Problematyczna klauzula

Oceniany projekt stanowi akt wykonawczy do nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego z 10 maja 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 654), która weszła w życie 7 lipca 2013 r. Wówczas wprowadzono obowiązek identyfikowania stron nie tylko za pomocą imienia, nazwiska i adresu, lecz także numerów takich jak NIP, PESEL lub KRS. I to na sąd nałożono obowiązek ustalania z urzędu numeru PESEL pozwanego.

Szybko jednak się okazało, że rodzi to w praktyce spore problemy. Co gorsza, może się okazać, że przygotowany przez resort sprawiedliwości projekt aktu wykonawczego do tej noweli również wprowadzi przepisy, które w praktyce okażą się raczej procedurę utrudniać, niż ułatwiać. Tak przynajmniej twierdzi samorząd komorniczy.

Majowa nowela kodeksu postępowania cywilnego pozwala powodowi będącemu osobą fizyczną wybrać, czy wskaże w pozwie swój numer PESEL, czy NIP. Tymczasem konsultowany właśnie projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności nakłada na sąd obowiązek wpisywania w treści klauzuli wykonalności numeru PESEL wierzyciela i dłużnika. Dochodzi więc do paradoksu.

„W sytuacji gdy strona będąca osobą fizyczną w piśmie procesowym wskaże wyłącznie swój numer NIP, brak będzie możliwości nadania klauzuli wykonalności, albowiem w stosunku do powoda (który stanie się wierzycielem lub dłużnikiem) sąd nie będzie dysponował jego numerem PESEL” – pisze w opinii do projektu Rafał Fronczek, prezes samorządu komorniczego.

Zastrzeżenia delegacyjne

Projekt miał szczytne założenia. Chodziło o wyeliminowanie pomyłek polegających na tym, że dług jest egzekwowany nie od tej osoby, co powinien, w sytuacji np. noszenia identycznych imion i nazwisk. Walka z tego rodzaju pomyłkami to, również zdaniem komorników, rzecz godna pochwały. Wykonanie jednak pozostawia wiele do życzenia.

„Wątpliwości budzi jednak dopuszczalność wprowadzenia proponowanych zmian drogą aktu wykonawczego bez stosownych zmian przepisów kodeksu postępowania cywilnego i ustawy o ustroju sądów powszechnych. Podkreślenia bowiem wymaga, iż (...) nowela z 10 maja 2013 r. nie wprowadza żadnych zmian w obrębie przepisów odnoszących się do postępowania klauzulowego, czy też w zakresie czynności sądów” – wskazuje prezes Fronczek

Dlatego zdaniem komorników wprowadzenie proponowanej przez resort regulacji w akcie wykonawczym budzi zastrzeżenia. „Rozporządzenie w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności wprowadza bowiem dodatkowe elementy w treści klauzuli (numer PESEL, KRS lub NIP)” – podkreśla szef KRK.

Tymczasem art. 783 par. 1 k.p.c., który stanowi, co powinna zawierać klauzula, „milczy na temat jakiegokolwiek oznaczania stron w treści klauzuli, w szczególności poprzez wskazywanie jakichkolwiek numerów identyfikacyjnych stron”.

Zdaniem samorządu wprowadzenie więc takiego obowiązku wymaga uprzedniej zmiany k.p.c.

Przepisy kodeksu dotyczące klauzuli wykonalności milczą na temat oznaczania stron w jej treści

Etap legislacyjny

Projekt w uzgodnieniach międzyresortowych