Od trzech lat otrzymuję 200 i 300 zł z Funduszu Alimentacyjnego (FA) na dwóch synów. Młodszemu opłacam dodatkowe zajęcia z języka angielskiego, starszy chciałby chodzić na karate, ale zajęcia są płatne i nie stać mnie na kolejny wydatek. Byłoby mi łatwiej, gdybym otrzymywała wyższą pomoc z FA. Czy mogę wystąpić o podwyższenie świadczeń – pyta pani Aneta
Świadczenia z FA są wypłacane osobom, które nie otrzymują zasądzonych alimentów, a podjęte przez komornika działania służące ich egzekucji okazały się nieskuteczne. To oznacza, że co do zasady pomoc z funduszu jest wypłacana w wysokości bieżąco zasądzonych alimentów, chociaż nie może to być więcej niż 500 zł miesięcznie na jedno dziecko. Jeżeli więc rodzic ma przyznane 200 zł i 300 zł na dwoje dzieci, to tyle właśnie otrzyma pieniędzy z FA. Gdy jednak ma zasądzone 600 zł, to gmina i tak wypłaci maksymalnie 500 zł.
Chcąc uzyskać wyższe wsparcie z funduszu, trzeba najpierw wystąpić do sądu o podwyższenie alimentów. W pozwie należy określić, o jaką kwotę się stara, i odpowiednio uzasadnić jej wysokość. Jest to potrzebne, ponieważ sąd, podejmując decyzję o zmianie alimentów, będzie brał pod uwagę potrzeby osoby do nich uprawnionej, nowe okoliczności, które wystąpiły w związku z jej sytuacją rodzinną, osobistą lub dochodową. Warto więc wskazać, że dorastanie dziecka wiąże się z ponoszeniem wyższych kosztów.
Mogą one wynikać np. z podjęcia nauki w szkole, uczestnictwa w dodatkowych zajęciach, w tym także sportowych, lub kontynuowania nauki w szkole wyższej. Uzasadnionymi przyczynami wystąpienia do sądu o podniesienie wysokości alimentów są również niepełnosprawność albo choroba dziecka i związane z tym dodatkowe koszty na jego leczenie lub rehabilitację. Trzeba jednak pamiętać, że sąd będzie oceniał także możliwości finansowe drugiego z rodziców, który został zobowiązany do płacenia alimentów.
Uzyskanie przez opiekuna pozytywnego rozstrzygnięcia sądu (chociaż może on zdecydować o utrzymaniu dotychczasowej kwoty lub niższej niż wskazana w pozwie podwyżka) nie oznacza, że automatycznie nastąpi zmiana wysokości świadczeń z FA. Najpierw bowiem do komornika musi trafić tytuł wykonawczy zobowiązujący go do prowadzenia postępowania egzekucyjnego należności w nowej kwocie. Pomoc z funduszu jest jednak podwyższana od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana wysokości alimentów. Dlatego jeżeli w okresie od dnia podwyżki (a może ona nastąpić też z datą wsteczną) do dnia wpływu tytułu wykonawczego rodzic otrzymywał świadczenia w dotychczasowej, czyli niższej wysokości, gmina wypłaci mu wyrównanie za ten czas. Świadczenia nie będą jednak powiększone o odsetki.
O podwyższenie pomocy z funduszu może starać się też rodzic, dla którego komornik w ogóle nie może prowadzić egzekucji należności, ponieważ dłużnik przebywa za granicą i np. nie jest znane miejsce jego pobytu. W jego przypadku też wymagane jest wcześniejsze złożenie pozwu o zmianę wysokości alimentów.
Tak jak rodzic uprawniony do świadczeń z FA może wystąpić o podwyższenie alimentów, tak zobowiązany do płacenia dłużnik ma prawo do złożenia pozwu o ich obniżenie. Może też starać się o zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego. Podobnie jak przy występowaniu o podwyższenie wsparcia na dzieci, jego obniżenie również wymaga odpowiedniego uzasadnienia. Jeśli sąd przychyli się do wniosku i zmniejszy wysokość należności względem dzieci, rodzic otrzymujący świadczenia z FA będzie musiał zwrócić kwotę wypłaconej mu nadwyżki za okres od momentu obniżki do wpłynięcia tytułu wykonawczego do komornika.
Zasady otrzymywania świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego
Uzyskanie pomocy z Funduszu Alimentacyjnego jest uzależnione od spełnienia kilku warunków. Pierwszy z nich to bezskuteczna egzekucja alimentów, rozumiana jako sytuacja, gdy w okresie ostatnich dwóch miesięcy komornik nie wyegzekwował pełnej należności bieżących lub zaległych zobowiązań alimentacyjnych. Drugą przesłanką jest niemożność podjęcia egzekucji, ponieważ dłużnik przebywa za granicą i nie ma podstawy prawnej do podjęcia czynności egzekucyjnych lub osoba uprawniona nie może wskazać miejsca jego pobytu. Kolejnym warunkiem uzyskania świadczeń z FA jest spełnienie kryterium dochodowego. Wynosi ono 725 zł w przeliczeniu na jednego członka rodziny, a wliczane są do niego dochody z roku poprzedzającego okres świadczeniowy, na który składany jest wniosek. Ponadto ważny jest wiek dzieci, bo świadczenia z FA przysługują do ukończenia przez nie 18 lat, chyba że kontynuują naukę w szkole lub w szkole wyższej. Wówczas pieniądze są wypłacane do 25. roku życia. Tylko wtedy, gdy dziecko ma orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, wsparcie z funduszu jest wypłacane bezterminowo. Świadczenia nie będą natomiast przyznane, kiedy mimo spełnienia powyższych warunków potomek został umieszczony w pieczy zastępczej lub instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Przesłanką negatywną jest też zawarcie przez niego związku małżeńskiego.
Podstawa prawna
Art. 10, art. 29 ustawy z 7 września 2011 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1228 ze zm.).