Zgodnie z przepisami Ukraińcy, którzy uciekli przed wojną do Polski, mają prawo do legalnego pobytu w naszym kraju przez 18 miesięcy (od 24 lutego br.). Mogą również wyjeżdżać za granicę, jednak nie dłużej niż na miesiąc. Niektórzy korzystają z tej możliwości i wracają do Ukrainy, aby np. zabrać dokumenty, odwiedzić rodzinę czy załatwić inne ważne sprawy, ale gdy usiłują ponownie przekroczyć polską granicę, czeka ich niemiła niespodzianka. Zdarza się, że Straż Graniczna odmawia im wjazdu do Polski. Funkcjonariusze, opierając się na zapisach kodeksu granicznego Schengen, wskazują, że po wyczerpaniu 90-dniowego pobytu w Polsce trzeba odczekać 90 dni poza strefą Schengen (pisaliśmy o tym w DGP nr 110/2022, „Wyjazd do Ukrainy może uniemożliwić powrót do Polski”).
W tej sprawie interweniowała posłanka Hanna Gill-Piątek (Polska 2050). Z uzyskanej przez nią odpowiedzi od MSWiA wynika, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583 ze zm.; dalej: specustawa) pobyt wszystkich obywateli Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju w związku z wojną od 24 lutego br. i zadeklarowali zamiar pozostania w Polsce, uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy. – Uprawnienie to może stanowić samoistną podstawę wjazdu do Polski i jest niezależne od innych praw przysługujących tej grupie cudzoziemców w zakresie wjazdu i pobytu na terytorium RP, wynikających z przepisów. Obywatele Ukrainy, którzy zadeklarowali w jakimkolwiek momencie ewakuację z Ukrainy, mogą w okresie 18 miesięcy od 24 lutego br. swobodnie wyjeżdżać z Polski i każdy ich ponowny wyjazd w tym czasie będzie legalny, niezależnie od innych uprawnień, w tym wynikających z ruchu bezwizowego czy posiadanej wizy – wyjaśnił Bartosz Grodecki, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji.