Skazany zaskarży decyzję dyrektora zakładu karnego do sądu, w którego okręgu przebywa w czasie wydania tego rozstrzygnięcia – uchwalił Sąd Najwyższy.
Wniosek w sprawie wyjaśnienia, czy sądem penitencjarnym właściwym do rozpoznania skargi na decyzje organów postępowania wykonawczego jest sąd aktualnego miejsca przebywania skazanego, czy też sąd miejsca wydania zaskarżonej decyzji, złożył rzecznik praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz.
Zmiana zakładu
Chodzi o budzące wątpliwości przepisy kodeksu karnego wykonawczego. Zgodnie z art. 7 k.k.w. w sprawach dotyczących odbywania kary pozbawienia wolności, aresztu, porządkowej, środka przymusu skutkującego pozbawieniem wolności, wykonywania orzeczenia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu oraz środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zakładzie zamkniętym – właściwy jest sąd penitencjarny. Artykuł 3 k.k.w. stanowi zaś, że jeżeli skazany jest pozbawiony wolności, właściwy jest sąd, który wydał wyrok w pierwszej instancji.
RPO wskazał, że w części sądów ukształtowała się jednolita linia orzecznicza w tym zakresie, w innych zaś pojawiły się rozbieżności w orzeczeniach, i to na obszarze jednej apelacji.
I tak np. sądy apelacyjne w Lublinie, Poznaniu, Gdańsku czy Łodzi prezentowały pogląd, że przepisy jasno wskazują, że w przypadku gdy skazany zaskarżył decyzję organu wykonawczego, a następnie zmienił miejsce swojego pobytu, powinien wnieść skargę do sądu właściwego dla swojego aktualnego miejsca przebywania.
Wędrująca skarga
Krakowski sąd apelacyjny był zaś przeciwnego zdania i podnosił, że skarga powinna trafić do sądu miejsca wydania decyzji, czyli miejsca przebywania skazanego w czasie zdarzenia omawianego w skardze. „Właściwość sądu nie może się zmieniać w zależności od miejsca pobytu skazanego w chwili rozpoznania jego skargi. Nie można przyjmować, że skarga wędruje za osadzonym” – przekonywał z kolei tarnowski sąd. W konsekwencji zagadnienie to trafiło na wokandę Sądu Najwyższego.
Ten zaś uchwalił, że sądem miejscowo właściwym do rozpoznania skargi na decyzje organów wymienionych w art. 7 par. 1 k.k.w. (m.in. prezesa sądu, sędziego penitencjarnego czy dyrektora zakładu karnego albo aresztu śledczego), w sprawach dotyczących odbywania kary pozbawienia wolności, kary aresztu, porządkowej, środka przymusu skutkującego pozbawieniem wolności, wykonywania orzeczenia o warunkowym przedterminowym zwolnieniu oraz środka zabezpieczającego polegającego na umieszczeniu w zakładzie zamkniętym, jest sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany przebywał w czasie wydania decyzji podlegającej zaskarżeniu.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 18 grudnia 2013 r., sygn. akt I KZP 18/13