Pokrzywdzeni, którzy w wyniku czynu zabronionego doznali ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i nie uzyskali odszkodowania od sprawcy lub ubezpieczyciela, mogą wystąpić nawet o 25 tys. zł kompensaty od państwa. Na złożenie wniosku mają aż 5 lat
Czy mam jeszcze czas na złożenie wniosku
Ponad 2 lata temu zostałem pobity w czasie zabawy sylwestrowej przez nieustalonych dotąd sprawców. W wyniku zdarzenia przestałem widzieć na jedno oko. Nie byłem nigdzie ubezpieczony. Czy mogę jeszcze starać się o odszkodowanie od państwa?
TAK
Przed 13 stycznia 2016 r. wniosek o kompensatę należało złożyć w ciągu 2 lat od dnia popełnienia przestępstwa pod rygorem wygaśnięcia uprawnienia do żądania. Obowiązujące przepisy przewidują dłuższy termin na złożenie wniosku. Jest to możliwe w okresie 3 lat od dnia pojawienia się skutków czynu zabronionego, nie później jednak niż 5 lat od dnia jego popełnienia. Zdaniem praktyków poprzednio obowiązujący termin na dochodzenie refundacji kosztów poniesionych w związku z przestępstwem był zbyt krótki. Niejednokrotnie takie traumatyczne wydarzenia wiążą się bowiem z długotrwałym leczeniem i rehabilitacją, w czasie których trudno o obiektywną ocenę ich skutków i podjęcie decyzji o dochodzeniu kompensaty.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 5 ustawy z 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1415 ze zm.).
Czy mogę się starać o wyrównanie
W ubiegłym roku sąd przyznał mi 8 tys. zł kompensaty po tym, jak pobił mnie były konkubent. Słyszałam, że teraz stawki są dużo wyższe. Czy mam jeszcze szansę na wyrównanie?
NIE
Sprawa czytelniczki została już rozpoznana i sąd ustalił wysokość kompensaty na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów. Na większe pieniądze nie mogą liczyć także osoby, które złożyły wnioski o ich przyznanie przed 13 stycznia 2016 r. Zgodnie z przepisami przejściowymi nowelizacji do postępowań w sprawach wniosków o kompensatę złożonych w trybie poprzednio obowiązujących regulacji, a także w sprawach wypłat oraz zwrotu przyznanych na podstawie tych przepisów kompensat stosuje się dotychczasowe przepisy.
Podstawa prawna
Art. 4 ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1587).
Czy złożenie wniosku wiąże się z opłatami
Słyszałam o możliwości złożenia wniosku o państwową kompensatę, która przysługuje ofiarom przestępstw. Czy w związku z tym muszę ponieść jakieś opłaty urzędowe, tak jak przy wniesieniu pozwu?
NIE
Od 13 stycznia 2016 r. złożenie wniosku jest zwolnione z opłat. Wcześniej wiązało się to z koniecznością uiszczenia kwoty 40 zł. Wynikało to z faktu, że sprawa o przyznanie kompensaty zalicza się do kategorii spraw cywilnych, co skutkuje zastosowaniem do niej przepisów ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Osoby ubiegające się o uzyskanie kompensaty nie były dotychczas wskazane w katalogu podmiotów zwolnionych od kosztów sądowych.
Podstawa prawna
Art. 96 ust. 1 pkt 13 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.).
Czy muszę koniecznie wynająć adwokata
Policji nie udało się znaleźć sprawców rozboju, w wyniku którego doznałem uszczerbku na zdrowiu. Chciałbym dostać kompensatę od Skarbu Państwa. Nie jestem prawnikiem i nie wiem, jak załatwić tę sprawę w sądzie. Czy powinienem wynająć do tego adwokata?
Jednolitość orzecznicza gwarancją rzetelnego postępowania

Zobacz również
NIE
Oczywiście warto w takich sytuacjach skorzystać z fachowej pomocy prawnika, ale nie musi nim być adwokat lub radca prawny. Bezpłatnej pomocy w tym zakresie udzieli prokurator prowadzący lub nadzorujący postępowanie w sprawie rozboju, którego ofiarą padł czytelnik. Przekaże on nie tylko niezbędne dane odnośnie możliwości i warunków ubiegania się o kompensatę, ale także udostępni wzór formularza wniosku o przyznanie kompensaty oraz udzieli ogólnej pomocy i informacji co do sposobu wypełnienia wniosku. Ustawodawca słusznie przyjął, że to właśnie ten prokurator (a nie jak dotychczas prokurator okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania ofiary) powinien być właściwy do udzielania wsparcia pokrzywdzonemu. Z uwagi na znajomość wszelkich okoliczności sprawy ma on większą wiedzę i szersze informacje istotne dla uprawnionego w konkretnej sprawie.
Podstawa prawna
Art. 10 ust. 1 ustawy z 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1415 ze zm.).
Czy możliwe jest uzyskanie kompensaty
Mój syn został śmiertelnie pobity przez 16-latka. Sąd nie zdecydował się na to, by sprawcę potraktować jak osobę dorosłą, a więc formalnie nie odpowiada on za popełnienie przestępstwa. Czy mogę się starać o kompensatę?
TAK
13 stycznia 2016 r. został rozszerzony katalog osób uprawnionych do otrzymania kompensaty. Przysługuje ona przede wszystkim ofiarom czynów zabronionych, a nie tylko przestępstw. Przestępstwami nie są np. czyny zabronione popełnione przez sprawców, którym nie można przypisać winy (gdy sprawca jest nieletni lub niepoczytalny). W związku z tym warunki osobiste sprawcy czynu, a nie sam fakt pokrzywdzenia i skutki z tym związane formalnie wykluczały możliwość ubiegania się o rekompensatę. Pojęcie czynu zabronionego jest zdecydowanie szersze niż przestępstwa. Oznacza bowiem zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej. Termin ten stosuje się również do takich zachowań, w których sprawcy nie można przypisać winy.
Podstawa prawna
Art. 2 ustawy z 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1415 ze zm.).
Czy jest szansa, by otrzymać zaliczkę
Mój syn ucierpiał w wypadku samochodowym, który spowodował jego pijany kolega. Nie stać mnie na prywatną rehabilitację. Takich kwot nie ma także rodzina sprawcy. Czy mogę wystąpić o zaliczkę na poczet odszkodowania dla ofiar przestępstw, o które będę zwracała się do państwa?
TAK
Brak możliwości uzyskania zaliczki na pokrycie kosztów związanych z usuwaniem szkód powstałych wskutek przestępstwa był jednym z mankamentów poprzednio obowiązujących regulacji. Przepisy preferowały w ten sposób osoby bardziej zamożne, które było stać na pokrycie kosztów leczenia. Kompensata była przyznawana po okazaniu rachunków już zrealizowanych świadczeń. Nowe regulacje przewidują możliwość uzyskania zaliczki na poczet kompensaty, na pokrycie niezbędnych kosztów leczenia, rehabilitacji lub pogrzebu. Instytucja zaliczki została uznana przez ustawodawcę za jeden ze sposobów nowacyjnego zabezpieczenia roszczenia o przyznanie kompensaty, przysługującego osobie uprawnionej od państwa. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu nowelizacji, jej celem jest tymczasowe unormowanie stosunku prawnego pomiędzy Skarbem Państwa a osobą uprawnioną. Odbywa się to przez przyznanie tej osobie części należnego jej roszczenia pieniężnego, przeznaczonej na zaspokojenie doraźnych, mocno uzasadnionych potrzeb.
Podstawa prawna
Art. 7531 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Czy mogę dostać refundację od państwa
W ubiegłym roku odniosłam obrażenia w czasie czołowego zderzenia autobusu komunikacji miejskiej z samochodem osobowym. Sprawca wypadku zmarł, a ja przeszłam operację kolana i drogą rehabilitację. Nie otrzymałam żadnego odszkodowania. Słyszałam, że mogę ubiegać się o refundację kosztów od państwa. Czy to prawda?
TAK
Osoby, które doznały poważnego uszczerbku na zdrowiu w wyniku czynu zabronionego (np. wypadku drogowego, rozboju, pobicia) i nie uzyskały zwrotu poniesionych w związku z tym kosztów od sprawcy, ubezpieczyciela lub pomocy społecznej, mogą wystąpić o kompensatę finansową od państwa. Do niedawna ofiary przestępstw (a w razie ich śmierci osoby najbliższe) mogły ubiegać się o refundację w wysokości do 12 tys. zł. Kwota ta miała często charakter symboliczny. Nie pokrywała utraconych zarobków lub wydatków związanych z leczeniem, rehabilitacją, adaptacją do życia z niepełnosprawnością. 13 stycznia 2016 r. gruntownie zmieniły się zarówno zasady przyznawania takich kompensat, jak i ich stawki. Standardowo kompensata wynosi teraz do 25 tys. zł, a gdy ofiara poniosła śmierć i występują o nią najbliżsi – do 60 tys. zł. Jeżeli w sprawie o przyznanie kompensaty sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, może w granicach tych kwot zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. Daje to sądom większą elastyczność przy ustalaniu wysokości kompensat.
Podstawa prawna
Art. 6 ustawy z 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1415 ze zm.).