Jeżeli działka jest przeznaczona dla potrzeb zabudowy jednorodzinnej, to jej właściciele nie mogą przeznaczyć gruntu pod działalność gospodarczą orzekł NSA.
TEZA
Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia, która jest związana z analizą potencjalnego wpływu tego przedsięwzięcia na środowisko, nie przesądza jeszcze, że dla planowanej inwestycji zostanie wydana decyzja o warunkach zabudowy.
STAN FAKTYCZNY
Prezydent miasta, działając na podstawie art. 59 ust. 3 pkt 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. nr 80, poz. 717 ze zm.) nakazał skarżącym usunięcie utwardzenia terenu wykorzystywanego dla działalności gospodarczej (skupu złomu), doprowadzając do pierwotnego wykorzystania terenu dla potrzeb zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Wyznaczył im termin.
Organ ustalił, że do 2003 r. działka była zabudowana budynkiem mieszkalnym, a po tej dacie właściciele bez uzyskania decyzji o warunkach zabudowy zmienili przeznaczenie nieruchomości pod działalność gospodarczą. Samorządowe kolegium odwoławcze utrzymało w mocy decyzję. Jeden z właścicieli wniósł skargę.
Wojewódzki sąd administracyjny stwierdził nieważność decyzji w części wskazującej na termin do przywrócenia poprzedniego sposobu zagospodarowania nieruchomości.
Zdaniem sądu, organ nakazując przywrócenie poprzedniego sposobu zagospodarowania terenu, nie może wyznaczyć terminu do wykonania działań.
Sąd uznał, że dla tej działki nie wydano decyzji ustalającej warunki zabudowy, a zatem organ był uprawniony do podjęcia działań w trybie art. 59 ust. 3 ustawy. Regulacja ta zawiera dwie sankcje w przypadku dokonanej zmiany zagospodarowania terenu bez posiadania decyzji ustalającej warunki zabudowy i nie określa żadnych przesłanek, którymi organ powinien się kierować przy podejmowaniu rozstrzygnięcia.
Wybór pierwszej sankcji z art. 59 ust. 3 pkt 1 oznacza chęć określenia warunków, na jakich dokonana zmiana zagospodarowania terenu jest dopuszczalna (przez wydanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy).
Konsekwencją stwierdzenia, że podejmowane przez inwestora działania są niedopuszczalne i nie istnieje możliwość wydania decyzji o warunkach zabudowy – jest wydanie decyzji na podstawie art. 59 ust. 3 pkt 2 ustawy.
WSA wskazał, że decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach z reguły poprzedza decyzję o warunkach zabudowy. Obie podejmowane są dla tej samej inwestycji, ale inne są warunki, których spełnienie determinuje wydanie każdej z nich. Właściciel działki złożył skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw. Zgodnie z art. 59 ust. 3 ustawy w przypadku zmiany zagospodarowania terenu bez uzyskania decyzji o warunkach zabudowy wójt, burmistrz albo prezydent miasta może nakazać właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przywrócenie poprzedniego sposobu zagospodarowania.
Uprawnienie to może być realizowane do sytuacji zaistniałych po dniu wejścia w życie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, czyli od 11 lipca 2003 r. NSA za prawidłowe uznał ustalenia organów, co do tego, kiedy doszło do zmiany sposobu korzystania z nieruchomości.
Stwierdził, że bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy jest okoliczność wcześniejszego wydania decyzji określającej środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia kwalifikowanego jako punkt zbierania lub przeładunku odpadów, w tym złomu.
Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie może zmienić oceny co do tego, że w sprawie została spełniona hipoteza normy określonej w art. 59 ust. 3 ustawy, polegająca na zmianie sposobu zagospodarowania terenu bez uzyskania decyzji o warunkach zabudowy.
Wydanie decyzji, która ma na celu określenie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia i jest związana z analizą potencjalnego wpływu tego przedsięwzięcia na środowisko, nie przesądza jeszcze, że dla planowanej inwestycji zostanie wydana decyzja o warunkach zabudowy. Cel obu decyzji jest inny.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 września 2014 r., sygn. akt II OSK 524/13

Aktualne zagospodarowanie działki

W toku postępowania o wydanie decyzji o warunkach zabudowy ocenie podlega jedynie aktualny sposób zagospodarowania nieruchomości oraz istniejący obecnie w jej otoczeniu ład przestrzenny. Nielegalnie powstały obiekt budowlany, jak i obiekt, którego dotychczasowy sposób użytkowania został nielegalnie zmieniony, powinien być bowiem zgodny z przepisami budowlanymi obowiązującymi w chwili powstania tejże samowoli, oraz o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, obowiązującymi w dacie orzekania o ewentualnej legalizacji samowoli budowlanej (wyrok WSA w Poznaniu z 25 czerwca 2014 r., sygn. akt II SA/Po 198/14).
KOMENTARZ EKSPERTA
Znaczenie wcześniej wydanej decyzji

Zgodnie z art. 59 ust. 3 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w przypadku zmiany zagospodarowania terenu bez uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może nakazać właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przywrócenie poprzedniego sposobu zagospodarowania. Bez znaczenia dla nakazania przywrócenia poprzedniego sposobu zagospodarowania jest wcześniejsze wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, bowiem przesłanką do nakazania przywrócenia poprzedniego sposobu zagospodarowania jest zmiana zagospodarowania terenu bez uzyskania decyzji o warunkach zabudowy. Natomiast uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia nie przesądza jeszcze o tym, że zostanie wydana dla tej inwestycji decyzja o warunkach zabudowy. Cel bowiem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia jest odmienny od celu decyzji o warunkach zabudowy. Wobec czego samo uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach bez uzyskania decyzji o warunkach zabudowy nie ma wpływu na decyzję o nakazaniu przywrócenia wcześniejszego sposobu zagospodarowania.