Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Sprawa dotyczyła pozwu, jaki złożyła spółdzielnia mieszkaniowa przeciwko komornikowi sądowemu przy sądzie rejonowym. Komornik ten od października 2012 r. do sierpnia 2013 r. wielokrotnie zwracał się do spółdzielni o udzielenie informacji dotyczącej majątku dłużników członków spółdzielni w związku z prowadzonymi przeciwko nim sprawami egzekucyjnymi. Komornik w tych sprawach wszczynał już egzekucję z nieruchomości dłużników (w praktyce chodziło o egzekwowanie długów ze spółdzielczych praw do lokali) i w związku z prowadzonymi czynnościami zawiadamiał spółdzielnię jako uczestnika postępowania.
W postępowaniu spółdzielnia udzielała na piśmie informacji o majątkach swoich członków dłużników w zakresie, w jakim dotyczyło to praw do lokali spółdzielczych. Ale za podanie tych danych zażądała od komornika zapłaty po 20 zł od każdej pisemnej informacji o lokatorze, przeciwko któremu komornik prowadził egzekucję. W sumie opłaty, jakie zdaniem spółdzielni powinien uiścić komornik, wyniosły 820 zł.
Zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 790) organy administracji publicznej, urzędy skarbowe, organy rentowe (ZUS i KRUS oraz inne zakłady emerytalno-rentowe), banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, podmioty prowadzące działalność maklerską, ale też organy spółdzielni mieszkaniowych, zarządy wspólnot mieszkaniowych itp. są obowiązane na pisemne żądanie komornika udzielić mu informacji niezbędnych do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, w szczególności dotyczących stanu majątkowego dłużnika oraz umożliwiających identyfikację składników jego majątku.
Ustęp 9 tego artykułu wprowadza także obowiązek uiszczenia przez komornika opłaty za uzyskanie wspomnianych danych na wezwanie podmiotu udzielającego informacji.
Sąd I instancji rozpatrujący powództwo spółdzielni częściowo postępowanie umorzył (do kwoty 340 zł żądanych przez spółdzielnię opłat) ze względu na cofnięcie przez spółdzielnię części żądań pozwu. Ale w pozostałym zakresie – dalszych 480 zł – powództwo oddalił, motywując wyrok brakiem przepisu wskazującego wyraźnie na możliwość żądania takich opłat przez podmiot prawa prywatnego, jakim jest spółdzielnia mieszkaniowa. Zdaniem sądu takim przepisem nie jest art. 2 ust. 9 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji.
Apelację złożyła spółdzielnia, ale sąd II instancji powziął poważną wątpliwość, czy w takiej sprawie w ogóle dopuszczalna jest droga sądowa. Sąd wskazał, że komornik jest podmiotem prawa publicznego i w rozpatrywanej sprawie działa jako organ egzekucyjny. Zaś do kognicji sądów powszechnych nie należą zasadniczo sprawy dotyczące stosunków z zakresu prawa publicznego.
Dlatego zdecydował się skierować do Sądu Najwyższego pytanie prawne o możliwość rozpoznania przez sąd wniesionego przez podmiot prywatny (spółdzielnię mieszkaniową) pozwu przeciwko organowi publicznemu (komornikowi) o wniesienie opłaty w ramach postępowania egzekucyjnego.
W odpowiedzi SN, obradując w składzie trzech sędziów, wydał uchwałę, że droga sądowa w sprawie z powództwa spółdzielni mieszkaniowej przeciwko komornikowi sądowemu o zasądzenie opłaty za udzielenie mu na podstawie art. 2 pkt 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji informacji niezbędnych do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest niedopuszczalna.
Tym samym cały proces musi się zakończyć, zaś spółdzielnia w sprawie o opłaty powinna wytoczyć nie pozew, ale skargę na czynności komornika określoną w art. 767 kodeksu postępowania cywilnego.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 21 października 2015 r., sygn. akt III CZP 66/15
