Przedsiębiorca, który podlega obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, może udzielić pełnomocnictwa prokurentowi i upoważni go do wykonywania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Przedsiebiorca może umocować prokurenta, który będzie reprezentował go w sprawach związanych z funkcjonowaniem firmy w sądzie i w urzędach. Takiego pełnomocnictwa zwanego prokurą mogą udzielać tylko przedsiębiorcy, którzy podlegają obowiązkowi wpisania się do rejestru przedsiębiorców. Zarówno udzielenie, jak i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca musi zgłosić do rejestru przedsiębiorców. Powinien przy tym określić jej rodzaj, a w razie prokury łącznej również sposób jej wykonywania.
Aby umocowanie było ważne i wywoływało skutki prawne, przy ustanawianiu go trzeba dopełnić wymogów proceduralnych określonych w przepisach prawa cywilnego. Przede wszystkim prokura powinna zostać udzielona na piśmie, a prokurentem może zostać tylko osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Zostaje ona umocowana do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W aktach rejestrowych trzeba umieścić wzór jej podpisu.
Mocodawca nie może ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, pod warunkiem że przepis szczególny nie stanowi inaczej. Ma prawo jednak ograniczyć prokurę do zakresu spraw, które są wpisane do rejestru oddziału przedsiębiorstwa. Wtedy taki rodzaj pełnomocnictwa określany jest jako prokura oddziałowa.
Mocodawca ma prawo udzielić prokury kilku osobom łącznie (wtedy występuje prokura łączna) lub oddzielnie. W takim przypadku oświadczenia kierowane do przedsiębiorcy mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznej. Na takich samych zasadach będą również doręczane pisma.
Gdy przedsiębiorca chce zbyć firmę, to wówczas tych czynności nie może dokonać prokurent bez dodatkowych pełnomocnictw, które umocowują go do wykonania poszczególnych czynności. Taka sama procedura obowiązuje wówczas, gdy prokurent ma dokonać czynności prawnej, na podstawie której przedsiębiorstwo zostanie oddane do czasowego korzystania bądź nieruchomość zostanie zbyta lub obciążona.
Wykonując czynności, prokurent musi złożyć własnoręczny podpis zgodny ze wzorem podpisu, jaki znajduje się w aktach rejestrowych, i umieścić dopisek wskazujący na prokurę. Nie musi robić dopisku, gdy z treści dokumentu wynika, że działa jako prokurent.
Mocodawca ma prawo w każdym czasie prokurę odwołać, natomiast samoistnie wygasa ona w następujących wypadkach: w razie śmierci prokurenta lub wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru bądź ogłoszenia jego upadłości, otwarcia likwidacji oraz w razie przekształcenia przedsiębiorcy.
Natomiast przyczyną wygaśnięcia prokury nie może być śmierć przedsiębiorcy będącego mocodawcą ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych.
Ważne!
Prokura nie może zostać przeniesiona, ale prokurent ma prawo ustanowić pełnomocnika do poszczególnych czynności albo tylko do pewnego rodzaju czynności. Natomiast mocodawca ma prawo w każdym czasie prokurę odwołać
Podstawa prawna
Art. 1091 – 1099 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).