Wadium w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego stanowi istotny element, którego celem jest zwiększenie pewności zamawiającego, że zobowiązania wykonawcy przedstawione w ofercie zostaną potwierdzone poprzez podpisanie umowy. Zatem groźba utraty wadium ma stanowić swoistą karę za niedotrzymanie zobowiązań zawartych w ofercie.
Ustawodawca w art. 45 ust. 6 ustawy Prawo zamówień publicznych określił zamknięty katalog form w których wadium może zostać wniesione. Zamawiający nie może żądać wadium w innych formach niż zawarte we wskazanym przepisie. Wykonawca ma natomiast możliwość wniesienia wadium w jednej lub kilku dowolnie wybranych formach spośród katalogu zawartego w art. 45 ust. 6 ustawy PZP.
Wadium musi zostać wniesione przed upływem terminu składania ofert. Wadium wniesione w pieniądzu musi zostać wpłacone przelewem na rachunek bankowy zamawiającego. Natomiast wadium wnoszone w pozostałych formach może być wniesione na dwa sposoby – albo deponowane przed upływem terminu składania ofert w kasie zamawiającego albo załączane do oferty i składane w jednej kopercie wraz z ofertą przetargową.

Dokonanie przelewu

W wyroku z 31 lipca 2009 r. sygn. akt: KIO/UZP 942/09 stwierdzono, że niedokonanie przelewu na rachunek bankowy zamawiającego, zaś dokonanie wpłaty gotówki w banku zamawiającego na jego rachunek bankowy wskazany w SIWZ, nie może stanowić podstawy do odrzucenia oferty z powodu niezgodności oferty z p.z.p. Dyspozycja przepisu art. 45 ust. 7 p.z.p. stwarza obowiązek dla wykonawcy, w przypadku wnoszenia przez niego wadium w pieniądzu, wpłacenia kwoty wadium przelewem na rachunek bankowy zamawiającego. Ustawodawca w p.z.p. nie przewidział jednak sankcji za jego niewypełnienie.
Natomiast w wyroku z 13 lutego 2009, sygn. Akt KIO/UZP 140/09 zawarto, iż w myśl przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawców, którzy nie wnieśli wadium, [...] nie ma w nim mowy o złożeniu wadium w niewłaściwej postaci. [...] Wykluczeniu podlega wyłącznie wykonawca, który wadium nie wniósł, lub wniósł je w niewłaściwej formie. Za formę należy zaś zgodnie z ust. 6 (art. 45 Pzp) uznać pieniądz, a nie drogę, którą wadium wpłynęło na wskazane konto. [...]. (wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 29 września 2008 r., sygn. Akt X Ga 260/08).

Treść gwarancji

W przypadku gdy wykonawca przedkłada wadium w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej zamawiający winien sprawdzić czy przedkładany dokument spełnia co najmniej niżej wskazane wymogi:
• ma postać gwarancji bezwarunkowej, tj. gwarancji umożliwiającej wypłatę sumy gwarancyjnej na pierwsze żądanie Zamawiającego,
• jest ważny do czasu upływu terminu związania ofertą,
• określa beneficjenta – zamawiającego,
• zawiera stwierdzenie, że określona kwota pieniężna stanowi zabezpieczenie niezbędne do wzięcia udziału przez wykonawcę w konkretnym postępowaniu oraz że w przypadku nie wywiązania się przez wykonawcę z warunków wskazanych w gwarancji na rzecz zamawiającego przekazana zostanie gwarantowana kwota,
• treść gwarancji ściśle odpowiada przesłankom wymienionym w art. 46 ust. 4a i ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Wskazany powyżej wymóg potwierdza np. wyrok z 17 czerwca 2008 r., sygn. akt KIO/UZP 537/08 w którym Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza, że treść gwarancji ubezpieczeniowej powinna ściśle odpowiadać przesłankom, wymienionym w art. 46 ust. 5 ustawy, ponieważ w przypadku rozbieżności treści gwarancji i przepisów ustawy zamawiający jest narażony na niemożność uzyskania środków z gwarancji ubezpieczeniowej.
W ocenie KIO niedopuszczalne jest uzupełnienie treści gwarancji wadialnej po terminie składania ofert. Gwarancja wadialna nie jest bowiem ani oświadczeniem lub dokumentem potwierdzającym spełnianie warunków udziału w postępowaniu, ani oświadczeniem lub dokumentem potwierdzającym spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez Zamawiającego, nie jest też pełnomocnictwem (wyrok KIO z 24 lutego 2009 r., sygn. Akt KIO/UZP 160/09).

Suma gwarancyjna

W wyroku KIO z 26 czerwca 2008 r., sygn. Akt KIO/UZP 584/08 stwierdzono, że „Uznając zatem niepodważalność treści SIWZ, zawierającej wymóg wypłaty w dniu następnym po otrzymaniu wezwania oraz porównując ten wymóg z terminem zapłaty do 30 dni, wskazanym w gwarancji ubezpieczeniowej, skład orzekający Izby stanął na stanowisku, że nie spełnione zostały wymogi SIWZ odnośnie wadium. W ocenie składu orzekającego Izby przepis art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp nie może być odczytywany w oderwaniu od wymogów Zamawiającego odnośnie wadium zawartych w SIWZ, a jedynie przez pryzmat regulacji ustawowej w tym zakresie, tj. art. 45 i 46 ustawy Pzp, którym nie można przypisać wyczerpującego charakteru. Stałoby to w sprzeczności z obowiązkiem i jednocześnie uprawnieniem Zamawiającego takiego precyzowania wymagań dotyczących wadium, które zabezpieczać będą jego interesy. Z punktu widzenia Zamawiającego możliwość jak najszybszego wyegzekwowania uprawnień z gwarancji, tj. już następnego dnia po żądaniu wypłaty leży w jego interesie (...). Skład orzekający Izby wskazuje także, że samo wniesienie wadium jest wymogiem formalnym i jako wymóg o takim charakterze jest oceniany pod kątem wykluczenia wykonawców na podstawie art. 24 ust. 2 pkt. 4 ustawy Pzp”.
Odnośnie przedłużenia terminu związania ofertą, jak wprost wynika z treści art. 85 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, konieczne jest złożenie oświadczenia woli przez wykonawcę. Zostawienie kwoty wadium wpłaconej przelewem na koncie zamawiającego nie oznacza automatycznie przedłużenia terminu związania ofertą. Nie można domniemywać, że wykonawca poprzez składanie środków ochrony prawnej albo też na skutek zaniechania złożenia wniosku o zwrot wadium przetargowego przedłuża termin związania ofertą (wyrok KIO z 29 października 2009 r. sygn. akt: KIO/UZP 1337/09).