Spadek po członku rodziny zmarłym za granicą można uzyskać przed sądem w Polsce bądź jego zagranicznym odpowiednikiem. Już od przyszłego roku kwestie dziedziczenia kompleksowo będzie regulować unijne prawo

Czy konieczne jest uznanie sądowego wyroku

W sprawie spadkowej po zmarłym ojcu, ostatnio stale zamieszkałym w Waszyngtonie, orzekał sąd amerykański. W kraju ojciec zostawił samochód oraz gotówkę na lokacie bankowej. Czy abym jako jedyny spadkobierca mógł rozporządzać tymi rzeczami, konieczne jest uznanie tego wyroku w kraju?
Co do zasady orzeczenia sądów państw obcych wydane w sprawach cywilnych podlegają uznaniu z mocy prawa, chyba że istnieją ku temu przeszkody ściśle określone w przepisach procedury cywilnej. Przeszkodami tymi może być przykładowo brak prawomocności orzeczenia sądu zagranicznego, ale również fakt, że orzeczenie zapadło w sprawie należącej do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich (np. w sprawie spadkobrania nieruchomości położonych w kraju). Podobnie jest, gdy wyrok zagraniczny będzie sprzeczny z wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu polskiego albo wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu państwa obcego, albo takie orzeczenie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego). Jeżeli przeszkody takie nie istnieją, to orzeczenie wydane przez sąd zagraniczny jest skuteczne i wykonalne w Polsce. Innym słowy – żeby spadkodawca mógł na podstawie takiego orzeczenia uzyskać środki zgromadzone na rachunku bankowym czy przerejestrować pozostawione w spadku auto, powinien jedynie uzyskać przekład orzeczenia sporządzony przez tłumacza przysięgłego.
Podstawa prawna
Art. 1145 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Spadkobierca wybierze sobie spadek
Spadkobierca wybierze sobie spadek

Zobacz również

Czy dostanę zgodę na przejęcie działki

Zmarła krewna zostawiła większą część swojego majątku we Francji. W Polsce została jedynie niewielka działka letniskowa. Sąd we Francji nie wypowiedział się co do niej. Czy mogę złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku przed sądem w Polsce?
Do jurysdykcji sądów polskich należą sprawy spadkowe, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci miał obywatelstwo polskie lub nie posiadając żadnego obywatelstwa, zamieszkiwał w Polsce. Obywatelstwo spadkodawcy (lub jego brak) ustala się według stanu w chwili jego śmierci. Sąd polski jest również właściwy do orzekania w sprawach spadkowych, jeżeli scheda albo jej znaczna część znajduje się w Rzeczypospolitej Polskiej. Niezależnie od tego wyłącznie sąd polski jest właściwy, jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość położona w Polsce. Jest tak nawet, gdy spadkodawca w chwili śmierci nie miał polskiego obywatelstwa ani nie przebywał w naszym kraju. W orzecznictwie przyjęto również, że jeżeli jurysdykcja sądu polskiego obejmuje tylko część majątku spadkowego po cudzoziemcu zamieszkałym za granicą, to sąd ogranicza rozstrzygnięcie w przedmiocie nabycia spadku do tej polskiej części majątku spadkowego (uchwała Sądu Najwyższego z 2 kwietnia 1982 r., sygn. akt III CZP 8/82).
Podstawa prawna
Art. 1108, 11038 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).

Czy obowiązuje już europejskie prawo spadkowe

Słyszałem, że Komisja Europejska wypracowała już wspólnotowe zasady dotyczące dziedziczenia. Czy nowe przepisy już obowiązują?
Nowe unijne przepisy dotyczące dziedziczenia zaczną obowiązywać od 17 sierpnia przyszłego roku. Będą miały więc zastosowanie do spadków otwartych od tego dnia. Nowe prawo przewiduje jedną wyłączną jurysdykcję – prawo kraju, w którym było miejsce zwykłego pobytu w chwili śmierci zmarłego. W praktyce będzie oznaczało to, że spadkobierców obywatela polskiego, który przed dłuższym wyjazdem np. do pracy czy na studia nie wybierze prawa polskiego, może spotkać dodatkowo komplikacja związana z dziedziczeniem. W takiej bowiem sytuacji prawo polskie nie znajdzie zastosowania, a właściwe będzie prawo kraju miejsca zamieszkania. Warto pamiętać, że zgodnie z rozporządzeniem każdy może dokonać wyboru prawa państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci, jako prawa, któremu podlegać będzie ogół spraw dotyczących jego spadku. Sam wybór prawa musi być dokonany w sposób wyraźny w oświadczeniu w formie rozrządzenia na wypadek śmierci lub musi wynikać z postanowień takiego rozrządzenia.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz.U. UE.L. z 2012 r. nr 201, poz. 107 ze zm.).

Czy przejmę spadek po krewnym ze Szwajcarii

Kilka dni temu dowiedziałem się, że po zmarłym krewnym, obywatelu Szwajcarii otrzymałem spadek. Czy w takiej sytuacji, aby zostać spadkobiercą, będę musiał spełnić wymagania przewidziane w prawie ojczystym testatora?
Zgodnie z ustawą – Prawo prywatne międzynarodowe spadkodawca w testamencie lub w innym rozrządzeniu na wypadek śmierci może poddać sprawę spadkową swojemu prawu ojczystemu, prawu miejsca swojego zamieszkania albo prawu miejsca swojego zwykłego pobytu z chwili dokonania tej czynności lub z chwili swojej śmierci. Jednakże jeśli testator (spadkodawca) nie dokona stosownego wskazania, w sprawie spadkowej właściwe jest prawo ojczyste spadkodawcy z chwili jego śmierci. Zasada ta rozciąga się także na ważność testamentu i innych rozporządzeń na wypadek śmierci, o ile innych zasad nie określa Konwencja dotycząca kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych sporządzona w Hadze. Skoro zmarły był obywatelem Szwajcarii i tam pozostawił swój majątek, to prawo obowiązujące w Szwajcarii będzie właściwe dla przeprowadzenia postępowania spadkowego. Oznacza to, że jurysdykcja sądu polskiego będzie wyłączona. Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego do jurysdykcji krajowej należą sprawy spadkowe, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci był obywatelem polskim lub miał miejsce zamieszkania bądź przebywał w Polsce. W celu uzyskania niezbędnych informacji związanych z załatwianiem spraw spadkowych za granicą najlepiej kontaktować się z polskim konsulatem.
Podstawa prawna
Art. 64 ustawy z 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. nr 80, poz. 432).
Art. 1108 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).

Czy mogę nabyć spadek przed sądem polskim

Dowiedziałam się o śmierci wujka, który był obywatelem Polski i Hiszpanii, gdzie ostatnio mieszkał i pracował. W kraju pozostała po nim nieruchomość. Z tego, co mi wiadomo, więcej majątku nie posiadał. Czy sprawę spadkową mogę przeprowadzić w Polsce?
Polskie prawo przewiduje właściwość prawa ojczystego, co oznacza, że obywatel polski podlega prawu polskiemu, chociażby prawo innego państwa uznawało go za swego. Innymi słowy, podwójne obywatelstwo nie wyłącza stosowania polskiego prawa. Po drugie należy pamiętać, że sprawy dotyczące nieruchomości położonej na terenie kraju niezależnie od wyboru prawa dokonanego przez strony będą podlegały rozpoznaniu przez sądy polskie. Spadek należy przyjąć w postępowaniu przed sądem lub notariuszem. W tym celu spadkobiorca składa specjalne oświadczenie spadkowe. Jeżeli spadkobiercy zdecydują się na przeprowadzenie postępowania przed sądem, to muszą pamiętać, że wniosek o stwierdzenie nabycia spadku trzeba złożyć w sądzie spadku, czyli właściwym dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Wniosek taki może złożyć każdy ze spadkobierców lub inna osoba, która miałaby w tym interes, np. wierzyciel spadkodawcy, uprawnieni do zachowku, zapisobiorcy lub wierzyciele spadkobiercy. Spadkobierca, który przygotował wniosek, będzie występował w sprawie w charakterze wnioskodawcy. Pozostali spadkobiercy będą zaś uczestnikami postępowania. W charakterze uczestników powinny występować zarówno osoby, które wchodzą w rachubę jako spadkobiercy ustawowi, jak i testamentowi. Warto pamiętać, że spadkobiercy sami decydują, kto z nich wystąpi w charakterze wnioskodawcy, a kto jako uczestnik postępowania. Po przeprowadzeniu postępowania sąd wydaje postanowienie, w którym stwierdza, kto i na jakich zasadach – ustawowych lub testamentowych – nabył schedę po zmarłym.
Podstawa prawna
Art. 932 i n. ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).
Art. 640, 11038 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).