Powinniśmy dążyć do takiego modelu funkcjonowania samorządu adwokackiego, który uwzględnia nowe wyzwania związane z rozwojem rynku oraz wzrastającą świadomością prawną klientów. Dlatego warto dalej dyskutować nad pomysłem dotyczącym utworzenia - na wzór amerykański - tematycznych sekcji oraz komitetów - pisze adw. Wojciech Bagiński.

Adwokatura polska, na tle obserwowanego w świecie trendu, w zakresie podnoszenia standardów świadczenia usług prawniczych, stoi przed nowymi wyzwaniami. Wiążą się one głównie z rozwojem tego rynku oraz wzrastającą świadomością prawną klientów, co przejawia się większymi ich oczekiwaniami oraz wymaganiami. W rezultacie wymusza to konieczność ciągłego pogłębiania wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz doskonalenia form i technik obsługi prawnej.

W tym kontekście uważam, że powinniśmy skłaniać się do wyboru takiego modelu funkcjonowania samorządu adwokackiego, który uwzględnia powyższe kwestie i poprzez swoje działania ułatwia jego członkom funkcjonowanie w obecnych realiach.

Przy świadczeniu usług na najwyższym poziomie – uwzględniającym w pierwszej kolejności interes klienta, a także inne obowiązki etyczne adwokata – niezwykle ważny jest stały rozwój. Uważam, że samorząd powinien w maksymalnym zakresie wspierać dążenia jego członków do osiągnięcia takiego stanu. Wydaje się, że warto przez ten pryzmat zastanowić się nad możliwością wprowadzenia rozwiązań, które ułatwią realizację przez nasz samorząd tych zadań, a także szybką jego adaptację do zmieniających się ciągle warunków rynkowych. Jako wzór może posłużyć np. adwokatura amerykańska i Stowarzyszenie Adwokatów Amerykańskich (American Bar Association, dalej: ABA), którego kluczową misją jest przyczynianie się do osiągania doskonałości zawodowej jej członków, pomoc w świadczeniu przez nich światowej jakości usług oraz umacnianie rządów prawa. Uważam, biorąc pod uwagę rodzime realia, że możemy inteligentnie czerpać z najlepszych dostępnych wzorców i wprowadzać na nasz grunt rozwiązania, które się sprawdziły. Podjęcie działań zmierzających do szybkiego unowocześnienia naszego samorządu nie będzie służyć wyłącznie nam samym. Stworzenie takiej struktury samorządowej i takich mechanizmów jej funkcjonowania, w której najważniejszym celem będzie większy niż dotychczas nacisk na osiągnięcie stanu obligującego wszystkich członków adwokatury do dążenia do ciągłego rozwoju merytorycznego oraz ciągłej poprawy jakości świadczonych usług, będzie służyć w pierwszej kolejności naszym klientom.

Przykładem ciekawej inicjatywy może być wypracowany wspólnie na jednym ze spotkań Koła Młodych Adwokatów pomysł (jego zalążek został przedstawiony przez adw. Michała Szpakowskiego oraz adw. Kamila Szmida we wcześniejszych artykułach na łamach serwisu prawnik.pl), który dotyczy utworzenia przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie podzielonych tematycznie na poszczególne działy prawa - sekcji oraz komitetów. Pomysł ten został wyrażony w przyjętej w dniu 11 października 2014 r. uchwale programowej Nadzwyczajnego Zgromadzenia Izby Adwokackiej w Warszawie.

Jako aktywny członek ABA chciałbym przedstawić w ogólnym zarysie, jak zorganizowana jest ABA oraz jak wygląda bieżące funkcjonowanie komitetów mogących stanowić pewien wzór dla naszego samorządu. Upraszczając, ABA podzielona jest na sekcje (sections), dywizje (divisions) oraz funkcjonujące w ich ramach komitety (committees). W ramach Sekcji Prawa Międzynarodowego działa 12 dywizji, składających się z ponad 60 tematycznie podzielonych komitetów. Skoncentrować należy się na sposobie ich działania:

1. Komitety są krwiobiegiem oraz silnikiem napędowym dla wszelkich działań ABA. W ich ramach skupiają się szeregowi członkowie ABA, którzy poprzez swoje oddolne inicjatywy współtworzą oraz wyznaczają kierunek działania sekcji, a tym samym po części całej ABA.

2. Działania komitetów skupiają się między innymi na wydawaniu rozmaitych publikacji, realizacji różnego typu projektów (np. organizacji konferencji, spotkań z przedsiębiorcami czy też organizacji webinarów), podejmowaniu inicjatyw legislacyjnych (np. poprzez analizę stanu prawodawstwa w danej dziedzinie oraz postulowanie zmian), a także wszelkich innych aktywności znajdujących się w orbicie zainteresowań ich członków.

3. Komitety mają za zadanie działać w sposób otwarty, transparentny oraz co najważniejsze przedsiębiorczy. To głównie w ich ramach rozwijane są więzi pomiędzy członkami ABA. Poprzez działania komitetów, ABA identyfikuje powstające nisze na rynkach prawniczych, a także nowe palące problemy jurydyczne, jakie pojawiają się w poszczególnych dziedzinach prawa. Poprzez bezpośrednie zaangażowanie szeregowych członków komitetów, ABA próbuje odpowiadać na powstające w kontekście tych nisz pytania pojawiające się na gruncie praktyki jej członków.

4. Komitety są tak skonstruowane, aby mogły szybko adaptować się do zmieniających realiów i wyzwań związanych z codzienną praktyką. Dzięki temu mogą szybko przewidywać oraz wpływać na pojawiające się zmiany i wyzwania praktyczne. Na przykład, każdy z członków wychodząc z nową ciekawą inicjatywą może po konsultacji z pozostałymi członkami realizować swój pomysł, biorąc za niego odpowiedzialność w ramach danego komitetu.

5. Co roku dokonuje się w komitetach wyboru przewodniczących, wiceprzewodniczących oraz tzw. grupę sterującą. Przewodniczący oraz wiceprzewodniczący obejmuję opiekę nad określonymi obszarami jego działalności jak np. komunikacja, członkostwo, publikację, specjalne projekty itp. Sprawują oni funkcję organizatorów prac komitetu. Nadzorują oraz koordynują współpracę z innymi komitetami np. przy organizacji cyklicznych zjazdów ABA, które składają się z kilkudniowych sesji konferencyjnych obejmujących panele dotyczące wybranych dziedzin prawa. Nadzór zachowany jest jednak do minimum, tak aby nie ograniczać w zbytnim stopniu pomysłów, jakie powstają na łonie poszczególnych komitetów. Każdy członek może mianować swojego kandydata do danej funkcji.

6. Uczestnictwo w danym komitecie jest odpłatne (również dla przewodniczących oraz wiceprzewodniczących).

7. Prace prowadzone w komitetach cechuje maksymalne odformalizowanie - nacisk położony jest na ciągłe generowanie oraz grupową realizację inicjatyw ich członków.

Wprowadzenie na nasz grunt prezentowanego rozwiązania powinno nieść ze sobą następujące korzyści:

1. Ułatwiając członkom adwokatury realizację oddolnych inicjatyw w ramach komitetów zaktywizujemy więcej osób do wzmożonego uczestnictwa w życiu samorządowym.

2. Ułatwiona zostanie również droga realizacji projektów edukacyjnych, wizerunkowych oraz pro bono (np. organizacji tematycznych konferencji, forów, webinarów itp.).

3. Poprzez oddolne inicjatywy komitetów uzyskamy możliwość zwiększenia częstotliwości i jakości współpracy z zagranicznymi organizacjami posiadającymi odpowiedniki komitetów (np. ABA, IBA, The Law Society), wzbogacając tym samym wiedzę w ramach danych dziedzin prawa o elementy prawa obcego.

4. Komitety tematyczne będą mogły wspomagać szkolenia aplikantów. Udział w komitetach pomoże również adwokatom rozpoczynającym wykonywanie zawodu lub bardziej doświadczonym adwokatom rozszerzającym zakres świadczonych usług, w rozwoju sieci networkingowej w ramach danego działu prawa. Młodzi adwokaci będą mogli poznać i uczyć się od bardziej doświadczonych kolegów. Komitety w zamyśle będą funkcjonować jako grupa wsparcia dla ich członków w ramach danego działu prawa. W obliczu problemów jawiących się na tle obecnego funkcjonowania instytucji patronatu będą idealnym jego uzupełnieniem. Udział w tematycznych komitetach ułatwi członkom osiągnięcie doskonałości zawodowej w działach prawa, w których postanowią świadczyć pomoc prawną.

5. Komitety składające się z osób, które na co dzień zajmują się danym działem prawa będą najlepiej predysponowane, by na bieżąco analizować stan legislacji w jego ramach i proponować najlepsze dostępne rozwiązania. Z założenia powinny być idealnym forum do analizy pojawiających się problemów praktycznych wynikających z wciąż zmieniających się warunków gospodarczych oraz zmian w prawie. Powinny stanowić idealne miejsce, w którym będzie można wychodzić z propozycjami de lege ferenda.

6. Zaangażowanie w projekty realizowane przez komitety ułatwi promowanie usług ich członków oraz firm, w których pracują. Aktywni członkowie poszczególnych komitetów uzyskają kolejną możliwość zwiększenia swojej rozpoznawalności na rynku poprzez identyfikację swojej osoby lub kancelarii z danym sektorem świadczonych usług.

7. Zaletą komitetów jest szybkość działania wynikająca z odformalizowania sposobu podejmowania decyzji oraz zaangażowania wszystkich ich członków w realizację celów komitetów.

Pomysł dotyczący utworzenia - na wzór amerykański - tematycznych sekcji oraz komitetów w ramach ORA, niewątpliwie wymaga dalszych dyskusji. Na przykład w kwestii formy finansowania ich działalności (czy to w ramach istniejącej składki członkowskiej, czy też na zasadzie składki fakultatywnej, co wiązałoby się z płatnym charakterem uczestnictwa w komitetach). Wypada wyrazić nadzieję, że dialog w tej sprawie zostanie podjęty i niniejszy artykuł przyczyni się do rozpoczęcia merytorycznej wymiany poglądów odnośnie inicjatywy utworzenia tematycznych komitetów w ramach ORA.

Wojciech Bagiński, jest adwokatem polskim oraz amerykańskim (stan Nowy Jork). Członkiem Izby Adwokackiej w Warszawie oraz członkiem ABA. Pełni funkcję wiceprzewodniczącego Komitetu ds. Międzynarodowych Transakcji Nieruchomościowych (Cross-Border Real Estate Practice Committee) oraz wiceprzewodniczącego Międzynarodowego Komitetu ds. Energetyki i Zasobów Naturalnych (The International Energy and Natural Resources Committee) w Sekcji Prawa Międzynarodowego (Section of International Law) w ABA.