Przedstawiciele komitetów wyborczych mają trzydzieści dni na usunięcie plakatów i ogłoszeń wykorzystywanych w kampanii wyborczej. Po upływie tego terminu wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast usuną je na koszt komitetów.
Ostatnie wybory zarówno prezydenckie, jak również samorządowe pokazują, że komitety wyborcze nie wywiązują się z nałożonych na nie obowiązków usunięcia np. plakatów i haseł wyborczych. Mimo że od pierwszej tury wyborów samorządowych minęło już kilkanaście dni, w dalszym ciągu na ulicach pełno jest plakatów i ulotek wyborczych. Gdy materiały te nie zostaną usunięte przez komitety wyborcze, do akcji wkroczą szefowie gmin i miast. W takiej sytuacji koszty usunięcia materiałów wyborczych ponoszą właściwe komitety.

Miesiąc dla pełnomocników

Zgodnie z przepisami samorządowej ordynacji wyborczej plakaty i hasła wyborcze oraz billbordy ustawione w celu prowadzenia kampanii promującej kandydatów na radnych, wójtów czy prezydentów miast pełnomocnicy wyborczy komitetów wyborczych obowiązani są usunąć w terminie 30 dni po dniu wyborów.
Termin, o którym mowa w ustawie, należy liczyć od dnia następnego po dniu głosowania, czyli od 22 listopada 2010 r. w przypadku wyboru radnych i szefów gmin wybranych w pierwszej turze. Z kolei dla komitetów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast ubiegających się o wybór w ponownym głosowaniu termin ten rozpoczyna bieg od 6 grudnia. W związku z tym plakaty, hasła i urządzenia z kampanii wyborczej powinny być usunięte w zależności od właściwej daty wyborów do 21 grudnia 2010 r. bądź najpóźniej do 4 stycznia 2011 r. Jeżeli po upływie tych terminów materiały promujące kandydatów nie będą posprzątane przez odpowiedzialnych za to pełnomocników wyborczych, to wójt postanowi o ich usunięciu na koszta właściwych komitetów wyborczych.

Skarga obywatela

Zdarza się jednak, że władze samorządowe również zaniedbują swoje zadania. W przypadku gdy wójt (burmistrz, prezydent miasta) nie wywiąże się ze swojego obowiązku, to właścicielowi nieruchomości, na której nie uprzątnięto wyborczych reklamówek, może na podstawie ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 ze zm.) złożyć skargę na bezczynność właściwego organu.
Skargę taką może bowiem złożyć każdy, czyj interes prawny lub faktyczny został przez taką bezczynność naruszony. Właściciel nieruchomości, na której ciągle znajdują się plakaty z dawno zakończonej kampanii wyborczej, ma interes w tym, aby plakaty i inne materiały wyborcze były usunięte, a właściwy komitet wyborczy został obciążony kosztami.

Obowiązki komisji

To jednak nie wszystkie obowiązki organów odpowiedzialnych za przeprowadzenie wyborów. Samorządowa ordynacja wyborcza oraz wydane na jej podstawie rozporządzenie wykonawcze nakłada na obwodowe i terytorialne komisje wyborcze po wykonaniu swoich zadań przekazanie posiadanych dokumentów z wyborów. Trafiają one, jako depozyt, do właściwego miejscowo wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty lub marszałka województwa. Należy pamiętać, że dokumenty wyborcze (patrz ramka) są udostępniane przez właściwe organy wyborcze wyłącznie na żądanie sądów w związku z postępowaniami w sprawach protestów wyborczych oraz na żądanie sądów lub prokuratury i Policji prowadzących postępowanie karne.
Po upływie 30 dni od podjęcia przez sąd prawomocnych orzeczeń w sprawach protestów wyborczych komisarz wyborczy nakazuje właściwym wójtom, starostom lub marszałkom województwa zniszczenie następujących dokumentów:
● spisów wyborców (obu egzemplarzy);
● kart do głosowania (wykorzystanych i niewykorzystanych);
● przekazanych drugich egzemplarzy:
a) protokołów rejestracji list kandydatów na radnych oraz wykazów osób popierających zgłoszone listy,
b) protokołów rejestracji kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast,
c) protokołów głosowania w obwodzie,
d) protokołów wyborów wraz z zestawieniami wyników głosowania w okręgach wyborczych,
e) protokołów obsadzenia mandatów radnych bez głosowania,
f) protokołów głosowania na obszarze powiatu (miasta na prawach powiatu) w wyborach do sejmiku województwa.
Sam sposób zniszczenia dokumentów określa dyrektor właściwej delegatury Krajowego Biura Wyborczego, zaś zniszczenie następuje na podstawie zgody dyrektora właściwego archiwum państwowego. Pozostałe dokumenty z wyborów znajdujące się w posiadaniu obwodowych i terytorialnych komisji wyborczych, nie podlegają zniszczeniu i są przekazywane dyrektorowi właściwej rzeczowo i terytorialnie delegatury Krajowego Biura Wyborczego.



Sprawozdania finansowe

Należy również pamiętać, że dokumenty z wyborów przekazane przez terytorialne komisje wyborcze komisarzom wyborczym, a także dokumenty przez nich sporządzone stanowią zasób archiwalny i są przechowywane przez dyrektorów właściwych delegatur Krajowego Biura Wyborczego do końca kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego. Po upływie tego terminu dokumenty z wyborów przekazuje się do właściwych archiwów państwowych.
Inaczej jest jeszcze w przypadku dokumentów dołączonych do sprawozdań finansowych komitetów wyborczych. Te materiały podlegają zniszczeniu po upływie okresów przechowywania wynikających z przepisów ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r., nr 152, poz. 1223, z późn. zm.). Oznacza to, że sprawozdania finansowe zostaną zniszczone po ułpewie pięciu lat od początku roku następującego po roku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą.
Dokumenty z wyborów stanowiące zasób archiwalny udostępnia się do wglądu osobie zainteresowanej w obecności i pod nadzorem upoważnionego pracownika jednostki organizacyjnej Krajowego Biura Wyborczego (KBW), w której dokumenty są przechowywane. Równocześnie sporządzenie urzędowego odpisu, kserokopii bądź udostępnienie w innej formie danych z omawianych dokumentów wymaga zgody kierownika właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej KBW.
Dokumenty wyborcze
Dokumenty stosowane w trakcie wyborów samorządowych to m.in.:
● spisy wyborców;
● karty do głosowania (wykorzystane i niewykorzystane);
● postanowienia właściwych organów wyborczych; w sprawie przyjęcia zawiadomień o utworzeniu komitetu wyborczego oraz zamiarze zgłaszania kandydatów na radnych wraz z załączonymi do zawiadomień dokumentami;
● protokoły rejestracji list kandydatów na radnych oraz rejestracji kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wraz ze zgłoszeniami tych list i kandydatów oraz załączonymi do zgłoszeń dokumentami;
● obwieszczenia o zarejestrowanych listach kandydatów na radnych i kandydatach na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz inne obwieszczenia terytorialnych komisji wyborczych;
● dokumenty dotyczące losowania numerów list kandydatów;
● protokoły głosowania w obwodzie oraz protokoły głosowania na obszarze powiatu i miasta na prawach powiatu w wyborach do sejmiku województwa;
● protokoły wyborów do rad wraz z zestawieniami wyników głosowania w okręgach wyborczych;
● protokoły wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast;
● protokoły obsadzenia mandatów radnych bez głosowania;
● protokoły posiedzeń, uchwały, urzędowe obwieszczenia i inne dokumenty komisji wyborczych;
● postanowienia komisarzy wyborczych.
Podstawa prawna
Ustawa z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190).
Rozporządzenie ministra kultury z 27 listopada 2002 r. w sprawie sposobu przekazywania, przechowywania i udostępniania dokumentów z wyborów organów jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 209, poz.1781 z późn.zm.).