TEZA: Okoliczność spłaty kredytu nie może uzasadniać ubiegania się o prawo pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Nie można bowiem przedkładać regulowania należności cywilnoprawnych nad publicznoprawne.
Sygn. akt I OZ 1254/15
POSTANOWIENIE NACZELNEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO
z 11 września 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Przedsiębiorca złożył skargę do sądu administracyjnego na działanie organu administracji publicznej, a jednocześnie wniosek o zwolnienie go od kosztów sądowych. Jako główny powód podał to, że nie ma oszczędności, jest prowadzone postępowanie egzekucyjne dotyczące spraw spółki, a poza tym spłaca kredyty bankowe.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (WSA) wydał postanowienie o odmowie przyznania pomocy. Skład orzekający krytycznie ocenił powołanie się przez skarżącego na okoliczność spłaty zaciągniętego kredytu bankowego: nie może ona przemawiać za uwzględnieniem wniosku. WSA podkreślił, że zobowiązania cywilnoprawne (m.in. raty kredytu) nie mogą mieć pierwszeństwa przed kosztami postępowania sądowego. Skład orzekający wskazał, że przedkładanie należności o charakterze prywatnoprawnym (kredyt) nad publicznoprawnymi (koszty postępowania sądowoadministracyjnego) nie może skutkować przerzuceniem ciężaru finansowania postępowania sądowoadministracyjnego na Skarb Państwa, a tym samym na innych podatników. Sąd uznał, że skoro skarżący terminowo reguluje należności kredytowe, to ma on również możliwość poniesienia kosztów sądowych. Ponadto podmiot inicjujący postępowanie sądowe powinien się liczyć z ewentualnymi kosztami postępowania i przez swoje działania zapewnić sobie na ten cel niezbędne środki. Zatem w ramach planowania wydatków, prowadząc rozległą działalność skargową i przewidując realizację swoich praw przed sądem, skarżący powinien także zarezerwować środki niezbędne na ten cel. Skoro środków tych nie zabezpieczył, to okoliczność ta nie może obligować do przyznania mu pomocy. W związku z powyższym WSA stwierdził, że skarżący nie wypełnił przesłanek uzasadniających skorzystanie z prawa pomocy określonych w art. 246 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.).
Skarżący wniósł zażalenie. Naczelny Sąd Administracyjny nie dał się przekonać i oddalił postanowienie.
UZASADNIENIE
Skład orzekający podkreślił, że instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony samodzielnie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przepisy regulujące zwolnienie od kosztów muszą być zatem interpretowane i stosowane ściśle.
NSA zgodził się z argumentacją sądu pierwszej instancji, że skarżący musi mieć świadomość, iż dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych na ten cel. Natomiast spłata kredytu przez skarżącego nie jest wydatkiem, którego ponoszeniu należy przyznać pierwszeństwo przed wydatkami związanymi z udziałem w postępowaniu przed sądem administracyjnym.