwokata czy radcy, natomiast niewiele wie o rzecznikach.
Nowe zasady aplikacji
Jednak projekt przede wszystkim kreuje nowe zasady naboru i przebiegu aplikacji rzecznikowskiej. Jest to ważne, zwłaszcza w kontekście ostatnio rozpatrywanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny (sygn. akt VI SA/Wa 2223/08) skargi na uchwałę Krajowej Rady Rzeczników Patentowych odmawiającą skarżącej, która ubiegała się o przyjęcie na aplikację, wpisu na listę rzeczników. W wyroku WSA zdyskwalifikował zaskarżoną uchwałę za brak jakiegokolwiek uzasadnienia ocen na egzaminie. Pouczył, że uzasadnienie powinno zawierać podstawy punktacji za wiedzę kandydata na aplikację oraz wyjaśnienie zasad oceny pozostałych kryteriów. Zdaniem sądu Rada poruszała się jednak w granicach ustawy o rzecznikach, która stwierdza, że aplikantów wyłania się w drodze konkursu. Ustawodawca zatem wprost założył, że w przeciwieństwie do egzaminów na aplikacje prawnicze jest podczas konkursu miejsce na subiektywne oceny komisji, dodawał WSA.
– Najważniejsze zmiany dotyczą aplikacji przygotowującej do zawodu rzecznika. Nowa regulacja precyzuje tematykę egzaminu wstępnego oraz formę i zakres końcowego egzaminu kwalifikacyjnego. Dotychczas te sprawy pozostawały poza regulacją ustawową, co mogło budzić wątpliwości – mówi Andrzej Kacperski, prezes Polskiej Izby Rzeczników Patentowych
Zakres przedmiotowy egzaminu konkursowego na aplikację ma objąć wiedzę o działaniach rzecznika i wymogach wykonywania tego zawodu, podstawy prawa własności przemysłowej, elementy wiedzy technicznej, prawa konstytucyjnego, znajomości języka obcego.
Płaci aplikant
Aplikacja ma mieć charakter odpłatny. Organizuje ją samorząd na zasadach samofinansowania. Jej koszty pokryją opłaty aplikantów, które określi premier po uzyskaniu opinii KRRP. Opłaty roczne nie mogą być wyższe niż 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce.
– Nowelizacja wprowadza mechanizm zewnętrznego ustalania opłaty za aplikację. Ten problem od lat wywoływał emocje. Dotychczas opłata ustalana była przez organizatora aplikacji, czyli przez samorząd. Skoro akceptujemy ustalanie zasad odpłatności za studia wyższe i podyplomowe, to nie ma przeszkód, by uznać taką samą zasadę w przypadku odpłatności za aplikację – uważa prezes Izby. – Aplikacja jest organizowana bez jakichkolwiek dotacji budżetowych, a wynagrodzenia wykładowców i koszty najmu sal ustalane są na wolnym rynku – dodaje Andrzej Kacperski.
– Praca rzecznika związana jest z występowaniem przed międzynarodowymi organami ochrony własności przemysłowej. Tak więc do prawidłowego wykonywania zawodu rzecznika niezbędna jest znajomość języków – tłumaczy Andrzej Pyrża.
Przedmiotem egzaminu kwalifikacyjnego będzie m.in. prawo własności przemysłowej, autorskie, cywilne, gospodarcze i administracyjne i odpowiednie do nich postępowania. Autorzy projektu proponują wprowadzenie możliwości wnoszenia odwołań od uchwał komisji egzaminacyjnych do KRRP.
– Nowe przepisy zapewnią przejrzystość i jasność egzaminu konkursowego i kwalifikacyjnego, który jest podstawą wpisu na listę rzeczników patentowych – twierdzą przedstawiciele UP i samorządu.
W 2005 roku aplikację rzecznika ukończyło 49 osób, a w ostatniej edycji zdały egzamin 74 osoby.
– Z uwagi na specjalistyczne pole działalności rzeczników, potrzebę biegłej znajomości polskiego prawa, a także znajomości języka polskiego szacować można, iż na listę rzeczników patentowych wpisać się może kilkudziesięciu obywateli państw członkowskich. Podobna liczba osób podejmować będzie świadczenie usług transgranicznych – uważa wiceprezes Andrzej Pyrża.
Dziś zawód rzecznika wykonuje 955 osób.
Według nowych propozycji kancelarie rzeczników będą mogły być prowadzone we wszystkich formach prawnych (dodano spółkę komandytowo-akcyjną i spółkę akcyjną).
Wiceprezes UP uzupełnia, że w przypadku spółek kapitałowych wprowadzono zasadę, iż większość udziałów lub akcji, a także większość członków zarządów stanowić mają rzecznicy.
Projekt wprowadza też obowiązek doskonalenia zawodowego.
– Jest to niezbędne ze względu na zmieniające się przepisy oraz stan wiedzy technicznej – konkluduje Andrzej Pyrża.
955 rzeczników patentowych działa w Polsce