Bez względu na to, czy roszczenie zasądzone w postępowaniu cywilnym zostało wyegzekwowane, sąd w sprawie karnej nie może nałożyć na oskarżonego obowiązku naprawienia szkody w tym samym zakresie – orzekł Sąd Najwyższy.
Sąd rejonowy uznał, że kobieta wyłudziła od pracowników firmy towar za 15 tys. zł, nie mając wcale zamiaru zapłacić za rzeczy. Zgodnie zaś z art. 286 par. 1 kodeksu karnego ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Na podstawie tego przepisu sąd wymierzył kobiecie karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie zawiesił na 3 lata. Ponadto orzekł obowiązek naprawienia szkody przez zapłatę na rzecz firmy kwoty 15 tys. zł w terminie 2 lat od daty uprawomocnienia się wyroku.
I tu pojawił się problem, który podniósł obrońca oskarżonej w apelacji. Wskazał, że przecież sąd nie miał prawa zobowiązywać jego klientki do oddania pieniędzy za wzięty towar, skoro w postępowaniu cywilnym zostały wydane nakazy zapłaty w związku z tymi zobowiązaniami i toczy się już postępowanie egzekucyjne. Sąd okręgowy nie przyjął jednak tego argumentu i utrzymał w mocy zaskarżony wyrok. Dla oskarżonej oznaczało to, że za wyłudzony towar zapłaci podwójnie.
Rzecznik praw obywatelskich zaniepokojony wyrokami sądów I i II instancji wniósł kasację na korzyść oskarżonej. Podzielił stanowisko obrońcy, wskazując, że w sytuacji gdy o roszczeniach wynikających z popełnienia przestępstwa wcześniej prawomocnie orzeczono w postępowaniu cywilnym, to w karnym nie powinno być o tym mowy.
Sąd Najwyższy uchylił wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Podkreślił, że sąd odwoławczy bezprawnie zignorował wskazane przez adwokata argumenty i utrzymał w mocy wyrok, nie korygując go.
W ten sposób doszło do rażącego naruszenia przepisów procedury karnej, obligującej przecież sąd II instancji do rozważenia wszystkich wniosków i zarzutów wskazanych w apelacji. Finalnie SN uznał, że wyroki obu sądów zostały wydane z naruszeniem klauzuli antykumulacyjnej. Zgodnie z nią obowiązku naprawienia szkody nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo już o nim prawomocnie orzeczono.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 7 maja 2013 r., sygn. akt II KK 268/12.