Subskrybuj nas na Youtube
Prawo jazdy ułatwia życie, jednak nie wszystkim. Zwłaszcza tym, którzy chcieliby je mieć, ale z różnych względów nie mogą lub muszą spełniać określone warunki, aby móc prowadzić samochód. Można by się denerwować, rozpatrywać aspekty niesprawiedliwości, porównywać z zasadami panującymi w innych krajach i doszukiwać nieprawidłowości, ale czy warto?
Aby stać się kierowcą, należy pozytywnie zdać egzamin teoretyczny i praktyczny. Zanim jednak do niego dojdzie, niezbędne jest badanie lekarskie. Kryteria zdrowotne, które trzeba spełnić, aby móc otrzymać dokument uprawniający do prowadzenia samochodu, określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z 29 sierpnia 2019 roku w sprawie badań lekarskich kierowców i osób starających się o uprawnienia do kierowania pojazdami.
Podczas wizyty lekarz sprawdza wiele aspektów naszego zdrowia, które bezpośrednio oddziałują na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. W szczególności wzrok, słuch, układ ruchu, narząd równowagi i ciśnienie. Specjalista przeprowadza szczegółowy wywiad dotyczący przyjmowanych leków i chorób przewlekłych. Sprawdza prawidłowe działanie układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.
Lekarz dokonuje oceny czynności nerek, bezdechu podczas snu i stanu psychicznego. Badanie ma wykluczyć objawy wskazujące na uzależnienie od alkoholu i/lub środków działających odurzająco. Specjalista powinien również zbadać kandydata pod kątem ewentualnej cukrzycy lub padaczki. Powinien to dobre słowo, ponieważ tylko od lekarza zależy szczegółowość i dociekliwość podczas wykonywanego badania.
Wielu kierowców twierdzi, że normy podczas badania w Polsce są mało restrykcyjne. Dlatego też dla większości osób badanie lekarskie to tylko formalność. Tyle tylko, że dość droga, bowiem koszt badania lekarskiego na prawo jazdy ma ustawową cenę - 200 złotych dla pierwszej oraz kolejnych kontroli. Dodatkowo trzeba doliczyć koszt ewentualnych konsultacji specjalistycznych, np. okulistycznych, neurologicznych czy psychologicznych. Wówczas należy zapłacić dodatkowe 150 złotych.
Termin badania lekarskiego a prawo jazdy
Do 2013 roku orzeczenie lekarskie wystawione na podstawie badania było bezterminowe.
Obecnie może być wydane maksymalnie na 15 lat. Po tym czasie należy ponownie odbyć badanie lekarskie. Tak długi termin ważności dokumentu otrzymuje niewielu szczęśliwców, ponieważ istnieje wiele czynników będących przesłanką do tego, by badanie odbywać częściej. Należy do nich w szczególności wada wzroku czy podeszły wiek kierowcy.
Przeciwwskazania do prowadzenia samochodu
Kandydat na prawo jazdy powinien cechować się dobrym zdrowiem psychicznym i fizycznym. To ważne, zwłaszcza dlatego, że wpływa na bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu drogowego. Są jednak choroby, które uniemożliwiają lub ograniczają możliwość prowadzenia pojazdu.
Cukrzyca
W Polsce diabetycy mogą kierować pojazdami na własny użytek oraz zawodowo. Mają też możliwość ubiegania się o wydanie dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami we wszystkich kategoriach. Określają to dwie dyrektywy unijne: 2009/113/UE oraz 2009/112/UE.
Zdiagnozowana i leczona cukrzyca nie wyklucza możliwości posiadania prawa jazdy, a jedynie wymaga od kandydata, aby spełniał określone warunki. Powinien regularnie, nie rzadziej niż co 5 lat, przeprowadzać badania kontrolne. Taki kierowca musi wykazać się pełną świadomością ryzyka hipoglikemii, w szczególności możliwością utraty przytomności, np. w przypadku nagłego spadku cukru. W niektórych przypadkach niezbędne jest przedstawienie orzeczenia lekarza specjalisty w dziedzinie diabetologii.
Padaczka
W wyniku dyrektywy Unii Europejskiej, rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców, padaczka (epilepsja) oznacza wystąpienie co najmniej dwóch nieprowokowanych napadów padaczkowych w odstępie mniejszym niż 5 lat. Prowokowany napad to taki, którego przyczyny są znane choremu. Może zatem próbować go unikać.
Osoby, które chorują na padaczkę, mogą uzyskać prawo jazdy, ale muszą poddać się dodatkowym badaniom neurologicznym. Prawidłowo prowadzona choroba może nie dawać żadnych objawów. Ataki padaczki mogą nie występować wcale lub pojawiać się sporadycznie i nie stanowić zagrożenia dla kierowcy. Wpływ na decyzję lekarza prowadzącego badanie ma częstotliwość występowania ataków. W wielu przypadkach wystarczy zadbać o odpowiednie zaświadczenie od lekarza, aby móc otrzymać dokument uprawniający do prowadzenia pojazdów.
Jeżeli napady zaczną występować u osoby, która posiada już prawo jazdy, dokument może zostać jej odebrany. Kierowca będzie mógł powrócić do prowadzenia pojazdów, gdy lekarz potwierdzi, że ataki choroby nie występowały od co najmniej roku.
Wady wzroku
Problemy ze wzrokiem u kandydatów na prawo jazdy są bardzo częste. Pojawiają się u kierowców wraz z wiekiem bądź prowadzonym trybem życia. Zdarza się, że aby otrzymać prawo jazdy, niezbędna jest konsultacja z lekarzem specjalistą i wystawienie przez niego orzeczenia potwierdzającego, że jesteśmy pod stałą opieką okulisty. Warunkiem jest odpowiednia korekcja, np. za pomocą okularów i/lub soczewek kontaktowych.
Osoby z zaburzeniami wzroku, które otrzymają prawo jazdy, muszą liczyć się z tym, że dokument zostanie wydany na krócej. Będzie to maksymalnie 10 lat. Przy większych wadach wzroku 5 lat, a niekiedy zaledwie rok. Po tym czasie należy ponownie odbyć badanie lekarskie, które potwierdzi, że jesteśmy pod opieką specjalisty, a wada wzroku dalej nie stanowi problemu podczas prowadzenia auta.
W trakcie badania kontrolnego lekarz sprawdza ostrość widzenia wykorzystując do tego tablicę Snellena. Odczytuje się z niej coraz mniejsze w kolejnych rzędach litery i cyfry. Jeżeli przyszły kierowca używa na co dzień okularów i/lub soczewek powinien zabrać je ze sobą. Badanie należy wykonać w nich, by udowodnić, że wada jest poprawnie korygowana.
Jazda bez okularów może sporo kosztować
Informacja o korekcji wady wzroku zostanie umieszczona w dokumentacji medycznej oraz w postaci kodu w rubryce 12 na prawie jazdy. Zazwyczaj stosowane są kody:
01.01 (okulary),
01.02 (soczewka/i kontaktowa/e),
01.03 (okulary ochronne),
01.04 (szkła przyciemnione),
01.05 (przepaska na oko),
01.06 (okulary lub soczewki kontaktowe),
01.07 (indywidualna korekta lub specjalistyczna ochrona wzroku).
To ważne, żeby skontrolować kod, który widnieje na prawie jazdy. Gdy w dokumencie będzie umieszczony kod 01.01, a kierowca podczas kontroli drogowej będzie miał soczewki kontaktowe zamiast okularów, złamie nałożone na niego ograniczenie i otrzyma karę. Za jazdę bez okularów zostaniemy ukarani mandatem nie niższym niż 1500 zł, ponieważ jest to traktowane jako wykroczenie jazdy bez uprawnień. To nie wszystko. W uzasadnionych przypadkach kierowcy może zostać zabrane prawo jazdy.
Zmiana kodu
Jeżeli na twoim prawie jazdy widnieje kod, który jest niezgodny ze stanem rzeczywistym, powinieneś zgłosić się do odpowiedniego lekarza i wraz z dokumentem udać się do wydziału komunikacji z prośbą o sprostowanie i zmianę informacji oraz wnioskiem o wydanie nowego prawa jazdy. Dzięki temu unikniesz kłopotliwej sytuacji podczas kontroli drogowej.
Daltonizm
Daltoniści bardzo często nie zdają sobie sprawy z tego, że posiadają taką wadę. Wynika to z faktu, że są przyzwyczajeni do perspektywy i barw, dzięki którym na co dzień odbierają świat. Niekiedy dopiero podczas specjalistycznego badania lekarskiego okazuje się, że schemat widzenia barw jest zaburzony. To jednak nie problem, ponieważ zgodnie z polskimi przepisami, brak widzenia barw nie jest przeciwwskazaniem do tego, aby móc prowadzić samochód.
Sytuacja wygląda trochę inaczej w przypadku kierowców zawodowych. Osoby, które chcą prowadzić samochód zawodowo w kategoriach C i D muszą udowodnić, że prawidłowo rozróżniają barwy: zieloną, żółtą i czerwoną.
Wady słuchu
Jeżeli według orzeczenia lekarskiego nie zachodzą inne przeciwwskazania, to osoby niesłyszące mogą ubiegać się o uzyskanie dokumentów uprawniających do prowadzenia pojazdów, również te powyżej 3,5 tony, wyłączając autobusy. Wynika to z faktu, że kierowca autobusu musi mieć możliwość swobodnego komunikowania się z pasażerami. W przypadku egzaminu na prawo jazdy Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego są w stanie zapewnić pomoc tłumacza/systemu migowego, jednak w codziennej pracy kierowcy autobusu byłoby to niemożliwe.
Informacje o wadach słuchu zamieszcza się w dokumencie poprzez kod:
02.01 ( aparat słuchowy jednouszny),
02.02 (aparat słuchowy douszny).
Które choroby wykluczają posiadanie prawa jazdy?
Osoby z niedorozwojem umysłowym lub zaburzeniami osobowości są całkowicie wykluczone z możliwości posiadania dokumentu prawa jazdy. Chorzy na ostrą niewydolność nerek, osoby cierpiące na schorzenia serca i układu naczyniowego (np. wszczepiony rozrusznik serca, arytmia, wysokie ciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca) również nie mają możliwości zdobycia uprawnień. W przypadku chorób przewlekłych np. przewlekłą niewydolność nerek otrzymanie prawa jazdy jest możliwe.
Indywidualna ocena przypadku
Wiele zależy od indywidualnej oceny lekarza i wydania przez niego zaświadczenia potwierdzającego, że kandydat na prawo jazdy nie zagraża bezpieczeństwu w ruchu drogowym. Opinia specjalisty uwzględnia między innymi stopień zaawansowania choroby. Ograniczenia wprowadzane są po to, by zapobiec ewentualnym kolizjom spowodowanym dysfunkcjami kierowcy. Osoby z wieloma zaburzeniami mogą prowadzić samochód, jeśli będą poddawać się regularnym badaniom kontrolnym.
Zatajenie prawdy o stanie zdrowia
Stan zdrowia to nasza odpowiedzialność. Ukrywanie chorób, naginanie prawdy o swoim stanie zdrowia to kiepski pomysł. Przede wszystkim dlatego, że stanowi zagrożenie i narusza zasady bezpieczeństwa. Nie powinniśmy bagatelizować objawów chorób ani ignorować złego samopoczucia.
Utrata ostrości widzenia, napady padaczki, hipoglikemia czy drgawki stanowią śmiertelne niebezpieczeństwo. Mogą prowadzić do wypadku, którego skutki będzie ponosił nie tylko sprawca. Kierowca, który celowo zataja informacje o stanie zdrowia i spowoduje wypadek, zostanie pociągnięty do odpowiedzialności karnej z tytułu wyłudzenia poświadczenia nieprawdy. Grozi za to kara do 3 lat pozbawienia wolności.