W celu ściągnięcia należności komornik dokonuje zajęcia pieniędzy zgromadzonych na rachunku dłużnika do wysokości wierzytelności. Gdy dochodzone roszczenie jest wyższe od oszczędności dłużnika, zajęte zostaną również kwoty wpłacane później na ten rachunek, a bank będzie miał obowiązek przekazywać je komornikowi. Zajęcie komornicze powoduje to, że bank nie może dokonywać wypłat z rachunku dłużnika do wysokości zajętej wierzytelności, bo dłużnik nie może dłużej rozporządzać tą kwotą.
Jednak w sytuacji, gdy zajęty rachunek ma ujemne saldo debetowe, bank nie przekazuje wpłat komornikowi, lecz przeznacza je na pokrycie debetu. Z zajętego rachunku bank ma również prawo potrącać bieżące koszty prowadzenia go (np. prowizje, opłaty za prowadzenie rachunku).

Małżonek może się bronić przed zajęciem wspólnego rachunku przez komornika

Egzekucję z rachunku bankowego może prowadzić komornik właściwości ogólnej dłużnika albo wybrany przez wierzyciela. We wniosku o jej wszczęcie wierzyciel musi zażądać ściągnięcia pieniędzy z konkretnego rachunku, wskazać jego numer i bank oraz określić, czy jest to rachunek wspólny dłużnika z małżonkiem lub inną osobą (np. wspólnikiem spółki cywilnej). Natomiast nie musi podawać stanu konta.
Po otrzymaniu wniosku o egzekucję z rachunku komornik kieruje do banku zawiadomienie o zajęciu wierzytelności. Wskazuje w nim wysokość egzekwowanej należności, informuje o zakazie wypłat z rachunku do tej wysokości, zleca bankowi, aby bezzwłocznie przekazał mu zajętą kwotę, a w razie wystąpienia przeszkód w ciągu 7 dni zawiadomił go o tym. Taką przeszkodą może być np. brak pieniędzy na rachunku, bądź już wcześniejsze zajęcie rachunku na rzecz innego wierzyciela.

Z rachunku wspólnego

Na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko dłużnikowi mogą zostać zajęte także wierzytelności z rachunku wspólnego. Gdy bank prowadzi wspólny rachunek dla dłużnika i osób trzecich, to wówczas dłużnik powinien w ciągu tygodnia od daty zajęcia przedłożyć komornikowi umowę prowadzenia rachunku, w której określona jest wysokość jego udziału. Jeżeli tego nie zrobi, albo umowa nie określa wysokości udziału, to przyjmuje się, że udziały są równe.
O zajęciu rachunku komornik nie musi informować współposiadaczy, którzy nie są dłużnikami. Natomiast taką informację powinien przekazać im bank, np. wysyłając wyciąg z rachunku, na którym zostanie zaznaczona zajęta kwota. Wyjątek od tej zasady przewidziany jest wówczas, gdy rachunek wspólny prowadzony jest dla wspólników spółki cywilnej. Wtedy o zajęciu go komornik ma obowiązek zawiadomić wszystkich wspólników.
Po ustaleniu udziału dłużnika we wspólnym rachunku bankowym pozostałe udziały zgromadzone na nim zostaną zwolnione od egzekucji. W tej sprawie komornik wydaje postanowienie. Komornik może również prowadzić egzekucję z rachunku wspólnego dłużnika i jego małżonka wówczas, gdy został wystawiony tytuł wykonawczy przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim. W takim przypadku wierzyciel nie musi starać się o wydanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika.



Można się bronić

Małżonek i osoba trzecia, którzy są współposiadaczami razem z dłużnikiem zajętego rachunku, mogą się jednak bronić przed jego zajęciem. Małżonek ma prawo wnieść do sądu pozew o zwolnienie od egzekucji środków pieniężnych zgromadzonych na wspólnym rachunku. Powinien wówczas udowodnić, że wskazana przez niego kwota pochodzi z jego majątku osobistego (np. odziedziczył ją), albo że nie wchodzi ona do majątku osobistego dłużnika, a także nie pochodzi z pobranego przez niego wynagrodzenia za pracę, nie została uzyskana z innej działalności zarobkowej, z korzyści z praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
Natomiast, gdy osoba trzecia uzna, że jej prawa zostały naruszone zajęciem rachunku bankowego, to może wytoczyć powództwo i zażądać w nim zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji. Powinna to zrobić w ciągu miesiąca od dnia, w którym dowiedziała się o naruszeniu swoich praw.
Nawet z zajętego rachunku bankowego (prowadzonego indywidualnie dla dłużnika lub wspólnie dla niego i małżonka bądź innej osoby) mogą być dokonywane bieżące wypłaty przeznaczone na wynagrodzenie za pracę (łącznie z zaliczką na podatek i składkami na ZUS) pracowników dłużnika, zasądzone alimenty, a także renty zasądzone tytułem odszkodowania do wysokości przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Aby zostały wypłacone wynagrodzenia za pracę osobom zatrudnionym przez dłużnika, powinien on złożyć komornikowi listę płac lub inny wiarygodny dowód. Natomiast konieczność płacenia alimentów i renty dłużnik udowadnia, przedstawiając tytuł wykonawczy potwierdzający jego obowiązek.
Podstawa prawna
Art. 841, 889 – 8934 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).