Subskrybuj nas na Youtube
Zgodnie z art. 3051 Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego (urządzenia przesyłowe) prawem polegającym na tym, że przedsiębiorstwo może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń.
Literalnie brzmienie powyższego przepisu wskazuje, iż służebność przesyłu obciąża nieruchomość, jako kategorię rzeczy, nie zaś prawo do niej czy prawo ustanowione na niej. Konstrukcja służebności przesyłu nawiązuje przy tym do konstrukcji pozostałych służebności gruntowych.
- W odniesieniu do służebności gruntowych, orzecznictwo sądowe stoi na stanowisku, iż dopuszczalne jest ustanowienie służebności gruntowej na prawie użytkowania wieczystego albo na rzecz użytkownika wieczystego, jakkolwiek w drodze wyjątku od zasady przewidzianej w art. 285 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą służebność gruntowa ustanawiana jest jako obciążenie nieruchomości, a zatem powstaje w określonej relacji do prawa własności ograniczając sposób jego wykonywania - informuje Kinga Cekiera, radca prawny, partner Kancelaria Brevells Cekiera Grzywacka Oleksiewicz sp. k.
W analogiczny sposób należy rozpatrywać służebność przesyłu na prawie użytkowania wieczystego. Podkreślenia wymaga, iż nie zapewnia ona przedsiębiorcy przesyłowemu stabilnego tytułu do korzystania z urządzeń przesyłowych znajdujących się na nieruchomości (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2014r., III CSK 174/13). W przypadku wygaśnięcia użytkowania wieczystego, dojdzie bowiem również do wygaśnięcia służebności przesyłu (art. 241 Kodeksu cywilnego).
- Co do zasady zatem, służebność przesyłu ma obciążać nieruchomość, a nie ustanowione na niej prawo użytkowania wieczystego. Z tego względu, zgodnie z art. 3052 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorcy korzystającemu z urządzeń przesyłowych przysługuje roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem w stosunku do właściciela nieruchomości, natomiast właściciel nieruchomości może też żądać od przedsiębiorcy wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu przysługuje zatem co do zasady właścicielowi nieruchomości - dodaje Kinga Cekiera.
Ustanowienie służebności przesyłu na prawie użytkowania wieczystego powinno być uzasadnione okolicznościami usprawiedliwiającymi odstępstwo od zasady ustanowienia służebności przesyłu na nieruchomości. Należy mieć przy tym na względzie, czy umowa o oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste nie zawiera ograniczeń w tym zakresie. Jeśli w umowie nie sformułowano stosownego zakazu, to w wyjątkowych sytuacjach możliwe będzie ustanowienie służebności przesyłu przez użytkownika wieczystego na przysługującym mu prawie użytkowania wieczystego i żądanie stosownego wynagrodzenia z tego tytułu.