Przed zawarciem umowy z organizatorem wycieczki należy wnikliwie zapoznać się z jej treścią. Warto też przeczytać regulamin, ogólne warunki uczestnictwa oraz program wycieczki opisany w katalogu. Jeżeli w którymś z tych dokumentów znajdziemy zapis niezgodny z prawem, najlepiej nie podpisywać umowy i zmienić biuro
Decydując się na wakacje organizowane przez biuro podróży, musimy pamiętać, że najczęściej nie będziemy mieli możliwości negocjowania warunków wyjazdu określonych w umowie, regulaminie czy katalogu. Jedynie takie kwestie, jak np. termin wyjazdu, wyżywienie czy dojazd, są ustalane z klientem indywidualnie. Zazwyczaj jednak biuro podróży przedstawia konsumentowi kilka przygotowanych opcji, spośród których dokonuje on wyboru. Tak więc zasadą jest, że klient wybiera spośród ofert przedsiębiorcy i podpisuje umowę o treści przez niego zaproponowanej, bez dokonywania zmian w przedstawionych wzorcach umów. Oznacza to, że poza wyborem oferty konsumenci nie mają wpływu na treść umów, którymi zostaną związani.
Jak sprawdzić, czy biuro podróży jest wypłacane / DGP

Różne dokumenty

Dlatego tak ważne jest, aby przed podpisaniem umowy uważnie przeczytać jej treść oraz regulamin wyjazdu. Ten ostatni z wymienionych dokumentów będzie wiążący dla klienta tylko wówczas, gdy zostanie mu doręczony przed podpisaniem umowy. Poza tym obowiązki i prawa turysty bardzo często są opisane w ogólnych warunkach uczestnictwa oraz w programie opisanym np. w katalogu. Wszystkie te dokumenty składają się na umowę o świadczenie usług turystycznych.
Przed zakupem wycieczki należy poświęcić nieco czasu na sprawdzenie, czy przedstawiona nam oferta nie zawiera postanowień naruszających nasze prawa. Pomóc nam w tym może rejestr klauzul niedozwolonych, który można pobrać ze strony internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (www.uokik.gov.pl). Dokument ten zawiera ponad 2300 postanowień, które zostały uznane przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za niezgodne z prawem.

Niedozwolone klauzule

Jeżeli okaże się, że w umowie znajdują się takie same lub podobne postanowienia do tych zawartych w rejestrze, po pierwsze powinniśmy przed podpisaniem umowy poinformować o tym organizatora wyjazdu. Jeżeli nie wyrazi on zgody na zmianę kwestionowanych punktów umowy, najlepiej zmienić kontrahenta.
W gorszej sytuacji będzie osoba, która już po podpisaniu umowy zorientowała się, że zawiera ona niedozwolone klauzule. Kodeks cywilny stanowi, że takie klauzule nie wiążą konsumentów z mocy prawa. Oczywiście nie oznacza to, że biuro podróży automatycznie zgodzi się na nieegzekwowanie w stosunku do nas obowiązków wynikających z klauzul niedozwolonych. W takiej sytuacji turyście nie pozostaje nic innego, jak zwrócić się do sądu powszechnego o uznanie danego postanowienia za niewiążące. Dla przykładu – jeżeli chcemy odstąpić od umowy, a w jej warunkach znajduje się postanowienie wykluczające taką możliwość lub przewidujące rażąco wygórowaną karę, to możemy powołać się na niedozwolony charakter postanowienia umownego i jeżeli przedsiębiorca nie uwzględni naszych racji, dochodzić swych roszczeń na drodze sądowej.

Gdzie po pomoc

Należy także pamiętać, że konsument nie jest skazany na samotną walkę z nieuczciwym biurem podróży. Może mu w tym pomóc miejski lub powiatowy rzecznik konsumentów. Czynności podejmowane przez rzecznika są bezpłatne, a zwrócić się do niego o pomoc może każda osoba fizyczna. Rzecznicy konsumentów mają swoje siedziby w większości miast powiatowych. Fizycznie ich biura znajdują się najczęściej w starostwach powiatowych.
Aby uzyskać dane teleadresowe do rzecznika najbliższego miejscu naszego zamieszkania, można skorzystać z wyszukiwarki instytucji udzielających pomocy konsumenckiej dostępnej na stronie UOKiK. Wybierając zagadnienie, którego dotyczy problem, a następnie województwo i miasto zamieszkania, uzyskamy adres do rzecznika oraz innych instytucji świadczących pomoc konsumencką w naszym regionie. Oprócz rzeczników świadczą ją także organizacje konsumenckie, takie jak Federacja Konsumentów czy Stowarzyszenie Konsumentów Polskich. Ich pomoc także jest bezpłatna.
Przykładowe niedozwolone klauzule w umowach o świadczenie usług turystycznych
● Cena wycieczki może ulec zmianie najpóźniej na 5 dni przed wyjazdem.
● Biuro zastrzega sobie prawo zmian w programie oraz zmiany ceny imprezy turystycznej w związku ze zmianą kosztów transportu, świadczeń hotelowych, cen walut itp.
● W przypadku zakupu imprez po cenach promocyjnych, specjalnych, last minute nie podlegają one reklamacji.
● Reklamacja zostanie rozpatrzona w terminie do 45. dnia od daty jej złożenia.
● Biuro nie ponosi odpowiedzialności za niedociągnięcia w imprezie wynikłe z przyczyn od niego niezależnych – przepisy i zwyczaje miejscowe.
Biuro, które zbankrutowało, musi zapewnić klientom powrót z wakacji
Magdalena Napiórkowska | adwokat, partner z Kancelarii Prawnej Jatczak i Wspólnicy Sp. k.
Biuro podróży musi zapewnić wycieczkowiczom na wypadek niewypłacalności pokrycie kosztów powrotu do kraju oraz zwrot pieniędzy za niezrealizowaną część wycieczki. Jeżeli w trakcie wycieczki okaże się, że biuro podróży jest niewypłacalne, a ma ono ważną umowę ubezpieczenia lub gwarancji, marszałek województwa wypłaci zaliczki na pokrycie kosztów powrotu klienta do kraju. Może on również wystąpić na rzecz klientów o zwrot pieniędzy za niezrealizowaną część wycieczki. Dlatego tak ważne jest, aby przed wyjazdem sprawdzić, do kiedy i na jaką kwotę obowiązuje gwarancja lub ubezpieczenie biura podróży.
Turyście opłaca się kupić w biurze podróży gwarancję stałej ceny
Michał Buczkowski | prawnik w kancelarii Gide Loyrette Nouel
Organizator imprezy turystycznej może podwyższyć jej cenę w przypadku wzrostu kosztów transportu, podatków, cen paliw i produktów spożywczych. Dopłata może też wynikać ze zmian kursów walut. W umowie o świadczenie usług turystycznych musi znajdować się wyraźny zapis o możliwości podwyższenia ceny. Uprawnienie to przyznaje biurom turystycznym art. 17 ustawy o usługach turystycznych. Zgodnie z nim biura podróży nie mogą podwyższyć ceny ustalonej w umowie w okresie 20 dni przed datą wyjazdu. Gwarancja stałej ceny chroni też klienta przed podwyższeniem opłaty już od momentu zawarcia umowy z biurem podróży aż do wyjazdu.