Subskrybuj nas na Youtube
W Polsce informacją publiczną są wszystkie informacje, które dotyczą spraw publicznych. Prawo dostępu do nich mają wszyscy (ustawa o dostępie do informacji publicznej używa słowa "każdy"). To znaczy, że mogą uzyskać informację w takim zakresie, jaki jest istotny dla interesu publicznego, mieć wgląd do dokumentów urzędowych oraz uzyskać dostęp do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej.
Jedynymi ograniczeniami są prywatność osób fizycznych i tajemnica przedsiębiorcy oraz dane o sprawach, w związku z którymi toczy się postępowanie przed organami państwowymi. Konstytucja RP gwarantuje obywatelom prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej i osób pełniących funkcje publiczne. "Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa" - czytamy.
Zgodnie z wyrokiem NSA informacją publiczną są nie tylko informacje stworzone w ramach działalności danej instytucji, ale także dokumenty, które są w jej posiadaniu, które powstały podczas wykonywania obowiązków. Informacjami, o dostęp do których można wnioskować są m. in. dokumenty administracyjne, upublicznione dane osobowe, dzienniki, ogłoszenia, prognozy statystyczne i konsultacje projektów. Jako przykłady w swojej broszurze Fundacja im. Batorego wskazuje m.in faktury opłacone ze środków publicznych i umowy cywilno-prawne zawierane przez organy władzy publicznej z osobami fizycznymi.
Kto ma obowiązek przykazywać informacje publiczną?
Do przekazania, w celu udostępnienia w centralnym repozytorium, posiadanego zasobu informacyjnego oraz metadanych opisujących jego strukturę, a także ich systematycznego weryfikowania i aktualizowania są obowiązane:
- organy administracji rządowej;
-fundusze celowe;
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
- Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
- Narodowy Fundusz Zdrowia;
- państwowe instytuty badawcze;
- państwowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyjątkiem uczelni, Polskiej Akademii Nauk oraz jednostek naukowych.
Jak złożyć wniosek o informację publiczną?
Wniosek o dostęp do informacji publicznej w Polsce nie musi mieć formy podpisanego dokumentu. Może to być wniosek ustny. Nie istnieje również prawo zmuszające do identyfikowania wnioskodawcy. Osoba składająca wniosek nie musi także wykazywać interesu prawnego, z wyjątkiem sytuacji, w której wnioskowane są informacje przetworzone. W takiej sytuacji może być wymagane uzasadnienie dla przekazania informacji dla interesu publicznego. W przypadku jego braku organ może odmówić udzielenie informacji. Warto zwrócić uwagę, że polscy urzędnicy odpowiadają karnie za nie udostępnianie informacji publicznej. Grozi za to pozbawienie wolności do roku.