Skargę do WSA złożyła matka, która ubiegała się o pomoc finansową na bieżący okres świadczeniowy i której gmina w listopadzie 2021 r. odmówiła jej przyznania. Decyzję uzasadniła tym, że dziecko kobiety przebywa w Wielkiej Brytanii, gdzie chodzi do szkoły. To oznacza, że nie spełnia przesłanki określonej w art. 1a ust. 2 ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1205 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem świadczenia przysługują, jeśli osoba zamieszkuje w Polsce przez okres, w którym je otrzymuje.
Matka złożyła odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO). Wskazywała, że jej syn przebywa w Wielkiej Brytanii, bo się tam uczy, ale nie wiąże z tym krajem przyszłości i zamierza wrócić do Polski. Dodała, że wsparcie z FA było jej wypłacane we wcześniejszym okresie świadczeniowym, a stan faktyczny od tego czasu się nie zmienił. SKO utrzymało jednak w mocy decyzję organu pierwszej instancji i uznało, że odmowa przyznania świadczeń była prawidłowa ze względu na mieszkanie za granicą. Kobieta zaskarżyła to rozstrzygnięcie do WSA. Sąd orzekł, że skarga zasługiwała na uwzględnienie i uchylił decyzję SKO oraz gminy.
WSA podkreślił, że ustawa z 7 września 2007 r. nie definiuje miejsca zamieszkania, więc należy je rozumieć zgodnie z ogólną definicją tego terminu zawartą w przepisach kodeksu cywilnego. Dodał, że w okolicznościach rozpatrywanej sprawy istotne jest to, że uprawniony do alimentów syn w momencie składania wniosku przez matkę był małoletni i ona była jego opiekunem prawnym. Artykuł 26 par 1 k.c. przewiduje zaś, że miejscem zamieszkania dziecka jest miejsce zamieszkania jego rodziców lub tego rodzica, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska. Bezsporne jest zatem, że skoro matka mieszka w Polsce, to miejscem zamieszkania jej syna jest jej miejsce zamieszkania – bez względu na to, gdzie dziecko przebywa, pobierając naukę. Nie ma przy tym znaczenia czasowe przebywanie za granicą.
Ponadto zdaniem WSA przy interpretacji art. 1a ust. 2 ustawy trzeba mieć też na uwadze jej cel, a jest nim wspieranie osób uprawnionych do alimentów, które nie otrzymują należnych pieniędzy od zobowiązanych do alimentacji rodziców. Odmowa przyznania świadczeń z FA obywatelom polskim uczącym się za granicą byłaby więc swoistą premią dla dłużników alimentacyjnych, w stosunku do których nie byłyby podejmowane działania służące dochodzeniu roszczeń. Sąd ocenił, że skoro wsparcie należy się dziecku pobierającemu naukę w kraju, to odmienne traktowanie dziecka uczącego się za granicą, gdzie koszty utrzymania są z reguły wyższe, byłoby nielogiczne i stanowiłoby jego dyskryminację.©℗

orzecznictwo

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 2 sierpnia 2022 r., sygn. akt III SA/Kr 393/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia