Niekiedy dłużnicy dokonują czynności prawnych z inną osobą z pokrzywdzeniem wierzyciela. Gdy ta osoba uzyska korzyść majątkową, wierzyciel może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną wobec niego. Czy dotyczy to też stosunków z przedsiębiorcami?
Tak. W obowiązujących przepisach uregulowano sytuację, w której na skutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych.
W takim przypadku domniemywa się, że przedsiębiorcy było wiadomo, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Wynika to z art. 527 par. 4 kodeksu cywilnego.
Pojęcie przedsiębiorcy pozostającego z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych należy rozumieć stosunkowo szeroko.
Oznacza ono sytuacje, w których strony związane są długoterminowymi umowami gospodarczymi (np. umowy franchisingu), jak i działania, które stwarzają pewną stałą współpracę między stronami (np. cykliczne dostawy). Nawet okresowe, lecz powtarzające się stosunki gospodarcze mogą być uznane za stałe.
Domniemanie pozostawania w stałych stosunkach rozciąga się również na związki kapitałowe dłużnika z podmiotami, które brały udział w pokrzywdzeniu wierzyciela.
Wspomniane domniemanie obejmuje ponadto osoby bliskie dłużnikowi wchodzące w skład organów osób prawnych, bądź będące wspólnikami uprawnionymi do reprezentowania w spółkach osobowych biorących udział w pokrzywdzeniu wierzycieli.
Nie jest przy tym wymagane, aby taka bliska osoba zarządzająca dokonywała czynności z dłużnikiem. Wystarczy, że pełni funkcje w organie firmy bądź w spółce.
Za mieszczące się w stałych stosunkach gospodarczych w rozumieniu wspomnianego już art. 527 par. 4 kodeksu cywilnego należy również uznać powiązania wynikające z tożsamości osób wchodzących w skład organów władz czy tożsamości składu osobowego wspólników spółek.
Przepisy dotyczące stałych stosunków gospodarczych mają zatem na celu wzmocnienie ochrony wierzycieli przed działaniami nieuczciwych przedsiębiorców.