Przedsiębiorca, przekazując komornikowi numer rachunku, ryzykuje poniesienie odpowiedzialności karnej, łącznie z pozbawieniem wolności - mówi w wywiadzie dla DGP Magdalena Koniarska, prawnik w zespole ochrony prywatności i technologii informacyjno-komunikacyjnych w kancelarii Wierzbowski Eversheds.
Do przedsiębiorców zatrudniających pracowników nierzadko zwracają się komornicy z żądaniem, by ujawnić im informacje dotyczące wynagrodzeń zatrudnionych osób, wobec których prowadzona jest egzekucja komornicza – w tym numery rachunków bankowych. Czy przedsiębiorcy powinni przekazywać takie informacje?
Przedsiębiorcy muszą zachować daleko idącą ostrożność. Otóż komornicy kierujący żądania do pracodawców, powołują się przede wszystkim na art. 882 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego. Twierdzą, że ta regulacja uprawnia ich do uzyskania również numeru konta dłużnika. Tymczasem wspomniany przepis stanowi, że dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa pracodawcę, aby w ciągu jednego tygodnia przedstawił m.in. zestawienie wynagrodzenia pracownika za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc oddzielnie oraz oddzielnie jego dochody z wszelkich innych tytułów, a także podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie przekazywane wierzycielowi. We wspominanym przepisie nie ma więc słowa na temat konieczności przekazania numeru rachunku bankowego.
Czy zdarza się, że przedsiębiorcy jednak nie zdają sobie z tego sprawy i przekazują komornikowi również numer konta pracownika?
Niestety, często dochodzi do takich sytuacji. O tym, że komornicy nie mają racji, twierdząc, iż są uprawnieni do otrzymania numeru rachunku bankowego pracownika, świadczy przedstawione niedawno stanowisko generalnego inspektora ochrony danych osobowych. GIODO, cytując art. 882 k.p.c., wymienia obowiązki, które wynikają z tego unormowania dla pracodawcy. GIODO podkreśla, że ani ten, ani inny przepis nie stanowi podstawy prawnej dla żądania przez komorników udostępniania przez przedsiębiorcę informacji dotyczącej numeru rachunku bankowego pracownika. W swoim stanowisku GIODO zwraca uwagę, że „racjonalny ustawodawca uznał pozyskiwanie przez komornika numeru rachunku bankowego dłużnika za zbędne do prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia o pracę”.
Czy wynika z tego, że udostępnianie numeru konta przez pracodawców jest nieuprawnione?
Tak. Pracodawca, przekazując komornikowi numer konta, ryzykuje poniesienie odpowiedzialności karnej, łącznie z pozbawieniem wolności. Przewiduje to art. 51 ustawy o ochronie danych osobowych. Ponadto w sytuacji, gdy GIODO stwierdzi takie uchybienie w ramach kontroli, to przedsiębiorcy grozi odpowiedzialność administracyjna. Na tym nie koniec. Otóż pracownik może też pozwać zatrudniającego go przedsiębiorcę o naruszenie dóbr osobistych i żądać odszkodowania.
Jakie stanowisko w takiej sytuacji zajmują komornicy?
Nadal twierdzą, że są uprawnieni do otrzymania od przedsiębiorcy numeru rachunku bankowego jego pracownika, który jest dłużnikiem. Komornicy – oprócz wspomnianej na wstępie regulacji – powołują się również na art. 761 par. 1 k.p.c. Przepis ten stanowi m.in., że organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać od osób nieuczestniczących w postępowaniu informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. Komornicy powołują się również na art. 2 ust. 6 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Zgodnie z tym unormowaniem komornik ponosi odpowiedzialność za szkody wynikające z ujawnienia tajemnicy bankowej lub skarbowej i wykorzystania jej niezgodnie z przeznaczeniem. Komornicy twierdzą, że na podstawie tych regulacji mają prawo żądać ujawnienia numeru konta pracownika przez pracodawcę. Zwracają również uwagę, że w przypadku nieuzasadnionej odmowy udzielenia takiej informacji mają prawo do nałożenia na przedsiębiorcę grzywny sięgającej 2 tys. zł (art. 762 k.p.c.).
Jak w takim razie powinni zachować się przedsiębiorcy?
Ustawodawca przesądził, co pracodawca ma prawo przekazać komornikowi. Dlatego wszelkie dodatkowe żądania należy uznać za niezgodne z konstytucją i godzące w prawo do prywatności pracownika. Przedsiębiorca powinien zatem przekazać np. zestawienia dotyczące wynagrodzenia pracownika. Natomiast już nie powinien ujawnić numeru konta bankowego. Gdy to zrobi, to narazi się – jak już wspomnieliśmy – na bardzo dotkliwe sankcje za naruszenie ustawy o ochronie danych osobowych. Proszę zwrócić uwagę, że ewentualne sankcje z tytułu naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych, jak również naruszenia prawa pracownika do prywatności są dużo bardziej poważne niż grzywna, którą straszą komornicy. Jeżeli jednak komornik będzie starał się nałożyć grzywnę, to przedsiębiorca ma solidne podstawy prawne, żeby się przed nią bronić.