Jak zaznaczyło Ministerstwo Sprawiedliwości, które przygotowało projekt tego rozporządzenia, opracowanie nowego regulaminu stało się potrzebne po licznych zmianach ustaw, w tym np. dotyczących ustroju sądów i postępowania w sprawach nieletnich.

"Planowana liczba i zakres zmian, jakie musiałyby być wprowadzone do obowiązującego rozporządzenia, naruszyłaby jego konstrukcję, co w efekcie doprowadziłoby do jego niespójności merytorycznej i logicznej" - wskazano w uzasadnieniu. Dlatego - zamiast nowelizować dotychczasowy regulamin - zdecydowano się opracować liczący 115 stron nowy projekt.

W projekcie duży nacisk położono na kwestie obsługi i dostępności sądów dla obywateli. Prezesi sądów będą zobowiązani do utworzenia w każdym sądzie biura obsługi interesantów. "Biuro powinno być tak usytuowane, aby osoby wchodzące do sądu bez problemu mogły je znaleźć" - zaznaczono.

"Niezwykle istotna będzie możliwość uzyskania w biurze obsługi interesantów podstawowych informacji z zakresu postępowania sądowego, danych teleadresowych sądów i właściwości wydziałów" - dodano. Projekt zaznacza, że do czasu utworzenia takich biur w sądach powinny być tworzone co najmniej punkty informacyjne w obrębie biura podawczego.

Kolejną regulacją mającą poprawić kontakt sądu z obywatelem jest ujednolicenie stron internetowych sądów "zarówno od strony graficznej i kolejności zawartych na nich informacji, jak i zakresu merytorycznego i informacyjnego". "Należy zwrócić uwagę na rozwiązania przewidujące publikację na stronie internetowej listy sędziów danego sądu czy zasad przydziału spraw. Wiedza ta jest istotna z punktu widzenia realizacji prawa stron do załatwienia ich sprawy przez prawidłowo wyłoniony skład sędziowski" - wskazano w uzasadnieniu.

Jednocześnie projekt nowego regulaminu odnosi się także do kwestii bezpieczeństwa w sądach. Chodzi m.in. o taką organizację budynku sądu, aby "istniały możliwości przemieszczania się sędziów i pracowników sądów, ograniczające kontakty tych osób z interesantami poza salą sądową i sekretariatem".

"Zwiększeniu bezpieczeństwa w sądach służyć ma regulacja zezwalająca prezesowi sądu na wprowadzenie stałej, bądź tylko w określonych sytuacjach rejestracji osób wchodzących do budynku sądu" - dodało ministerstwo. Oznacza to, że "zamiar wejścia do sądu może wiązać się z okazaniem dokumentu ze zdjęciem w celu ustalenia tożsamości wchodzących osób".

W części dotyczącej organizacji sal sądowych zapisano natomiast zasadę wydzielania - w miarę możliwości - osobnych pomieszczeń dla pokrzywdzonych.

Specjalizacja sędziów usprawni orzekanie
Specjalizacja sędziów usprawni orzekanie

Zobacz również

W projekcie poruszono także kwestię zakresu informacji znajdujących się na wokandach sądowych umieszczanych na drzwiach sal rozpraw i przed sekretariatami wydziałów. "Wokandę należy uznać za element jawności postępowania sądowego, zatem ograniczenie jej treści wydaje się możliwe jedynie w określonych przypadkach" - podkreślono. Tymi przypadkami są np.: niepodawanie kwalifikacji prawnej czynu, jeśli przemawia za tym dobro małoletniego pokrzywdzonego, oraz dane w przypadku spraw z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego.

Przyjęto ponadto, iż pojedyncza rozprawa bez przerwy powinna trwać trzy godziny. "Przepis ten ma charakter instrukcyjny, a jego celem jest zwrócenie uwagi na potrzebę dbania o możliwość efektywnej pracy zarówno sądu, jak i stron czy pełnomocników" - zaznaczyło MS.

Z kolei w celu wyeliminowania odraczania spraw w toku na długie okresy wskazano na powinność wyznaczania spraw w toku w ten sposób, aby przerwy między rozprawami nie przekraczały trzech miesięcy.

Nowy regulamin ma także poruszać m.in. kwestie związane z podziałem kompetencji i współpracą pomiędzy prezesami a dyrektorami sądów. Szczegółowo określono także zasady przydziału spraw poszczególnym sędziom. "Sprawy, które podlegają rozpoznaniu przez referendarzy sądowych powinny być w miarę możliwości przydzielane tylko referendarzom" - zaznaczono.

Według planów MS nowy regulamin miałby wejść w życie 30 dni od jego ogłoszenia.