W obecnym brzmieniu ustawy ordynacja podatkowa co prawda znajdują się przepisy ogólne (dział I), ale określają one zakres unormowań tej ustawy i zawierają niektóre definicje, nie obejmują jednak zasad ogólnych. Znakomity teoretyk prawa prof. Jerzy Wróblewski pisał, że zasady prawa to reguły wyraźnie sformułowane w prawie pozytywnym, charakteryzujące się dużą doniosłością („zasadniczym” charakterem) albo konsekwencje takich reguł, niekiedy konsekwencje szeregu reguł zawartych w przepisach prawa.
Zasada in dubio pro tributario wynika już dziś z obowiązujących przepisów, choć nie jest w nich wyraźnie sformułowana. W nauce wskazano na jej istnienie przed wielu laty, co zostało potwierdzone przez Trybunał Konstytucyjny, ostatnio w wyroku z 18 lipca 2013 r., sygn. akt SK 18/09. W wyroku tym wskazano, że zgodnie z wymogami konstytucyjnymi niejasnych regulacji prawa podatkowego nie wolno interpretować na niekorzyść podatników, a w konsekwencji, jeżeli takie regulacje okazują się wieloznaczne, to zgodnie z zasadą in dubio pro tributario należy opowiedzieć się za rozumieniem uwzględniającym interes podmiotu zobowiązanego do świadczeń podatkowych.
W sądownictwie administracyjnym obserwujemy zróżnicowane podejście do zasady in dubio pro tributario. Sądy administracyjne wydają wyroki wskazujące na istnienie tej zasady i takie, które milczą lub omijają tę kwestię, albo nawet takie, które zaprzeczają jej istnieniu.
W konsekwencji, mimo że zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika występuje u nas jako konsekwencja pewnych unormowań, to powinna zostać sformułowana wyraźnie w przepisach ordynacji podatkowej. W efekcie już nikt nie będzie miał wątpliwości co do jej istnienia i będzie ona miała wpływ na rozstrzyganie wątpliwości zarówno co do stanu prawnego, jak i stanu faktycznego. Trwają prace nad nową ustawą, która zastąpi obecną ordynację podatkową. W tym nowym akcie zasada in dubio pro tributario powinna stanowić jedną z naczelnych zasad.
Z praktyki wiemy, że problemem dla podatników nie zawsze jest kształt przepisów, ale to, jak są stosowane. Często na podatników nakładane są obowiązki, które wcale nie wynikają z ordynacji podatkowej. Zdarza się też, że organy podatkowe przerzucają ciężar dowodu na podatnika. Sądy z kolei liberalnie podchodzą do naruszeń prawa popełnianych przez organy podatkowe, a polegających na wychodzeniu poza ramy ordynacji. I w tym zakresie wprowadzenie wyraźnie sformułowanej zasady in dubio pro tributario powinno przynieść korzystne rezultaty.

(not. PB)