Zdaniem RPO w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1222) brakuje m.in. jednoznacznych przepisów, które mówiłyby o tym, jak należy waloryzować wkład budowlany po wygaśnięciu spółdzielczego prawa do lokalu. Nie ma też jasnych zasad dotyczących obrotu mieszkaniami w budynku posadowionym na gruncie, do którego spółdzielnia nie ma prawa (nie jest jego właścicielem ani użytkownikiem wieczystym), a także sprzedaży w trybie przetargu mieszkań, do których wygasło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. I to – zdaniem rzecznika – są problemy, które powinny być niezwłocznie uregulowane w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych.
Prof. Irena Lipowicz zwróciła na to uwagę w wystąpieniu do ministra infrastruktury i rozwoju (pismo nr IV.7211.111.2014.KD). Zauważyła, że konieczność szybkiego uporządkowania stanu prawnego wynika wprost z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, a niektóre kwestie czekają na rozstrzygnięcie już szósty rok, mimo że w tym czasie RPO wielokrotnie zwracał się z nimi do resortu infrastruktury. Przykładem jest problem waloryzacji wkładu mieszkaniowego zwracanego po wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu lub należnego od osoby, która uzyskuje takie prawo wówczas, gdy wygasło ono w odniesieniu do innej osoby. TK w wyroku z 27 czerwca 2013 r. (sygn. akt K.36/12) uznał za niekonstytucyjny przepis, który upoważnia spółdzielnię mieszkaniową do ujęcia w statucie zasad rozliczania się w takich przypadkach, i zobowiązał ustawodawcę do uregulowania tej kwestii. – Do tej pory jednak w resorcie takie prace nie zostały podjęte – mówi prof. Irena Lipowicz.
Jaka jest odpowiedzialność członka spółdzielni mieszkaniowej za jej długi?
Jaka jest odpowiedzialność członka spółdzielni mieszkaniowej za jej długi?

Zobacz również
Również sześć lat czeka na wyjaśnienie problem obrotu lokalami, do których wygasło spółdzielcze lokatorskie prawo i które mogą zostać sprzedane wyłącznie w trybie przetargu na ustanowienie odrębnej własności. RPO chce, aby była możliwość sprzedaży takich mieszkań również z wolnej ręki.
Z kolei 24 maja 2013 r. Sąd Najwyższy stwierdził w uchwale, że w przypadku gdy budynek jest posadowiony na gruncie, w odniesieniu do którego spółdzielni nie przysługuje prawo własności lub użytkowanie wieczyste, nie można mówić o własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu w tym budynku, ale o jego ekspektatywie. W rezultacie nie można założyć księgi wieczystej, aby ją ujawnić. A to uniemożliwia obrót mieszkaniami. Jednak wcześniej księgi wieczyste były zakładane, a obrót odbywał się bez przeszkód. Skoro w świetle uchwały SN sytuacja się zmieniła, to – zdaniem prof. Lipowicz – na ustawodawcy spoczywa obowiązek jej uporządkowania. Mimo to odpowiednie prace nie zostały podjęte.