Subskrybuj nas na Youtube
Sprawa dotyczyła podziału majątku wspólnego po rozwodzie. Mimo, że małżeństwo ustało parę lat wcześniej żona dopiero teraz wniosła o dokonanie tejże czynności. W czasie trwania związku para objęta była majątkowym reżimem ustawowym, czyli wspólnością. Kobieta twierdziła, że w czasie trwania pożycia z majątku wspólnego zostały sfinansowane prace związane z budową stodoły i stajni na ziemi należącej do jej męża. Twierdziła, że poprzez budowę majątek osobisty męża, którym było zamieszkiwane przez nich gospodarstwo, powiększył się znacznie. Żądała przyznania całego majątku na własność mężczyźnie oraz przekazania jej dopłaty opiewającej na kwotę przekraczającą 150 tys. zł., która stanowiłaby wyrównanie udziałów w majątku wspólnym.
Mąż nie sprzeciwiał się żądaniom przedstawionym we wniosku. Poinformował, że gospodarstwo otrzymał od rodziców w akcie darowizny. Podważył jedynie szacowania co do obecnego stanu majątki oraz wartość badanych nakładów. Poprosił o uwzględnienie w rozliczeniu pieniędzy, jakie otrzymała wnioskodawczyni po sprzedaży jednej z należących do obojga nieruchomości.
Sąd Rejonowy przeprowadził niniejsze postępowanie i uznał, że prawdą jest iż z majątku wspólnego były dokonywane nakłady na majątek osobisty mężczyzny. Tym samy zasądził od uczestnika na koszt wnioskodawczyni kwotę ponad 10 tys. zł.
Niezadowolona z rozstrzygnięcia kobieta złożyła apelację do Sądu Okręgowego zaskarżając zapadłe orzeczenie. Sędziowie co do większości podzielili stanowisko sądu I instancji. Ich uwagę przykuł jednak jeden szczegół.
W całej sprawie pojawiała się informacja, że gospodarstwo rolne w którym małżonkowie zamieszkiwali należy do majątku osobistego mężczyzny. W oparciu o dokumenty i stan faktyczny jest to nieprawda. Jak wynika z akt uczestnik otrzymał je w trakcie trwania małżeństwa, w drodze darowizny.
Jak stanowią artykuły 31 i 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z Dz.U. z 2012 poz. 788 z zm.)
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom.
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.1)).
Użycie słowa „w szczególności” oznacza, że nie jest to katalog zamknięty.
Sędziowie uznali, że „wejście określonego składnika majątkowego do majątku wspólnego następuje z mocy samego prawa i nie zależy od woli, a nawet świadomości, małżonka nabywającego określony składnik majątkowy. Kryterium zaliczenia konkretnego prawa do majątku wspólnego jest nabycie tego prawa choćby przez jednego z małżonków w czasie trwania ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej”.
Analizując dokumentację sąd zauważył, że „przedmiotowe gospodarstwo - wbrew zgodnemu stanowisku uczestników i ustaleniom Sądu Rejonowego - weszło w skład majątku wspólnego uczestników. Kluczowa w tym zakresie była bowiem data powstania między nimi wspólności majątkowej (7 sierpnia 1982 r.) oraz data nabycia przedmiotowego prawa (29 sierpnia 1985 r.)”.
Motywując swoje twierdzenia przytoczono uchwałę Sądu Najwyższego z listopada 2005r. (III CZP 59/05, OSNC 2006, Nr 5, poz. 79), w której przyjęto, że „gospodarstwo rolne przekazane następcy pozostającemu w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej na podstawie ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. z 1977 nr 32 poz. 140), należy do majątku wspólnego małżonków. W uchwale wskazano m.in., że mimo sporu, co do charakteru umowy przekazania gospodarstwa rolnego następcy, ustawodawca, dokonując w 2004 r. daleko idących zmian kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie ustrojów majątkowych małżeńskich, nie dostrzegł potrzeby rozszerzenia katalogu wyłączeń określonych w art. 33 k.r.o. i pozostawił rozstrzygnięcie charakteru umowy o przekazanie gospodarstwa rolnego następcy judykaturze; ta opowiada się niezmiennie za traktowaniem takiej umowy, jako wyodrębnionej umowy prawa cywilnego, różnej od umowy darowizny.
Z uwagi na powyższe sąd zmienił zaskarżone postanowienie.
Postanowienie Sądu Okręgowego w Olsztynie, Sygn. akt: IX Ca 371/14