Bezpośrednio na zgromadzeniu spółki można zaproponować głosowanie nad konkretną sprawą, jeśli po pierwsze obecni są wszyscy wspólnicy i po drugie żaden przeciwko temu nie zaoponuje.
Co do zasady w sprawach nieobjętych porządkiem obrad zgromadzenia wspólników (zarówno zwyczajnego, jak i nadzwyczajnego) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: sp. z o.o.) nie można powziąć uchwały. Wyjątek wskazany w art. 239 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) dotyczy sytuacji, w której cały kapitał zakładowy jest reprezentowany na zebraniu udziałowców, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego jej podjęcia. Przy czym oba wymienione warunki muszą zachodzić łącznie. Oznacza to, że wykluczone będzie głosowanie konkretnej uchwały, gdy wprawdzie nikt nie zaoponuje jej powzięciu, ale nie wszyscy wspólnicy będą uczestniczyć w tym zgromadzeniu. Analogicznie rzecz będzie się miała, gdy wprawdzie wszyscy udziałowcy będą partycypować w zgromadzeniu, ale co najmniej jeden z nich nie zaaprobuje głosowania nad daną kwestią.
Zapis w protokole
Okoliczność, że cały kapitał zakładowy sp. z o.o. jest reprezentowany na zgromadzeniu oraz żaden z jego uczestników nie sprzeciwił się podjęciu określonej uchwały – powinna zostać wyraźnie zaprotokołowana. I to nawet w przypadku jednoosobowej sp. z o.o. Podkreślić jednak trzeba, że brak możliwości podjęcia uchwały w sprawie nieobjętej agendą obrad sam w sobie nie stoi na przeszkodzie, by przeprowadzić dyskusję nad jej przedmiotem. Sprawa może zostać następnie poddana głosowaniu na kolejnym zebraniu wspólników.
Co jeszcze
Istotne jest ponadto, że mimo ich nieumieszczenia w haromonogramie zgromadzenia udziałowców dopuszczalne jest uchwalenie:
● wniosku o zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników (dalej: nzw);
● wniosku o charakterze porządkowym (przy czym za sprawy o charakterze porządkowym należy zaś uznać te odnoszące się do: techniki obradowania, zarządzenia przerwy, zmiany kolejności punktów posiedzenia, odroczenia głosowania, dopuszczenia osób trzecich na zebranie; z omawianego kręgu wyłączone są natomiast rozstrzygnięcia w sprawach spółki, i to niezależnie od stopnia ich doniosłości);
● spraw objętych dyspozycją art. 231 par. 2 k.s.h., czyli tych, które obligatoryjnie są przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wspólników (dalej: zzw);
● kwestii, czy spółka ma ponieść koszty zwołania nzw przez wspólników mniejszościowych, działających na podstawie upoważnienia sądu rejestrowego, i odbycia tego zgromadzenia.
Reprezentacja całości kapitału
Jak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 20 marca 2015 r. (sygn. akt II CSK 384/14), „o reprezentowaniu na zgromadzeniu danej części kapitału zakładowego przypadającego na udział wspólnika działającego przez pełnomocnika można mówić tylko wtedy, gdy – pomijając wypadek wyłączenia od głosowania (art. 244 k.s.h.) – pełnomocnik jest umocowany do wykonywania prawa głosu, nie jest natomiast wystarczające, aby mógł on jedynie uczestniczyć w zgromadzeniu”. SN dodał w uzasadnieniu: „W art. 239 par. 1 k.s.h. mowa jest wyraźnie o reprezentowaniu całego kapitału zakładowego jako warunku podejmowania uchwał w sprawach, które nie są objęte porządkiem obrad. Zakłada to nie tylko samą możność udziału w zgromadzeniu, ale także prawo głosu, ponieważ dopiero to prawo oznacza możność uczestniczenia w podejmowaniu uchwał”.
Uprawnieni do reagowania
Uchwała zgromadzenia wspólników sprzeczna z k.s.h. (czyli np. podjęta co do nadprogramowego punktu obrad, gdy brak jest 100 proc. kapitału zakładowego spółki), może być zaskarżona powództwem o stwierdzenie jej nieważności przez:
● zarząd, radę nadzorczą, komisję rewizyjną oraz poszczególnych (wyłącznie aktualnych, a nie byłych) członków tychże organów,
● wspólnika, który głosował przeciwko uchwale, a po jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu,
● wspólnika bezzasadnie niedopuszczonego do udziału w zgromadzeniu udziałowców,
● wspólnika, który nie uczestniczył w zzw/nzw – pod warunkiem, że zgromadzenie to zwołano w sposób wadliwy bądź też, gdy powzięło ono uchwałę w sprawie nieobjętej porządkiem obrad.
W przypadku pisemnego głosowania zaś możliwe jest zaskarżenie sprzecznej z k.s.h. uchwały przez pominiętego przy głosowaniu udziałowca albo wspólnika, który nie zgodził się na głosowanie pisemne bądź zagłosował przeciwko uchwale i po otrzymaniu wiadomości o jej podjęciu w terminie dwóch tygodni zgłosił sprzeciw.
Legitymacja czynna w wytoczeniu omawianego powództwa przysługuje nadto prokuratorowi (uchwała SN z 20 listopada 2015 r., sygn. akt III CZP 78/15).
Wniesienie pozwu
Przedmiotowy pozew należy wnieść w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania wiadomości o nieważnej uchwale, maksymalnie jednak przed upływem 3 lat od daty jej podjęcia. Przy czym dla uczestników zzw/nzw, w toku którego powzięto zaskarżoną uchwałę, termin biegnie od daty jej ogłoszenia. Natomiast dla osób, które nie brały udziału w tymże zebraniu – od dnia uzyskania informacji o jej podjęciu.
Są to terminy zawite. Po ich przekroczeniu uprawnienie do wytoczenia pozwu wygasa. Zatem sąd oddali powództwo – jako wniesione po czasie – nawet bez podniesienia stosownego zarzutu przez pozwaną sp. z o.o.
Z kolei gdy roszczenie oparte na nieważnej, ale niezaskarżonej uchwale kierowane jest przeciwko komu, to pozwanemu przysługuje prawo do podniesienia zarzutu jej nieważności. Musi więc w opisanym przypadku wykazać się inicjatywą. Sąd go bowiem nie wyręczy i nie uwzględni omawianego zarzutu z urzędu, tj. z własnej inicjatywy.
Wyłączone jest stosowanie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego, czyli brak jest możliwości wytoczenia powództwa o ustalenie nieważności uchwały zzw/nzw sp. z o.o.
Reprezentacja pozwanej
Pozwaną sp. z o.o. w sporze o stwierdzenie nieważności uchwały zzw/nzw reprezentuje zarząd, chyba że w tym celu – uchwałą zgromadzenia wspólników – został ustanowiony pełnomocnik. Gdy zaś zarząd nie może działać za spółkę, a pełnomocnika nie powołano, wtedy sąd – miejscowo i rzeczowo właściwy do rozstrzygnięcia pozwu o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały – wyznacza dla spółki kuratora (na podstawie art. 42 par. 1 kodeksu cywilnego). Przy czym wykluczone jest występowanie w imieniu sp. z o.o. przez jej zarząd zarówno w przypadku, w którym to organ ten jako całość wnosi komentowany pozew, jak i gdy czyni to choćby jeden z jego członków. Natomiast jeżeli interesy spółki w sporze ma reprezentować pełnomocnik, to wykluczona jest opcja reprezentacji sp. z o.o. przez zarząd.
Wyrok sądu stwierdzający nieważność – sprzecznej z ustawą – uchwały zzw/nzw sp. z o.o. ma charakter konstytutywny. Oznacza to, że dana uchwała jest nieważna już od chwili jej powzięcia.ⒸⓅ
Wzór. Pozew o stwierdzenie nieważności uchwały zwyczajnego zgromadzenia wspólników sp. z o.o.
[1] Powództwo należy wnieść do wydziału gospodarczego sądu okręgowego (bo jest to sprawa ze stosunku spółki, czyli gospodarcza), miejscowo właściwego dla siedziby spółki.
[2] Pozwaną jest zawsze sp. z o.o.
[3] Opłata sądowa jest stała. Wynosi 2000 zł (od jednej uchwały).
[4] Od 8 września 2016 r. sąd ma możliwość rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo albo uzna, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Nie jest to jednak dopuszczalne, gdy strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo. Dlatego gdy sprawa nie jest ewidentna, należy z ostrożności procesowej złożyć w pozwie wniosek o przeprowadzenie rozprawy (nawet pod nieobecność powoda).
[5] Należy zamieścić informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnić przyczyny ich niepodjęcia.
Płock, 5 września 2017 r.
Sąd Okręgowy w Łodzi
X Wydział Gospodarczy [1]
Powód: Elwira Igrekowska
(PESEL 80021511456)
członek zarządu
X sp. z o.o. z siedzibą w Płocku
ul. Mleczna 3, 09-400 Płock
NR KRS: 1111122222
Pozwana: X spółka z ograniczoną odpowiedzialnością [2]
ul. Mleczna 3, 09-400 Płock
Opłata stała 2000 zł [3]
Pozew o stwierdzenie nieważności uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
W imieniu własnym na podstawie art. 252 par. 1 kodeksu spółek handlowych wnoszę o:
1) stwierdzenie nieważności uchwały z 30 czerwca 2017 r. Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników X sp. z o.o. z siedzibą w Płocku, ul. Mleczna 3, 09-400 Płock – zarejestrowanej w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie XIV Wydział Gospodarczy KRS, pod nr KRS 1111122222 –nr 6/2017 w sprawie podjęcia przez wiceprezesa zarządu spółki działalności konkurencyjnej – jako sprzecznej z art. 239 par. 1 k.s.h.;
2) zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych;
3) przeprowadzenie rozprawy – w tym także podczas nieobecności powódki; [4]
4) dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów:
– aktualnego odpisu z KRS X sp. z o.o. z 5 września 2017 r. – na okoliczność ustalenia, że powódka jest członkiem zarządu spółki oraz, że w spółce jest trzech wspólników;
– protokołu Zwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (dalej: ZZW) X sp. z o.o. z 30 czerwca 2017 r. – na okoliczność podjęcia przez dwóch udziałowców w/w uchwały poza porządkiem obrad oraz nieobecności na ww. ZZW trzeciego udziałowca – Michała Kowalskiego.
Stosownie do art. 187 par. 1 pkt 3 kodeksu postępowania cywilnego powódka informuje, że nie podjęła próby pozasądowego rozwiązania przedmiotowego sporu, wyklucza ją bowiem specyfika niniejszej sprawy. Wymienioną uchwałę można wyeliminować z obrotu prawno-gospodarczego tylko w drodze tego powództwa. [5]
Uzasadnienie
30 czerwca 2017 r. odbyło się ZZW X sp. z o.o. z siedzibą w Płocku. W toku tego zgromadzenia powzięto uchwałę nr 6/2017 w sprawie podjęcia przez wiceprezesa zarządu spółki działalności konkurencyjnej.
Dowód: protokół ZZW X sp. z o.o. z 30 czerwca 2017 r.
Zgodnie zaś z art. 239 par. 1 k.s.h. w sprawach nieobjętych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały, chyba że cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego jej podjęcia.
W przedmiotowej sprawie zaskarżona uchwała nie była objęta porządkiem obrad ZZW. Została ponadto podjęta przez dwóch spośród trzech udziałowców. Na ZZW nie był obecny wspólnik Michał Kowalski, nie był zatem reprezentowany cały kapitał zakładowy X sp. z o.o., co jest sprzeczne z dyspozycją powołanego przepisu.
Dowód: – aktualny odpis z KRS pozwanej spółki z 5 września 2017 r., – protokół ZZW X sp. z o.o. z 30 czerwca 2017 r.
Powódka jest członkiem zarządu pozwanej spółki.
Dowód: aktualny odpis z KRS pozwanej spółki z 5 września 2017 r.
Został zachowany, określony w art. 252 par. 3 k.s.h., 6-miesięczny termin do wytoczenia niniejszego powództwa, liczony od daty otrzymania przez powódkę wiadomości o zaskarżonej uchwale.
Z uwagi na powyższe pozew zasługuje na uwzględnienie jako uzasadniony.
W załączeniu:
– dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu,
– odpis pozwu,
– dokumenty z poz. „dowód”.
Elwira Igrekowska
Podstawa prawna
Art. 239, art. 250 oraz art. 252–254 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1577 ze zm.).
Art. 17 pkt 42 oraz art. 40 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).
Art. 29 pkt 4 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.).
