rozwiń ›

Czym się różni separacja od rozwodu?

W przypadku rozwodu sąd musi stwierdzić, że nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego, co oznacza, że małżonkowie nie mają już żadnej więzi duchowej, fizycznej ani gospodarczej. Z kolei separacja nie wymaga, by rozkład pożycia był trwały, wystarczy, że jest on zupełny, czyli nie istnieje już żadna z wymienionych więzi. Oznacza to, że separacja daje małżonkom czas na przemyślenie sytuacji i możliwość ewentualnego powrotu do wspólnego życia, w odróżnieniu od rozwodu, który jest ostatecznym rozwiązaniem.

Kiedy sąd może orzec separację?

Sąd może orzec separację, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Istnieją jednak pewne wyjątki, które mogą uniemożliwić sądowi wydanie takiego orzeczenia. Separacja nie będzie możliwa, jeśli mogłaby zaszkodzić dobru wspólnych małoletnich dzieci, np. jeśli w wyniku jej orzeczenia dziecko miałoby cierpieć bardziej niż w przypadku, gdyby separacja nie została orzeczona. Kolejnym powodem, dla którego sąd może odmówić orzeczenia separacji, jest sprzeczność takiej decyzji z zasadami współżycia społecznego. Na przykład, separacja nie będzie dopuszczalna, jeśli miałaby prowadzić do rażącej krzywdy jednego z małżonków, np. w przypadku, gdy jedno z nich jest nieuleczalnie chore. Podobnie, sąd może nie wydać orzeczenia, jeżeli separacja miałaby służyć jako narzędzie do szykanowania współmałżonka.

Kiedy występuje zupełny rozkład pożycia małżeńskiego?

Pożycie małżeńskie obejmuje więzi duchowe, fizyczne i gospodarcze. Rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny, gdy żadna z tych więzi nie istnieje. Zdarza się jednak, że małżonkowie mogą zachować pewne elementy wspólnoty gospodarczej, takie jak wspólne mieszkanie, ale jednocześnie nie utrzymywać więzi duchowych czy fizycznych. W takich przypadkach sąd może stwierdzić, że mimo obecności wspólnej przestrzeni życiowej, rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny.

Zgoda na separację. Czy jest konieczna?

W odróżnieniu od rozwodu, separacja nie wymaga zgody obu małżonków. Nawet jeśli jeden z małżonków jest wyłącznie winny rozkładowi pożycia małżeńskiego, może on wystąpić do sądu o orzeczenie separacji. Choć zgoda drugiego małżonka nie jest niezbędna, jej brak może sugerować sprzeczność z zasadami współżycia społecznego lub brak zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego. W przypadku, gdy małżonkowie występują ze zgodnym wnioskiem o separację, sąd zazwyczaj przeprowadza dowód z ich przesłuchania, ale nadal wymaga spełnienia określonych warunków.

Separacja na wspólny wniosek małżonków

Gdy małżonkowie zgodnie występują do sądu z wnioskiem o separację, a nie mają wspólnych małoletnich dzieci, procedura jest uproszczona. Sąd może orzec separację na podstawie ich wniosku, bez konieczności długotrwałego postępowania dowodowego. Ważne jest, że sąd nie orzeka o winie rozkładu pożycia. W takim przypadku sprawa toczy się w trybie nieprocesowym, co oznacza, że wnosi się wniosek, a nie pozew, a opłata wynosi 100 zł. Decyzja sądu zapada w formie postanowienia, a nie wyroku.

Skutki prawne separacji

Chociaż separacja nie kończy małżeństwa, to wiąże się z poważnymi konsekwencjami prawno-majątkowymi. Jednym z najważniejszych skutków separacji jest wprowadzenie rozdzielności majątkowej, co daje małżonkom możliwość podziału majątku wspólnego. Sąd może orzec o podziale majątku wspólnego, jeżeli nie spowoduje to nadmiernej zwłoki. Kolejnym skutkiem jest obowiązek wzajemnej pomocy, jeżeli wymaga tego słuszność, choć małżonkowie pozostający w separacji nie muszą już dbać o siebie tak, jak w trakcie trwania małżeństwa. Dodatkowo, separacja skutkuje tym, że małżonkowie nie dziedziczą po sobie na podstawie ustawy, chyba że spadkodawca w testamencie wyznaczył drugiego małżonka jako spadkobiercę. W orzeczeniu sądowym rozstrzyga się również kwestie dotyczące władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i wysokości alimentów.

Gdzie złożyć pozew o separację?

Pozew o separację należy złożyć w sądzie okręgowym, który jest właściwy ze względu na ostatnie wspólne zamieszkanie małżonków. Jeśli małżonkowie mieszkają w różnych miejscach, właściwy będzie sąd miejsca zamieszkania pozwanego. Opłata za pozew o separację wynosi 600 zł, a w trakcie rozprawy sąd bada okoliczności prowadzące do rozkładu pożycia i decyduje, czy małżonkowie mają wspólne dzieci.