Komu przysługuje zadośćuczynienie po śmierci bliskiego?

Zadośćuczynienie za śmierć najbliższej osoby, to świadczenie pieniężne, które ma zrekompensować doznaną krzywdę i cierpienia psychiczne. Co ważne, ubiegać się o nie może nie tylko rodzina, ale również inne osoby, z którymi łączyły zmarłego silne więzi emocjonalne.

Kto odpowiada za wypłatę świadczenia?

Zdaniem Julii Jurczuk-Macek, adwokat prowadzącej własną kancelarię, do zapłaty zadośćuczynienia zobowiązany będzie ten, kto ponosi winę za rozstrój zdrowia albo uszkodzenie ciała, które wywołało śmierć. Co to oznacza w praktyce?

- W przypadku śmierci w wyniku wypadku komunikacyjnego, będzie to sprawca wypadku. Przy czym wobec obowiązku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów, w praktyce zobowiązany do zapłaty będzie zakład ubezpieczeń, w którym sprawca miał wykupioną polisę OC – mówi Julia Jurczuk-Macek, adwokat prowadząca własną kancelarię.

Jak długo można dochodzić roszczeń?

Jak dodaje adwokat, przedawnienie roszczeń cywilnych z tytułu czynów zabronionych upływa dopiero po 20 latach. Przy czym – jak zwraca uwagę adwokat – artykuł 446 § 4 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym „sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, a który to jest podstawą dochodzenia zadośćuczynienia za śmierć najbliższej osoby, wszedł w życie w 2008 r. Nie wyklucza to jednak możliwości dochodzenia rekompensaty za stratę krewnego przed tą datą.

- Orzecznictwo wypracowało koncepcję przyznawania zadośćuczynienia na podstawie naruszenia dóbr osobistych osoby bliskiej. Dobrem chronionym prawem jest tutaj życie i więzi rodzinne, które zostały naruszone. Powoduje to niemal nieograniczony czasowo zakres dochodzenia zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej – zwraca uwagę adwokat.

Julia Jurczuk-Macek podkreśla, że sprowadza się to do tego, że w teorii wnuki będą mogły otrzymać świadczenie za śmierć dziadka, którego nawet nie znali, o ile nie upłynął 20-letni termin przedawnienia. Pieniądze w takim przypadku otrzymają za naruszenie dóbr osobistych z tytułu zerwania więzi rodzinnych.

Od czego zależy wysokość zadośćuczynienia za śmierć bliskiego?

Co ważne, nie istnieją kryteria, na podstawie których ustala się wysokość zadośćuczynienia. Decyzja dotycząca jego przyznania jest uznaniowa i należy do sądu orzekającego w sprawie.

- W praktyce bierze się pod uwagę stopień zażyłości zmarłego z osobą bliską, rozmiar cierpienia osoby najbliższej. Ustalona kwota może zostać pomniejszona, jeżeli sąd stwierdzi, że zmarły przyczynił się do skutku zdarzenia, w praktyce są to sytuacje, gdy np. zmarły w chwili wypadku nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa lub wtargnął na ulicę, dobrowolnie wsiadł do pojazdu z nietrzeźwym kierowcą – mówi Julia Jurczuk-Macek.