Mąż wyprowadził się i nie płaci na utrzymanie syna, bo twierdzi, że nie ma z czego. Pracuje w warsztacie samochodowym swojego ojca, ale podobno nieodpłatnie. Mieszka razem z nim i jeździ drogimi samochodami, które należą do teścia. Czy w tej sytuacji mogę na teściów przerzucić obowiązek alimentacyjny, z którego nie wywiązuje się ojciec dziecka – pyta pani Wanda
W pierwszej kolejności obowiązek płacenia alimentów ciąży na rodzicach dziecka. Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dopuszczają jednak, aby nasza czytelniczka w imieniu małoletniego dziecka wniosła pozew o alimenty przeciwko krewnym zobowiązanym w dalszej kolejności do płacenia, w tym przypadku przeciwko dziadkowi lub obojgu dziadkom. W podobnej sprawie wypowiadał się nawet Sąd Najwyższy, np. w orzeczeniu z 20 lutego 1974 r. w sprawie sygn. akt III CRN 388/73 (ciągle zresztą aktualnym i powoływanym przez prawników występujących przed sądami w sprawach rodzinnych).
Zdaniem SN dopuszczalne jest powództwo przeciwko zobowiązanemu w dalszej kolejności dziadkowi, który zatrudnia ojca dziecka wówczas, gdy ten twierdzi, że pracuje nieodpłatnie. Jednak z chwilą, gdy ojciec dziecka podejmie odpłatną pracę i będzie już mógł płacić alimenty, obowiązek alimentacyjny dziadka wygaśnie.
Podobne stanowisko zajął SN również w innych orzeczeniach, twierdząc, że ciążący na rodzicach obowiązek utrzymywania dzieci nie pozbawia ich prawa żądania alimentów od dalszych wstępnych, np. od dziadków, wówczas gdy rodzice nie są w stanie zapewnić im wystarczających środków utrzymania i mogłyby znaleźć się w niedostatku. Jednak nie można przerzucić na nich całego obowiązku niespełnionego przez ojca, bo sąd może tylko zobowiązać ich do tych świadczeń, na które pozwalają im możliwości majątkowe. Gdy np. sąd przyzna świadczenie osobno od dziadka i osobno od babci, może zróżnicować ich wysokość stosownie do możliwości płatniczych każdego z nich. Oznacza to, że na krewnych tego samego stopnia nie ciąży obowiązek uiszczania alimentów w takiej samej kwocie na rzecz wnuka. Dodatkowo wysokość przyznanego przez sąd świadczenia zależy nie tylko od sytuacji materialnej zobowiązanego do płacenia, ale również od uzasadnionych potrzeb wnuka. Jeżeli jednak jedno z rodziców nie jest w stanie łożyć na utrzymanie syna (córki), to nie powoduje, że automatycznie jego krewni muszą wyręczyć go w wypełnianiu obowiązku alimentacyjnego. Sąd może odmówić zobowiązania dziadków do łożenia na utrzymanie wnuka.

Podstawa prawna

Art. 129, art. 133 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 583).