Sprawa przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka dotyczyła skarg wniesionych przez obywateli Iraku, Palestyny, Somalii i Syrii. Podróżowali oni przez moskiewskie lotnisko Szeremietiewo, lecz odmówiono im ostatecznie zezwolenia na wjazd na terytorium Federacji Rosyjskiej. Jako oficjalny powód zakazu podano nieprawidłowości w przedstawionych przez obcokrajowców dokumentach. W efekcie trzech z nich w strefie tranzytowej lotniska spędziło do 3 do 5 miesięcy. Najdłużej przebywał tam jednak Somalijczyk – blisko dwa lata. Wszyscy ubiegali się w Rosji o przyznanie azylu oraz starali się uzyskać status uchodźcy. W momencie, gdy trafili to strefy tranzytowej ich wnioski nie zostały jeszcze rozpatrzone.
W skardze do ETPC skarżący zarzucili Rosji, że ich bezprawne przetrzymywanie stanowiło bezprawne pozbawienie wolności, które jest sprzeczne z art. art. 5 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Dodatkowo ponosili, że tak długi pobyt w strefie tranzytowej na lotnisku był nieludzki oraz poniżający, co stanowi z kolei naruszenie art. 3 wspomnianej wyżej Konwencji.
Sędziowie orzekający w ETPC przyznali rację skarżącym i stwierdzili naruszenie art. 5 ust. 1 i art. 3 Konwencji. Odrzucili tym samym argument strony Rosyjskiej, która podnosiła, że strefa tranzytowa nie może stanowić terytorium Federacji Rosyjskiej, a co za tym idzie, władze Rosji nie sprawują nad nią kontroli.
ETPC wskazał ponadto, że uwięzienie skarżących w strefie tranzytowej, które było niezależne od ich woli, stanowiło pozbawienie wolności bez podstawy prawnej wynikającej z prawa krajowego obowiązującego na terytorium Federacji Rosyjskiej. Podkreślić należy, że skarżący przebywający w strefie tranzytowej nie mogli wrócić również do krajów, z których przybyli.
Trybunał orzekł również, że skarżący przetrzymywani byli w warunkach, które uznano, że są „poniżej ludzkiej godności”. Z tego powodu czuli się oni poniżeni. Oznacza to tym samym, że doszło do naruszenia art. 3 Konwencji.
Podstawa prawna
Wyrok z dnia 28 marca 2017 r. Z.A. i inni przeciwko Rosji . Skargi połączone: 61411/15, 61420/15, 61427/15 i 3028/16
