Zostałem przez miasto obciążony opłatami dodatkowymi za parkowanie – bez opłat parkingowych. W sumie to kilkaset złotych. Czy mogę starać się o ich umorzenie?

Problematykę opłat związanych z parkowaniem pojazdów regulują przepisy ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 320).

W kontekście poruszonej tematyki należy wspomnieć o kilku ważnych przepisach. Z art. 13 ust. 1 tej ustawy wynika m.in., że - korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za:

1) postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych:

  • a) w strefie płatnego parkowania,
  • b) w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania;

Strefa taka jest ustalana uchwałą rady gminy (rada miasta).

Co istotne, za nieuiszczenie ww. opłaty za postój pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania pobiera się opłatę dodatkową, której wysokość oraz sposób jej pobierania również określa rada gminy (art. 13f ust. 1 i 2).

Wspomniane opłaty - zarówno opłatę za postój w strefie płatnego parkowania, jak i opłatę dodatkową za nieuiszczenie takiej opłaty, pobiera zarząd drogi, a w przypadku jego braku - zarządca drogi, którym w przypadku dróg publicznych (ulic) położonych w granicach gminy, jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Zatem, z powyższego wynika, że obowiązek uiszczenia opłaty za postój pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania jest obowiązkiem wynikającym z mocy samego prawa, tj. z ww. przepisów ustawy o drogach publicznych i wydanej z jej upoważnienia uchwały rady miejskiej, stanowiącej akt prawa miejscowego, obowiązujący każdego, na obszarze działania organu, który je ustanowił.

Wspomniana opłata dodatkowa, stanowi niepodatkową należność budżetową o charakterze publicznoprawnym, o której mowa w art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1270 ze zm.). Jest to istotne, bowiem z tego względu podlega ona możliwości stosowania ulg z tej ustawy. W tym zakresie na uwagę zasługuje art. 64 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, z którego wynika, że należności, o których mowa w art. 60, właściwy organ może - na wniosek zobowiązanego:

  • a) umarzać w całości - w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zobowiązanego lub interesem publicznym,
  • b) umarzać w części, odraczać terminy spłaty całości albo części należności lub rozkładać na raty płatność całości albo części należności - w przypadkach uzasadnionych względami społecznymi lub gospodarczymi, w szczególności możliwościami płatniczymi zobowiązanego.

Zatem, z powyższego wynika, że do umarzania ww. opłat dodatkowych stosuje się ww. przepisy. Należy jednak zauważyć, że organ może na wniosek zobowiązanego umorzyć w całości taką należność w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem zobowiązanego lub interesem publicznym.

Co więcej, należy również podkreślić, że rozpatrując wniosek o umorzenie należności organ działa w ramach uznania administracyjnego. Uznanie administracyjne charakteryzuje się tym, że rozgranicza sprzeczne interesy, a mianowicie uzasadnione względy społeczne lub gospodarcze ubiegającego się o ulgę oraz interesu publicznego i danie priorytetu jednemu z nich na tle okoliczności faktycznych danej sprawy. Ważne względy społeczne lub gospodarcze zobowiązanego to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych przypadków losowych lub szczególnego splotu okoliczności nie jest on w stanie uregulować zaległości podatkowej, przy czym nie można ich utożsamiać z subiektywnym przekonaniem dłużnika.

W konsekwencji tak naprawdę o umorzeniu opłaty decyduje samodzielnie ww. organ w ramach uznania. O ostatecznym wyborze sposobu rozstrzygnięcia powinny decydować przesłanki celowości i słuszności działania.

Decyzja uznaniowa w pełnym zakresie podlega natomiast badaniu – np. przez SKO (jako organ odwoławczy, a potem sąd administracyjny), co do jej zgodności z przepisami proceduralnymi i ocenie czy organ administracji publicznej prawidłowo zgromadził materiał dowodowy, czy wyciągnięte wnioski mają swoje uzasadnienie w zebranym w sprawie materiale dowodowym oraz czy dokonana ocena mieści się w ustawowych granicach, zaś wyciągnięte wnioski są logiczne i poprawne.

W sprawie sądowej przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi (wyrok z dnia 14 marca 2023 r., sygn. akt III SA/Łd 867/22) utrzymano w mocy decyzję o odmowie umorzenia opłaty dodatkowej. Sąd podał, że postępowanie w sprawie przyznania preferencji w spłacie należności publicznoprawnych jest postępowaniem wszczynanym na wniosek osoby zainteresowanej. Zatem w tym konkretnym przypadku to na skarżącym spoczywa obowiązek wykazania wystąpienia okoliczności, które uzasadniałyby zastosowanie ulgi w postaci umorzenia przedmiotowej opłaty dodatkowej. Finalnie sąd wskazał, że nie wystąpiły okoliczności wyjątkowe, losowe, które uzasadniałyby umorzenie w całości należności wynikającej z naliczenia dodatkowejopłaty za parkowanie bez wniesienia opłaty za postój w całym obszarze strefy płatnego parkowania.

Podsumowując, możliwe jest ubieganie się o umorzenie opłat dodatkowych za parkowanie bez wniesienia opłaty za postój. Konieczne jest jednak uzasadnienie wniosku, a ostatecznie i tak decyduje właściwy organ, np. prezydent miasta.