W 2019 r. po raz pierwszy wójt, zarząd powiatu i zarząd województwa przedstawią radzie gminy (radzie powiatu, sejmikowi) raport o stanie danej jednostki samorządu terytorialnego.

• Startują roczne sprawozdania włodarzy

Raport o stanie jednostki samorządu terytorialnego będzie składany corocznie i obowiązkowy dla wszystkich (dotychczas tylko niektóre JST – jak np. Niepołomice, Kraków, czy Gliwice – przewidywały w swoich statutach sporządzenie takiego raportu). Obowiązek ten został wprowadzony przez ustawę z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. poz. 130 ze zm., dalej u.c.z.u.o.), ale ustawy samorządowe nie określają treści tego sprawozdania. Mówią tylko, że dokument ten obejmuje podsumowanie działalności wójta (zarządu powiatu, zarządu województwa) w roku poprzednim w szczególności w zakresie realizacji polityk, programów i strategii, uchwał rady/sejmiku i budżetu obywatelskiego. Szczegóły w tym zakresie może określić rada/sejmik w drodze uchwały.
Raport rozpatrywany będzie przez radę/sejmik podczas sesji, na której podejmowana jest uchwała w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi (zarządowi powiatu, zarządowi województwa). Dyskusja nad tym sprawozdaniem odbywa się w pierwszej kolejności. W tej debacie radni zabierają głos bez ograniczeń czasowych. Mogą w niej wziąć udział również mieszkańcy danej jednostki samorządu, ale zabranie głosu przez obywatela musi być poparte podpisami mieszkańców. Ich liczba zależy od szczebla samorządu i wielkości danej JST.
Zgłoszenie takie składa się przewodniczącemu rady/sejmiku. Musi to nastąpić najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień, na który zwołana została sesja, podczas której ma być przedstawiany raport. Mieszkańcy są dopuszczani do głosu według kolejności otrzymania zgłoszenia przez przewodniczącego.
31 MAJ PIĄTEK do tego dnia trzeba złożyć nowy raport o stanie JST
Po zakończeniu debaty nad raportem rada/sejmik przeprowadza głosowanie nad udzieleniem wotum zaufania wójtowi (zarządowi powiatu, zarządowi województwa). Uchwałę tę organ stanowiący podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady/sejmiku. Niepodjęcie takiego dokumentu jest równoznaczne z podjęciem uchwały o nieudzieleniu wójtowi (zarządowi powiatu, zarządowi województwa) wotum zaufania. Jeżeli wotum zaufania nie zostanie udzielone w dwóch kolejnych latach, rada gminy może zdecydować o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta. A w powiecie i województwie jest to równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu. Rada powiatu/sejmik rozpoznaje sprawę odwołania zarządu z ww. przyczyny na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia zarządowi wotum zaufania. Organ stanowiący może odwołać zarząd większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady/sejmiku.
15 Mieszkańców może zabrać głos w debacie nad raportem o stanie danej jednostki samorządu terytorialnego. Przy czym rada/sejmik może postanowić o zwiększeniu tej liczby

• Komisarze wyborczy stworzą obwody głosowania

Od 1 stycznia komisarze wyborczy mogą wyznaczać numery, granice oraz siedziby obwodowych komisji wyborczych i dokonywać podziału gminy, powiatu, województwa na okręgi wyborcze, ustalać ich granice, numery, liczby radnych wybieranych w każdym okręgu w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego (to uprawnienie przejęli od rady gminy). A wszystko za sprawą ustawy z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. poz. 130 ze zm., dalej u.c.z.u.o.). Zgodnie z nowymi przepisami komisarz tworzy obwody głosowania w drodze postanowienia, które jest ogłaszane w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz podawane do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty. Na postanowienie komisarza wyborczego wyborcom w liczbie co najmniej 15 przysługuje prawo wniesienia skargi do Państwowej Komisji Wyborczej w terminie trzech dni od daty podania ich do publicznej wiadomości. PKW rozpoznaje sprawę w ciągu pięciu dni i wydaje postanowienie.
GazetaPrawna.pl
Przypomnijmy: obwód głosowania to obszar (miejsce) wyznaczony w celu umożliwienia głosowania wyborcom tam przebywającym. Przepisy kodeksu wyborczego przewidują dwa rodzaje obwodów głosowania: stałe i odrębne. Ten pierwszy tworzy się w celu przeprowadzenia głosowania we wszystkich kolejnych wyborach: samorządowych, parlamentarnych, prezydenckich, do Parlamentu Europejskiego. Wymaganie stałości obwodu głosowania odnosi się przede wszystkim do jego granic przestrzennych. Odrębny obwód głosowania to obwód niestały, utworzony dla potrzeb konkretnych wyborów (jednorazowo) w celu zorganizowania głosowania wyborców przebywających w tym miejscu w dniu głosowania (np. dom pomocy społecznej, zakład karny).
!Na nowe uprawnienia komisarze wyborczy czekali rok i po raz pierwszy zastosują je dopiero przy okazji wyborów do europarlamentu.