Legenda: Dwie drogi
A - Elektroniczne postępowanie upominawcze
B - Postępowanie uproszczone
1. Jest możliwe, gdy
A: Z tej drogi można skorzystać, gdy sprawa nie jest skomplikowana, a dochodzone roszczenie jest niewielkiej wartości. Roszczenie wynika z umowy bądź z rękojmi, gwarancji jakości albo niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, pod warunkiem że we wszystkich tych przypadkach wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 tys. zł. Natomiast bez względu na wartość przedmiotu sporu w tym trybie rozpoznawane są sprawy o zapłatę czynszu mieszkań i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z mieszkania w spółdzielni mieszkaniowej.
B: Ma zastosowanie w razie dochodzenia roszczeń, które stały się wymagalne w ciągu trzech lat przed wniesieniem pozwu, a powód zdecyduje się złożyć pozew drogą elektroniczną. Dzięki temu wyklucza się dochodzenie już przedawnionych roszczeń, a wierzyciel nie dysponuje już aktualnym adresem dłużnika.
2. Ograniczenia przy wnoszeniu pozwu
A: Należy korzystać tylko z urzędowych formularzy, wnosząc pozew, odpowiedź na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego oraz pismo z wnioskami dowodowymi.
W jednym pozwie można zawrzeć tylko jedno roszczenie. Wyjątkowo kilka roszczeń można połączyć w jednym pozwie, jeśli wynikają z tej samej umowy lub umów tego samego rodzaju.
Nie jest dopuszczalna jakakolwiek zmiana powództwa (zarówno odnośnie do osoby pozwanego, jak i przedmiotu sporu, nie wolno dołączyć nowego roszczenia nawet wówczas, gdy może zostać rozpoznane w postępowaniu uproszczonym).
B: Powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, nie musi opatrywać ich jednak kwalifikowanym podpisem elektronicznym, ani podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Datą wniesienia jest dzień wprowadzenia do systemu. Sąd dokonuje doręczeń też za pomocą tego systemu.
Pozwany może wybrać sposób wnoszenia pism, ale jeżeli zdecyduje się na system teleinformatyczny, to już kolejne pisma musi wnosić w ten sam sposób.
W pozwie podaje się PESEL lub NIP pozwanego (gdy jest osobą fizyczną) lub nr w Krajowym Rejestrze Sądowym albo NIP (gdy nie jest osobą fizyczną). Za podanie nieprawidłowych danych w złej wierze, albo z powodu niezachowania należytej staranności, grozi grzywna powodowi, jego pełnomocnikowi albo przedstawicielowi ustawowemu,
Podaje się też datę wymagalności roszczenia.
Opłatę sądową uiszcza się za pośrednictwem internetu.
3. Co jest dopuszczalne
A: Można wnieść powództwo wzajemne i wystąpić z zarzutem potrącenia, ale tylko pod warunkiem gdy wszystkie roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym.
B: Od 1 marca 2017 r. wraz z pozwem powód będzie mógł złożyć wniosek o umorzenie postępowania w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty lub uchylenia nakazu zapłaty. Sąd umorzy wówczas postępowanie i orzeknie o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
4. Ograniczenia w postępowaniu dowodowym
A: W toku postępowania nie ma możliwości korzystania z opinii biegłego, gdyby jednak taka opinia była konieczna, to sąd dopuści ją i będzie dalej rozpoznawał sprawę, ale już nie w postępowaniu uproszczonym.
Gdy w toku postępowania sąd uzna, że nie jest możliwe bądź jest nadmiernie utrudnione ścisłe wyliczenie wysokości żądania, to zasądzi odpowiednią sumę według swojej oceny, a gdy uzna, że sprawa jest szczególnie zawiła, to przestanie ją dalej rozpoznawać w postępowaniu uproszczonym i zamiast w postępowaniu odrębnym będzie ją dalej prowadził w postępowaniu zwykłym. Powód nie będzie wówczas ponosił dodatkowej uzupełniającej opłaty od pozwu.
B: Wprawdzie w pozwie należy wskazać dowody na poparcie twierdzeń, ale nie dołącza się ich do pozwu. Skoro pismo nie ma załączników, to również ich odpisów nie dołącza się.
Gdy dowody nie przekonają sądu i uzna, że brak podstaw do wydania nakazu zapłaty, to przekaże sprawę do sądu według właściwości ogólnej.
5. Dopuszczalne po orzeczeniu
A: Bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku można złożyć do protokołu wniosek o sporządzenie uzasadnienia.
Strona może zrzec się doręczenia uzasadnienia wyroku (wtedy termin do wniesienia apelacji biegnie od ogłoszenia wyroku).
B: Po wydaniu przez e-sąd nakazu zapłaty (czyli orzeczenia) można wnieść sprzeciw. Nie dołącza się do niego dowodów.
Po prawidłowym wniesieniu sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w całości, a sąd przekazuje tę sprawę do innego sądu według właściwości ogólnej. Powód nie wnosi wówczas opłaty uzupełniającej od pozwu.
6. W postępowaniu apelacyjnym
A: Można zrzec się prawa do wniesienia apelacji, gdy wszyscy uprawnieni zrzekną się tego prawa, wyrok uprawomocni się.
Po upływie terminu do wniesienia apelacji nie wolno przytaczać dalszych zarzutów, w apelacji wskazuje się zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego (błędna wykładnia, niewłaściwe zastosowanie), lub przepisów postępowania (pod warunkiem że mogły mieć wpływ na wynik sprawy).
W składzie jednego sędziego apelacja może zostać rozpoznana nawet na posiedzeniu niejawnym. Jednakże strona ma prawo żądać przeprowadzenia rozprawy. Sąd apelacyjny nie przeprowadza postępowania dowodowego. Wtedy w uzasadnieniu wyjaśnia tylko podstawę prawną wyroku i przytacza przepisy prawa. Wyjątkowo:
– sąd może przeprowadzić w apelacji tylko dowód z dokumentów,
– sąd prowadzi postępowanie dowodowe, gdy apelację oparto na okolicznościach albo środkach dowodowych, które zostały wykryte później i strona nie mogła ich wykorzystać, pisząc apelację.
Uchylając wyrok, sąd może przekazać sprawę do rozpoznania w zwykłym postępowaniu.
B: Gdy przeciwko nakazowi zapłaty nie został wniesiony sprzeciw (w całości lub w części), to wywołuje on takie skutki jak prawomocne orzeczenie.
Natomiast wymogi, jakie powinien spełniać sprzeciw, zależą od tego, kiedy sprawa została wszczęta:
- jeśli przed 8 września 2016 r. – nie musimy uzasadniać sprzeciwu, jedynie trzeba wskazać, że strona zaskarża go w całości, bo się z nim nie zgadza. Warto też podnieść zarzuty np. dotyczące wartości dochodzonego roszczenia, albo przedawnienia;
- jeśli po 8 września 2016 r. – w sprzeciwie podaje się wszystkie okoliczności, twierdzenia i dowody na ich poparcie, ale nie dołącza się ich (np. dokumentów); zgłoszone później sąd może uznać za spóźnione.
Podstawa prawna
Art. 5051–50514, art. 50528–50539 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).