Subskrybuj nas na Youtube
Jestem mieszkanką Warszawy. Korzystam z bibliotek w różnych dzielnicach. Zastanawia mnie, że w części z nich, jak na Bemowie, mogę bezpłatnie wypożyczyć płyty DVD z filmami, podczas gdy inne, jak biblioteka na Woli, za tę samą usługę żądają zapłaty kilku złotych za dobę przechowywania płyty. Wydaje mi się, że biblioteka publiczna ma obowiązek bezpłatnego udostępniania zbiorów – pisze pani Izabela.
Każda gmina ma obowiązek prowadzenia przynajmniej jednej biblioteki na swoim terenie. W Warszawie sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana, gdyż każda z kilkunastu dzielnic ma własną bibliotekę. Instytucje te podlegają pod urzędy dzielnic, a nie bezpośrednio pod stołeczny magistrat, stąd różnice w sposobie ich funkcjonowania w poszczególnych rejonach miasta. Dodatkowo funkcjonuje tu duża biblioteka miejska.
Co do zasady usługi bibliotek samorządowych są bezpłatne, gdyż ich celem jest zapewnienie mieszkańcom dostępu do dóbr kultury niezależnie od tego, jak zasobny mają portfel. Chodzi głównie o książki, których wypożyczenia muszą być bezwarunkowo darmowe. Biblioteka może za to pobrać kaucję za udostępnienie publikacji. Pieniądze zostają zwrócone, gdy oddaje się wypożyczony materiał.
W ostatnich latach biblioteki coraz chętniej udostępniają czytelnikom również płyty DVD z filmami dokumentalnymi, animowanymi i fabularnymi. Dzięki temu dostęp do tych dóbr kultury mają osoby, których nie stać na wizytę w kinie lub skorzystanie z internetowych wypożyczalni (tzw. wideo na życzenie). Zgodnie jednak z tym, o czym wspomina czytelniczka, nie wszystkie biblioteki robią to za darmo. Część z nich pobiera za udostępnienie płyty DVD lub CD stosowną opłatę. Z reguły nie jest ona duża, ale jednak jest. Z kolei inne jednostki wypożyczają te same filmy bezpłatnie.
Trzeba przyznać, że obie te praktyki są zgodne z prawem. Otóż ustawodawca dopuścił możliwość pobierania opłat za wypożyczenie materiałów audiowizualnych, a więc właśnie płyt DVD lub CD. Nie jest to jednak obligatoryjne. A więc biblioteka może, ale nie musi pobierać od użytkowników opłaty za wypożyczenie nośników z filmami i muzyką. Jeśli jednak zdecyduje się na wprowadzenie odpłatności, to stawki nie powinny być wygórowane, gdyż – jak mówi ustawa – „wysokość opłat nie może przekraczać kosztów wykonania usługi”. Decyzję w sprawie tego, czy materiały audiowizualne są udostępniane za darmo, czy odpłatnie, podejmuje dyrektor danej biblioteki w drodze ustalanego przez siebie regulaminu.
Nie wszystko jest za darmo
Biblioteka może, ale nie musi pobierać opłaty jedynie za:
● korzystanie z internetu udostępnianego na terenie placówki,
● wypożyczenia międzybiblioteczne,
● wypożyczenia płyt DVD, CD, audiobooków,
● brak zwrotu w terminie, uszkodzenie, zniszczenie wypożyczonych materiałów bibliotecznych,
● wypożyczenia cennych materiałów bibliotecznych, np. drogich książek (odbywa się to wyłącznie w formie zwrotnej kaucji).
Podstawa prawna
Art. 14 ustawy z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 642 ze zm.).
