Test na koronawirusa służy pracodawcom do zapewnienia bezpieczeństwa w zakładzie pracy. Czy pracodawca może zmusić pracownika do testu na COVID-19 i przedstawienia jego wyniku?

Test na COVID-19

W związku z rosnącą w siłę pandemią koronawirusa wykonuje się coraz więcej testów na COVID-19. Rośnie również liczba wyników pozytywnych.

Czy pracodawca może zmusić do testu?

Jak w czasie pandemii zapewnić bezpieczeństwo pracy? Czy pracodawcy mogą zmusić pracowników do wykonania testów na koronawirusa? Co na to prawo?

Prawo pracy nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W wykonaniu tego obowiązku pracodawcy zaczęli wysyłać pracowników na testy na przeciwciała lub testy na obecność COVID-19. Celem jest odizolowanie pracowników zakażonych, powstrzymanie rozprzestrzeniania się wirusa w zakładzie pracy i poza nim, a więc ochrona zdrowia pozostałych pracowników i innych osób.

Okazuje się jednak, że przymusowe testy budzą kontrowersje. Wydaje się, że polecenie wykonania testu jest uzasadnione w sytuacji epidemii. Jednak część doktryny uznaje to za przekroczeniekompetencji pracodawcy i naruszenie praw pracowniczych.

Co zatem powinien zrobić pracodawca, gdy ma podejrzenie o zakażenie COVID-19 u pracownika? Jeśli dana osoba miała styczność z zakażonym lub ma objawy wymieniane jako charakterystyczne dla koronawirusa, można zlecić jej wizytę u lekarza medycyny pracy. Lekarz ten zbada pracownika i oceni, czy wymagany jest w jego przypadku test.

Wcześniej warto odizolować pracownika od reszty zespołu (jeśli jest taka możliwość) lub zlecić pracę zdalną (jeśli praca danego rodzaju może być wykonywana z domu). Zdaniem niektórych prawników pracodawca naraża się tutaj na zarzut nierównego traktowania w zatrudnieniu. Wydaje się jednak, że w obecnej sytuacji zagrożenia życia i zdrowia pracowników takie postępowanie jest uzasadnione.

Czy pracownik może odmówić testu na COVID-19?

Tak, pracownik może odmówić przeprowadzenia na nim testu na obecność COVID-19. Pracodawca nie powinien w związku z tym wyciągać żadnych negatywnych konsekwencji. Zgoda pracownika na test jest jednak wątpliwa ze względu na nierówną pozycję pracownika i pracodawcy w stosunku pracy. Z wiadomego powodu pracownik może czuć się zobligowany do przeprowadzenia testu.

Czy pracodawca może żądać przedstawienia wyniku testu?

Co więcej, zdaniem UODO pracodawca nie ma prawa żądać przedstawienia wyniku testu na COVID-19. Są to dane o stanie zdrowia, a więc dane wrażliwe.

Podsumowując, kwestie przymusowych testów na COVID-19, odmowy pracownika i przekazywania wyników testu nie są jednoznaczne. Należy jak najszybciej uregulować je prawnie. W obecnej sytuacji najbezpieczniej jest zlecić pracownikowi wizytę u lekarza medycyny pracy i zlecić mu pracę zdalną.

Emilia Panufnik
Podstawa prawna:
  • art. 9 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Tekst mający znaczenie dla EOG) (Dz.Urz.UE L z 2016 r. nr 119 str. 1 ze zm.),
  • art. 183b § 1 pkt 2, art. 221b § 1, art. 94 pkt 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320),
  • art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842).