Subskrybuj nas na Youtube
Podczas zapisywania się do biblioteki gminnej, wśród danych, które musiałem podać, była informacja o tym, gdzie pracuję. Na moją odpowiedź, że w biurze, padło kolejne pytanie – w jakiej firmie? Dla świętego spokoju podałem nazwę, choć mam wątpliwości, czy były podstawy, by zbierać aż tak szczegółowe dane o moim miejscu zatrudnienia. Czy pracownica wypożyczalni książek postąpiła przepisowo – pyta pan Artur.
Biblioteka, jak każda jednostka publiczna lub też prywatna, może przetwarzać dane osobowe jedynie w oparciu o konkretne upoważnienie. To ostatnie może wynikać albo wprost z ustawy, albo ze zgody wyrażonej przez osobę, której dane dotyczą.
Wśród danych, które zbiera biblioteka, są informacje o przynależności czytelnika do grupy społeczno-zawodowej. Obowiązek ich gromadzenia wynika z przepisów o statystyce publicznej. Biblioteki w ramach corocznych sprawozdań przedkładanych w GUS muszą informować o tym, jak duży odsetek ich użytkowników to osoby uczące się, pracujące, a także pozostałe – niemieszczące się w dwóch pierwszych kategoriach. Innymi słowy, biblioteka jest uprawniona na podstawie ustawy do zbierania informacji o przynależności czytelnika do grupy społeczno-zawodowej. Ale może to robić jedynie na dużym poziomie ogólności.
Jeśli chodzi o osoby uczące się, pracownik biblioteki może zapytać o to, czy pobierają edukację w szkole lub studiują na uczelni. Nie ma jednak prawa pytać o nic więcej.
W odniesieniu do osób pracujących nie ma podstaw do zadawania pytania o formę i miejsce zatrudnienia. W sprawozdaniach statystycznych biblioteka musi podać informację jedynie o tym, ilu spośród czytelników to osoby pracujące. Tak więc pracownica placówki, do której chciał się zapisać pan Artur, powinna się ograniczyć do pozyskania informacji, czy pracuje, czy też nie.
Jeśli potencjalny czytelnik nie należy do żadnej z pierwszych dwóch grup, może paść pytanie, czy jest osobą niepracującą, czy też emerytem lub rencistą. W przypadku dzieci nieobjętych obowiązkiem szkolnym również należy podać tę informację.
Zapisując się do biblioteki, warto też pamiętać, że dla celów statystycznych ważne jest wskazanie podstawowego zajęcia. A więc student lub emeryt, który dorabia, nie musi informować o tym, że pracuje dorywczo. Jego podstawowym zajęciem są bowiem nauka albo przebywanie na emeryturze.
Uwaga
Opisane zasady stosuje się w bibliotekach samorządowych. Nieco inne reguły obowiązują w bibliotekach pedagogicznych i naukowych (uczelnianych).
Podstawa prawna
Art. 30 pkt 3 ustawy z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 591 ze zm.). Rozporządzenie Rady Ministrów z 27 sierpnia 2014 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2015 (Dz.U. z 2014 r. poz. 1330 ze zm.). Rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 18 marca 2015 r. w sprawie określenia wzorów formularzy sprawozdawczych, objaśnień co do sposobu ich wypełniania oraz wzorów kwestionariuszy i ankiet statystycznych stosowanych w badaniach statystycznych ustalonych w programie badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2015 (Dz.U. z 2015 r. poz. 561 ze zm.).
