Wspólnoty gruntowe są dziś jedynymi nieruchomościami, dla których nie prowadzi się ksiąg wieczystych, mimo że ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) nakazuje prowadzenie ich dla wszystkich nieruchomości.
Zakaz prowadzenia dla nich ksiąg wieczystych został wprowadzony jeszcze w latach 60. XX wieku. Dopiero przekształcenie wspólnot we współwłasność umożliwi założenie dla nich ksiąg wieczystych.
W Polsce istnieje 5100 wspólnot i należy do nich 107 tys. ha gruntów. Aż 3500 nie ma uregulowanego stanu prawnego. Do tej pory nie zostały wydane decyzje ustalające, które nieruchomości wchodzą w ich skład, kto jest uprawniony do korzystania z nich oraz jaka jest wielkość przysługujących im udziałów.
Przygotowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (Dz.U. nr 28, poz. 169 z późn. zm.) przewidują zmianę zasad udziału we wspólnocie gruntowej. Tylko tam, gdzie zarządzanie wspólnotą odbywa się w ramach spółki utworzonej przez uprawnionych, możliwe będzie gospodarowanie na dotychczasowych zasadach, pod warunkiem że uprawnieni wyrażą na to zgodę.
Pozostałe wspólnoty będą mogły przekształcić się we współwłasność bądź współużytkowanie, ale pod warunkiem że znana jest wielkość udziałów wszystkich uprawnionych. Następowałoby to w drodze uchwały sporządzonej w formie aktu notarialnego.
– Przekształcenie wspólnoty we współwłasność pozwoliłoby założyć dla tych nieruchomości księgi wieczyste – zwraca uwagę radca prawny Wojciech Biernacki z Kancelarii Radców Prawnych Biernaccy.
Spadkobiercy mają prawo do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości

Zobacz również
Autorzy projektu określili sposób sporządzenia wykazów osób uprawnionych do udziału we wspólnocie. Byłyby to osoby fizyczne i prawne, posiadające gospodarstwa rolne, pod warunkiem że nieprzerwanie przez trzy ostatnie lata przed wejściem w życie przygotowywanej noweli korzystały ze wspólnoty.
W ciągu sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy zainteresowani będą mogli złożyć wnioski o ustalenie nieruchomości stanowiących wspólnotę, wykazu uprawnionych we wspólnocie, obszaru gospodarstw, które do nich należą, oraz wielkości przysługujących im udziałów.

Etap legislacyjny
Założenia projektu