RPO prof. Irena Lipowicz spotkała się w sprawie ACTA z przedstawicielami Obywatelskiego Forum Legislacji, Fundacją Panoptykon i reprezentantem środowiska internatów Piotrem Waglowskim. Do 20 lutego RPO ma wydać stanowisko ws. ACTA, o które prosił prezydent RP.

Jak poinformował PAP w piątek Paweł Grabczak z biura Rzecznika Praw Obywatelskich, kontynuowane są analizy prawne i konsultacje z ekspertami i organizacjami pozarządowymi w sprawie podpisania przez Polskę umowy ACTA.

RPO wystąpiła w czwartek z listem do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, władz Międzynarodowego Instytutu Ombudsmana oraz Ombudsmanów państw Grupy Wyszehradzkiej i Litwy. Poinformowała o toczącej się w Polsce debacie na ten temat, jak również poprosiła Ombudsmanów o informację i opinie dotyczące ACTA w ich krajach.

W liście do Europejskiego RPO podkreśliła, że polski rząd z jej inspiracji, a także pod wpływem reakcji społecznej, zdecydował o przeprowadzeniu szerokich konsultacji społecznych, które mają m.in. na celu uzyskanie opinii zainteresowanych środowisk użytkowników Internetu na temat zagrożeń wynikających z przyjęciem ACTA dla praw i wolności obywatelskich.

"Niezależnie od istoty ochrony praw autorskich oraz innych praw własności intelektualnej, należy zadać pytanie, jaki wpływ ratyfikacja ACTA będzie miała na przyszłość prawa ochrony własności intelektualnej w Europie i skorelowany z nim zakres dostępu obywateli do dóbr kultury. Nie sposób oprzeć się wrażeniu, iż wprowadzenie instrumentu prawa międzynarodowego, takiego jak ACTA, może przyczynić się w pewnym stopniu do petryfikacji tego systemu i ograniczenia możliwości debaty nad rozwiązaniami, które w dobie rozwoju nowych technologii zapewniłyby jak najszerszy dostęp do dóbr kultury przy jednoczesnej dbałości o prawa twórców" - czytamy w liście RPO.

Jak podkreśliła, "konieczność zapewnienia równowagi pomiędzy różnymi wartościami, dobrami i prawami jest zadaniem należącym do władz publicznych". Lipowicz zwróciła się do Europejskiego RPO z prośbą o informację odnoszącą się do istoty zagrożeń dla praw i wolności obywatelskich przy ratyfikacji ACTA.

Grażyna Kopińska z Obywatelskiego Forum Legislacji działającego w ramach Programu Przeciw Korupcji Fundacji im. Stefana Batorego poinformowała PAP, że rozmowa przedstawicieli forum z rzecznik dotyczyła "całego procesu legislacyjnego ws. ACTA, z położeniem nacisku na konsultacje społeczne z obywatelami".

"Nasze podstawowe zastrzeżenia dotyczą sposobu w jaki prowadzone są konsultacje, zupełnie nie przystającego do sytuacji społecznej (...). W wielu krajach konsultacje z ekspertami uzupełnia się o bardzo szeroką, otwartą, konsultację elektroniczną. Takiej właśnie powszechnej - prowadzonej najlepiej przy pomocy platformy elektronicznej, konsultacji w Polsce, niestety, brakuje" - uznała.

Obywatelskie Forum Legislacji ma też zastrzeżenia do czasu w jakim konsultacje się odbywają. "Jest on zdecydowanie za krótki. Postulowane terminy minimalne to cztery tygodnie, w niektórych krajach - nawet dłuższe" - mówiła.

Kolejny postulat forum to - aby po przeprowadzeniu szerokich konsultacji społecznych, przestawiono stanowisko instytucji, przygotowującej projekt prawny do tych uwag. "Nie oczekujemy, że każda uwaga zostanie przyjęta; oczekujemy jednak, że zbiorczo odniesie się do tych przestawionych opinii jakaś instytucja przygotowująca projekt uregulowania prawnego" - powiedziała Kopińska.

Jak dodała, konieczne jest też prowadzenie badań postlegislacyjnych, kilka lat po wprowadzeniu jakiejś ustawy czy aktu prawnego. "Dlatego trzy, cztery lata później należałoby przeprowadzić ponownie ocenę działania takiego aktu, warto również zastosować wtedy konsultacje społeczne" - zauważyła.

Lipowicz zapowiadała, że do 20 lutego przedstawi stanowisko ws. ACTA. Z prośbą o ocenę sytuacji związanej z ACTA zwrócił się do RPO prezydent Bronisław Komorowski. Jak informowała PAP kancelaria prezydenta, stanowisko rzecznika ma pomóc prezydentowi w decyzji dotyczącej ewentualnej ratyfikacji ACTA.

RPO swoje uwagi i zastrzeżenia do ACTA zgłosiła już premierowi Donaldowi Tuskowi 25 stycznia, czyli dzień przed podpisaniem umowy w Tokio. Ponadto pod koniec stycznia w liście do ministra administracji i cyfryzacji Michała Boniego oraz rektorów największych polskich uczelni zaproponowała organizację paneli społecznych i debat publicznych dotyczących ACTA.

Zainteresowanie inicjatywą - według biura RPO - wyraziły już m.in. Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Zielonogórski. Stanowiska i wnioski zaprezentowane w trakcie tych dyskusji mają być analizowane i uwzględniane podczas prac biura RPO.

Polska, wraz z 21 państwami UE - z wyjątkiem Cypru, Estonii, Słowacji, Niemiec i Holandii - podpisała umowę ACTA 26 stycznia. Umowa dotyczy ochrony własności intelektualnej, także w Internecie. Treść umowy i brak konsultacji nad jej projektem wywołały liczne protesty internautów i ataki na strony internetowe urzędów państwowych.