Aby odmówić rekompensaty za ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, należy ustalić, czy wyrządziły one szkodę właścicielowi – przypomniał Sąd Najwyższy.

Źródłem sprawy był pozew spółki deweloperskiej E. przeciwko gminie Zakopane o 3 mln zł odszkodowania i blisko 12 mln zł utraconych korzyści. Spółka zamierzała bowiem na terenie Zakopanego wybudować spore osiedle. Wprawdzie stary plan zagospodarowania przestrzennego przewidywał w tym rejonie wyłącznie tereny zielone, z ewentualną małą zabudową usługową, ale plan ten utracił moc w 2004 r. Wkrótce potem deweloper złożył wniosek o wydanie decyzji w sprawie warunków zabudowy dla osiedla, ale uzyskał decyzję odmowną. Powodem było utworzenie na terenie gminy parku kulturowego. Zgodnie zaś z art. 16 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1446) rada gminy może utworzyć park kulturowy w celu ochrony krajobrazu kulturowego. Jednak art. 17 przewiduje, że jeżeli w związku z tym wprowadzono ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, wówczas możliwe jest uzyskanie odszkodowań przez ich właścicieli.
Kraje UE poparły pomoc dla sektora mleczarskiego

Zobacz również
Sąd I instancji uwzględnił żądanie tylko w zakresie 3 mln zł szkody rzeczywistej, stwierdzając, że istotnie – powód został pozbawiony możliwości wykorzystania działek zgodnie z celem, w jakim je kupił. Jednak sąd II instancji uwzględnił apelację miasta i oddalił pozew w całości. Uznał bowiem, że spółka i tak nie mogłaby otrzymać decyzji w sprawie warunków zabudowy określonych we wniosku. Skala inwestycji była bowiem zbyt duża, infrastruktura, zwłaszcza drogowa – niewystarczająca, a ponadto pojawiły się protesty właścicieli sąsiadujących z gruntami posesji. Nabycie takich działek i decyzja o inwestycji nastąpiły więc wyłącznie na ryzyko dewelopera – uznał sąd.
Wyrok ten uchylił jednak Sąd Najwyższy. Wskazał, że przepisy prawa, a zwłaszcza konstytucji dopuszczają ograniczenie prawa własności w interesie publicznym. I takie ograniczenia miały miejsce w rozpatrywanej sprawie. Ale – jak wskazał SN – sąd II instancji nieprawidłowo zastosował przepisy, koncentrując się wyłącznie na kwestiach warunków zabudowy.
– Nie chodzi o to, czy warunki zabudowy wnioskowane przez powoda były nieadekwatne do miejsca, tylko czy doszło do takiej zmiany sposobu korzystania z nieruchomości, spowodowanego ustanowieniem parku kulturowego, że wystąpiła szkoda po stronie powoda – powiedziała sędzia Anna Owczarek.
Zgodnie bowiem z art. 129 ust. 2 Prawa ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1232) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę, przy czym szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Dlatego sąd II instancji musi jeszcze raz przeanalizować, czy i w jakim zakresie doszło do ograniczenia korzystania z działek i czy spowodowało to po stronie dewelopera stratę. ©?
ORZECZNICTWO
Wyrok SN z 27 sierpnia 2015 r., sygn. akt III CSK 406/14. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia