W przypadku naszego wniosku nie można mówić o oczywistej bezzasadności – twierdzi Naczelna Rada Adwokacka. I składa zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego, który odrzucił jej skargę na przepis określający maksymalne koszty funkcjonowania nowego modelu postępowania karnego.

Chodzi o art. 52 ustawy nowelizującej k.p.k. (Dz.U. z 2013 r. poz. 1247), który zacznie obowiązywać 1 lipca. Wskazano w nim, że maksymalny limit wydatków budżetowych na pokrycie kosztów związanych z pomocą prawną z urzędu, w tym z obroną na żądanie, wyniesie 200 mln zł rocznie przez 9 lat.
W ocenie NRA taka redakcja przepisu jest niezgodna z art. 219 ust. 1 konstytucji. Kwestionowana ustawa nie jest bowiem ustawą budżetową, a zawiera regulacje dotyczące wydatków na wiele lat w przód (budżet państwa ustalany jest wyłącznie w okresach rocznych). Jej zdaniem nowela sprzeczna jest również z zasadą prawidłowej legislacji. Zawiera zapisy dotyczące sztywnego limitu wydatków na wskazane w ustawie cele, w sytuacji gdy z natury tych wydatków wynika, że mają charakter zmienny. Trudno przecież oszacować, ile osób będzie korzystało z obrońcy z urzędu i czy np. w latach 2015–2024 nie zwiększy się wysokość stawek.
Do swojego stanowiska NRA nie udało się przekonać sędziego trybunału Leona Kieresa. W postanowieniu stwierdził, że „nie ma konstytucyjnych przeszkód, aby wymagania w stosunku do projektu ustawy budżetowej przewidywały także inne ustawy niż ustawa o finansach publicznych”. Podkreślił, że kwestia prawidłowości ustalenia wydatków związanych z funkcjonowaniem nowej procedury karnej dotyczy spraw ogólnopaństwowych, a w takich palestra nie ma kompetencji, by zwracać się z wnioskiem do TK. W jego ocenie NRA nie udowodniła też, że kwoty przewidziane w zaskarżonym przepisie są niewystarczające na pokrycie wydatków związanych z obroną z urzędu. Nie wskazała zatem, że zakwestionowany przepis jest sprzeczny z założeniem ustawy, a więc powszechną dostępnością do profesjonalnego obrońcy.
Sieć największym wrogiem dzieci. Seksualni przestępcy coraz bardziej aktywni
Sieć największym wrogiem dzieci. Seksualni przestępcy coraz bardziej aktywni

Zobacz również
NRA nie zgodziła się jednak z tymi argumentami.
„Zagadnienie metod i źródeł finansowania powszechnego prawa do bezpłatnej obrony w sprawach karnych jest zagadnieniem dotyczącym adwokatury bezpośrednio – co wynika z tego, że to właśnie adwokaci będą wykonawcami zadań ustawowych przewidzianych w ramach systemu zaprojektowanego przez ustawodawcę” – czytamy w zażaleniu na postanowienie TK.
W piśmie Andrzej Zwara, prezes NRA, odnosi się również do zarzutu, że nie udało się udowodnić, iż kwoty podane w art. 52 noweli są niewystarczające.
„Zaskarżony przepis nie jest wynikiem analizy jakichkolwiek danych, które pozwalałyby na ocenę rzeczywistych kosztów przyjętego rozwiązania. Ministerstwo Sprawiedliwości nie prowadziło w okresie poprzedzającym uchwalenie ustawy czytelnego wykazu kosztów ponoszonych na obrony z urzędu. Tym bardziej więc nie ma możliwości oszacowania, jaki będzie koszt nowego systemu. Kwota 200 mln zł rocznie jest więc jednocześnie kwotą dowolną – jak i sztywną” – przekonuje mecenas Zwara.
Zaznacza, że kwestia tego, na ile uprawdopodobnione przez NRA negatywne konsekwencje finansowe przyjęcia nowego modelu obron z urzędu są prawidłowe, nie powinna być w ogóle rozstrzygana na etapie rozpoznawania wstępnego wniosku do TK. Powinno to nastąpić dopiero podczas merytorycznego rozpoznania sprawy – po tym, jak o stanowisko poprosi się m.in. Ministerstwo Finansów.