Weksle i czeki mogą być środkiem regulowania zobowiązań. Posługiwanie się nimi jest korzystne dla firm, bo powodują one wydłużenie faktycznej zapłaty. Stanowią więc swego rodzaju nieoprocentowany kredyt
Weksel jest papierem wartościowym stanowiącym bezwarunkowe zobowiązanie do zapłacenia przez wystawcę lub osobę przez niego wskazaną określonej na dokumencie sumy pieniężnej w wyznaczonym terminie i miejscu. Najczęściej weksel jest wręczany przez dłużnika w związku z jakąś umową. Weksel jest jednak zobowiązaniem samodzielnym. Oznacza to, że jeśli znajdzie się w rękach osoby innej niż pierwotny kontrahent dłużnika, ten ostatni będzie musiał zapłacić bez względu na to, czy umowa, którą zabezpieczył wekslem, została prawidłowo zawarta. Jest to także niezależnie od tego, czy kontrahent dotrzymał umowy.

Najważniejsze funkcje

Zaletą weksla jest to, że można go wykorzystywać w różnych sytuacjach. Przede wszystkim może on zastępować pieniądz, a więc być środkiem regulowania zobowiązań. Dodatkowo weksel może stanowić środek szybkiego dochodzenia roszczeń w stosunku do wystawcy weksla. Z tego powodu stanowi często zabezpieczenie kredytu, pożyczki lub innych operacji gospodarczych. Ten papier wartościowy pełni też funkcję kredytową. Powoduje bowiem wydłużenie faktycznej zapłaty zobowiązania. Wreszcie weksel pełni też funkcję obiegową, dlatego, że może być przekazywany z rąk do rąk przez indos, czyli odpowiednie oświadczenie dotychczasowego posiadacza na odwrocie weksla.

Rodzaje weksli

Prawo wekslowe wyróżnia dwa podstawowe rodzaje weksli: własny i trasowany. Bodaj najczęściej dziś używany jest dokument zwany wekslem niezupełnym w chwili wystawienia, czyli weksel in blanco.
Weksel trasowany (inaczej ciągniony lub trata) zawiera polecenie wystawcy bezwarunkowego zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej przez inną osobę (trasata) na rzecz osoby trzeciej (remitenta) w oznaczonym miejscu i czasie. W praktyce oznacza to, że wystawca zleca wskazanej w wekslu osobie (trasatowi), by zapłacił określoną kwotę osobie trzeciej. Aby można było żądać od trasata zapłaty za weksel, musi on wiedzieć o jego istnieniu i zgodzić się na zapłacenie w terminie wskazanej sumy.
Weksel własny (inaczej prosty lub sola) stanowi najprostszą formę weksla. Jego treścią jest bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej przez wystawcę weksla we wskazanym miejscu i czasie. Stwarza on bezwarunkową odpowiedzialność osób na nim podpisanych. Tutaj głównym dłużnikiem wekslowym jest wystawca weksla.

Treść papieru

Każdy weksel musi mieć ściśle określoną treść. Przedsiębiorcy, którzy zamierzają się nim posłużyć, muszą pamiętać, że brak wymaganego przepisami elementu powoduje, że dokument przestaje być wekslem.
Weksel trasowany i własny powinien zawierać przede wszystkim nazwę weksel w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono i to bez względu na to, czy jest on wystawiany na urzędowym formularzu, czy na czystej kartce papieru. Konieczne jest również umieszczenie bezwarunkowego polecenia zapłacenia oznaczonej sumy. Suma ta powinna być dokładnie oznaczona w pieniądzu i w określonej walucie. Bardzo ważne jest też wskazanie terminu płatności. Jeżeli jednak go brakuje, to weksel nie traci ważności i uważany jest za płatny za okazaniem. Kolejnym warunkiem ważności weksla jest oznaczenie remitenta, czyli osoby, na której rzecz lub zlecenie zapłata ma być dokonana. Oznacza się go przez podanie przynajmniej jego nazwiska. Weksel musi też zawierać datę i miejsce jego wystawienia, a także podpis wystawcy.

Znaczenie czeków

Podobnie jak weksel, także czek jest papierem wartościowym. Stanowi on pisemne zlecenie bezwzględnego wypłacenia określonej kwoty, wydane bankowi przez posiadacza rachunku bankowego. Czeki spełniają dokładnie te same funkcje, co weksle, a więc: obiegową, gwarancyjną, płatniczą i kredytową.
Wystawca czeku nazywany jest trasantem. Może nim być każda osoba fizyczna lub prawna posiadająca rachunek bankowy. Trasatem czeku jest natomiast bank, który prowadzi rachunek trasanta. Remitentem tego papieru wartościowego jest z kolei osoba fizyczna lub prawna, na którą czek wystawiono. Może być on wystawiony na określoną osobę (czek imienny) lub na okaziciela.
Czek musi zawierać: nazwę czek w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono; polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej; nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata); oznaczenie miejsce płatności; datę i miejsca wystawienia, a także podpis wystawcy czeku. Zawsze jest on płatny za okazaniem.
Najważniejsze rodzaje weksli
● Trasowany – zawiera polecenie wystawcy bezwarunkowego zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej przez inną osobę na rzecz osoby trzeciej w oznaczonym miejscu i czasie
● Własny – zawiera bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej przez wystawcę weksla we wskazanym miejscu i czasie
● In blanco – jest zaopatrzony w co najmniej podpis wystawcy, lecz nie jest wypełniony
Najważniejsze rodzaje czeków
● gotówkowe – zlecające bankowi wypłatę gotówki
● rozrachunkowe – służące do rozliczeń bezgotówkowych, odbiorcą takiego czeku może być wyłącznie posiadacz rachunku bankowego
● zakreślone – mogą być zrealizowane wyłącznie na ręce bankiera lub stałego klienta banku
Podstawa prawna
Ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz U nr 37, poz. 282 z późn. zm.)
Ustawa z 28 kwietnia 1936 r. – Prawo czekowe (Dz U nr 37, poz. 283 z późn. zm.)