Stowarzyszenie Autorów ZAiKS jako organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi wystąpiło do sądu przeciwko Anecie P. i innym, którzy są operatorami sieci kablowej, o zapłatę solidarnie 269 tys. zł z odsetkami.
Pozwani bezumownie reemitowali programy telewizyjne w okresie od 2000 do 2002 r. i od października 2003 do końca kwietnia 2004 r.
Sąd I instancji odrzucił pozew, gdyż uznał, że droga sądowa jest czasowo niedopuszczalna. Zgodnie bowiem z art. 211 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631 ze zm.) operatorzy sieci kablowych mogą reemitować programy wyłącznie na podstawie umów zawartych z organizacjami zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Spory dotyczące takich umów rozstrzyga w pierwszej kolejności Komisja Prawa Autorskiego. Wtedy zachodzi czasowa niedopuszczalność drogi sądowej. Tak też ma być w tej sprawie. ZAiKS wniósł na to postanowienie zażalenie, a sąd II instancji uwzględnił je częściowo. Uchylił postanowienie w części dotyczącej okresu, gdy nie trzeba było zawierać umów, bo obowiązywała wtedy licencja ustawowa.
Obowiązek zawierania umów wprowadzono 1 stycznia 2003 r. Sąd apelacyjny stwierdził, że wyczerpanie postępowania przed Komisją Prawa Autorskiego jest obligatoryjne. Powód nie może więc pominąć tej drogi. Nie dochodzi odszkodowania z art. 79 ustawy, ale żąda wynagrodzenia za reemisję programów, a takie żądanie związane jest umową.
ZAiKS wniósł od nieuchylonej części wyroku skargę kasacyjną, którą Sąd Najwyższy uwzględnił. Uchylił postanowienie sądu apelacyjnego w części oddalającej zażalenie na odrzucenie pozwu i postanowienie o odrzucenie pozwu i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania do I instancji.
W ustnym uzasadnieniu wyroku przypomniał uchwałę składu 7 sędziów SN z 13 lipca (III CZP 1/10), w której stwierdzono, że spory o wynagrodzenie, a także o warunki umów, rozstrzyga w pierwszej kolejności Komisja Prawa Autorskiego, a dopiero potem sąd. Nie oznacza to jednak, że taki tryb obowiązuje także przy roszczeniach o bezumowne korzystanie z programów. Organizacji zbiorowego zarządzania przysługuje w takim wypadku roszczenie z art. 79 prawa autorskiego, to jest m.in. naprawienie wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych lub – w zależności od tego, czy postępowanie takie było zawinione czy niezawinione – dwukrotności lub trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które byłoby należne. Te sprawy nie są objęte właściwością komisji. Dlatego w omawianej sprawie nie zachodziła czasowa niedopuszczalność drogi sądowej.
Sygn. akt V CSK 458/09
Naprawienie szkody
Roszczenia o naprawienie szkody wynikające z umów – art. 79 prawa autorskiego nie są objęte postępowaniem przed Komisją Prawa Autorskiego