KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO - Nie można wydać wyroku opartego na uznaniu w sprawach małżeńskich, między rodzicami a dziećmi, a także w sprawie wzorców umownych Pani Elżbieta została pozwana o zapłatę 2 tys. zł tytułem zwrotu pożyczki. Według umowy pieniądze miały być oddane za rok. Mimo to kobieta uznała żądanie powoda. Z tą chwilą roszczenie, które mogło być spełnione później, stało się wymagalne.
Kobieta w tej sytuacji miała również możliwość podniesienia zarzutu niewymagalności jej roszczenia, ponieważ termin do zwrotu pożyczki został ustalony dopiero na przyszły rok i w związku z tym nie można kierować sprawy na drogę sądową. Pozwani często przyjmują więc w procesie różne postawy w zależności od wyboru. Mogą pozostać bierni bądź podjąć obronę i podejmować przeróżne czynności procesowe, które pomogą wygrać sprawę. Ponadto istnieje możliwość uznania powództwa. Trzeba pamiętać, że potwierdzenie roszczenia powoda rodzi określone skutki.
Uznanie powództwa to czynność dyspozytywna, to znaczy zależna od woli danej osoby. Taka postawa wybierana jest, gdy pozwany nie dysponuje żadnymi zarzutami, czyli określonymi argumentami wskazującymi, że żądanie powoda jest wadliwe. Warto wtedy przyjąć taką postawę, tym bardziej że pozwany może wówczas żądać zwrotu kosztów sądowych od powoda, jeśli oczywiście nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał powództwo przy pierwszej czynności procesowej.
Pogodzenie się z żądaniem powoda usprawnia same postępowanie, ponieważ jest to co do zasady wiążące dla sądu orzekającego, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 21 stycznia 1999 r. (sygn. I ACa 890/98) podkreślono, że ocena, czy nie zachodzi jedna z przesłanek niedopuszczalności uznania powództwa, powinna nastąpić w zasadzie wyłącznie w świetle materiału procesowego znajdującego się w aktach sprawy. Jeśli wszystkie okoliczności nie były dostatecznie wyjaśnione, sąd mógłby przejawić inicjatywę w celu ich ustalenia zgodnie z prawdą.
Trzeba przy tym pamiętać, że nie można wydać wyroku opartego wyłącznie na uznaniu w sprawach małżeńskich, między rodzicami a dziećmi czy też w sprawie uznania postanowień wzorca za niedozwolone. Wtedy konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego.
Bardzo istotną zaletą instytucji uznania powództwa, tym razem dla powoda, jest to, iż sąd nadaje z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi. Tak więc usprawnia to egzekucję takiego roszczenia. Uznanie powództwa rodzi ważny skutek poza procesem, bo przerywa bieg przedawnienia.
PRZYKŁAD
Warto sprawdzić, czy roszczenie nie uległo przedawnieniu
Jan K. został pozwany o zapłatę długu. Mężczyzna wiedział, że był winny pieniądze powodowi, dlatego uznał roszczenie. Zapomniał jednak, że od czasu gdy pieniądze pożyczył, minęło już 20 lat, więc roszczenie powoda dawno się przedawniło. Trzeba wiedzieć, że przed podjęciem decyzji o uznaniu powództwa warto sprawdzić, czy dochodzone przez powoda roszczenie jest jeszcze aktualne. W przypadku uznania powództwa dotyczącego przedawnionego roszczenia oświadczenie pozwanego oznacza zrzeczenie się zarzutu przedawnienia.
Podstawa prawna
Art. 101, 213 par. 2, 333 par. 1 pkt 2, 431 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).