W 2010 roku rząd na stronie internetowej www.antyterroryzm.gov.pl opublikował po raz pierwszy pełną instrukcje dotyczącą zachowań antyterrorystycznych. Zawiera ona nie tylko sposoby pozwalające na wykrycie grożącego nam niebezpieczeństwa, na interpretację zachowań podejrzanych zachowań, wydawałoby się „normalnych" ludzi, ale także jak rozpoznać „wybuchową” paczkę lub list. Warto też wiedzieć co należy zrobić, a właściwie – nie robić – w przypadku podejrzenia bomby w samochodzie. W świetle zdarzeń z ostatnich miesięcy, zalecenia stają się coraz bardziej aktualne.

Strona zawiera ponadto wykaz telefonów alarmowych, instytucji zajmujących się ochroną antyterrorystyczną, oraz omówieniem aktów prawnych dotyczących zagrożenia terrorystycznego.

Przedstawiamy krótkie omówienie rządowego poradnika.

Terroryzm: Co może wskazywać na bezpośrednie zagrożenie atakiem

Należy zwracać uwagę na nietypowe zachowania osób lub przedmioty pozostawione bez nadzoru w miejscach publicznych; podejrzane lub dziwnie zachowujące się osoby (np. zdenerwowane bez wyraźnej przyczyny, sprawiające wrażenie, że znajdują się pod działaniem narkotyków, ubrane nieadekwatnie do pory roku, próbujące zostawiać pakunki w miejscach publicznych);

Trzeba zwracać uwagę na pozostawione bez opieki w miejscach publicznych przedmioty typu teczki, paczki i pakunki; Podchodzić ostrożnie do podejrzanej przesyłki bez danych i adresu nadawcy bądź od nadawcy lub z miejsca, z którego się nie spodziewamy; Uważać na samochody, a zwłaszcza furgonetki pozostawione poza wyznaczonymi miejscami np. w bliskim sąsiedztwie kościołów, miejsc organizowania imprez masowych, zawodów sportowych lub zgromadzeń.

Terroryzm: Na co zwracać uwagę w swoim bezpośrednim otoczeniu

Zwracać uwagę na osoby, które przez dłuższy czas obserwują, fotografują lub filmują obiekty, które mogą stać się celem zamachu (np. lotniska, stacje metra, centra handlowe, kościoły lub synagogi).

Zauważać nagłą zmianę sposobu zachowania się i stylu życia sąsiadów, w szczególności wypowiedzi, które mogą świadczyć o przyjęciu przez nich radykalnych poglądów; nietypowe zachowania kolegów z pracy, np. nieuzasadnione próby dotarcia do planów biurowca.

Terroryzm: Czego nie należy robić w przypadku nabrania podejrzenia

nie rozpowszechniać informacji o podejrzeniu, aby nie spowodować paniki; nie próbować obezwładniać podejrzanych osób (należy je natomiast dyskretnie obserwować i starać się zapamiętać jak najwięcej szczegółów dotyczących ich wyglądu i zachowania).

Terroryzm: Bomba - jak ją rozpoznać

Każdy przedmiot z którego wystają przewody, wydobywa się gaz, płyn, zapach, dźwięk, wysypuje się proszek, albo został pozostawiony /co widzimy/ przez szybko oddalającą się osobę, wrzucony do pomieszczenia lub pojazdu powinien być uznany za podejrzany; podejrzanych pakunków nie wolno dotykać, a tym bardziej ich przemieszczać;

Nie wolno w jej pobliżu używać telefonów komórkowych, odbiorników fal radiowych, itp.; zachować spokój; informować wszystkich przebywających w pobliżu o zagrożeniu, jednocześnie starać się nie wywoływać paniki.

Do czasu przybycia Policji należy w miarę istniejących możliwości zabezpieczyć zagrożone miejsce, zachowując elementarne środki bezpieczeństwa, bez narażania siebie i innych osób na niebezpieczeństwo; jak najszybciej oddal się z miejsca zagrożonego wybuchem.

Po drodze informuj o zagrożeniu jak największe grono osób, będących w strefie zagrożonej lub kierujących się w jej stronę;

Terroryzm : Jak się zachować po ogłoszeniu alarmu

po ogłoszeniu alarmu i zarządzeniu ewakuacji w obiektach publicznych, np. supermarketach, halach widowiskowo-sportowych, kinach, niezwłocznie udaj się do wyjścia, zgodnie ze wskazaniami administratora budynku lub upoważnionych osób. Powyższe procedury obowiązują także we wszystkich rodzajach transportu publicznego;
w przypadku włączenia parkingu dla pojazdów w strefę zagrożenia, nie „ratuj na siłę” swojego samochodu - życie jest ważniejsze;

Terroryzm: Jak przygotować firmę lub instytucję na zagrożenie

wyznaczyć osobę odpowiedzialną za nadzór działań w zakresie bezpieczeństwa (wskazane jest powierzenie tego zadania komuś z kadry kierowniczej lub członkowi zarządu);

- stworzyć specjalny alarmowy tryb powiadamiania o zagrożeniu, z wyraźnym określeniem, kogo należy informować w pierwszej kolejności i kto odpowiada za zawiadomienie odpowiednich służb;

- opracować plan bezpiecznej ewakuacji pracowników i klientów; przeszkolić wszystkich pracowników w zakresie bezpieczeństwa, zarówno w formie wykładów, jak i ćwiczeń;

- przygotować i systematycznie uaktualniać wykazy numerów telefonów pracowników i wskazanych przez nich osób, które należy powiadomić w razie wypadku.
Warto też wprowadzić – za zgodą pracowników – zwyczaj deponowania kopert z podstawowymi informacjami na ich temat, które ułatwiłyby identyfikację osób rannych lub zabitych (np. numer dowodu osobistego i paszportu, nazwisko panieńskie matki, cechy szczególne) lub umożliwiłyby udzielenie szybkiej i skutecznej pomocy lekarskiej (np. grupa krwi, przewlekłe choroby, przyjmowane na stałe lekarstwa);

Terroryzm: Kiedy przesyłka może być podejrzana

Gdy: ma grubość nie mniejszą niż 3 mm; wagę od 40 do 220 g; zbyt duży ciężar jak na swój rozmiar; zniekształconą powierzchnię; jest skierowania bezpośrednio do kierownika urzędu, np. z dopiskiem “do rąk własnych”; ma dopisek, aby otwierać osobiście przez adresata; ma zbyt dużą wartość naklejonych znaczków; nieznanego nadawcę; mocne opakowanie; gdy słyszalny metaliczny dźwięk podczas poruszania listem; zawiera tłuste plamy na kopercie lub opakowaniu; rozsiewa zapach migdałów, marcepana, myszy, chemikaliów; zauważyliśmy małe otwory /nakłucia/ w kopercie lub opakowaniu; wystające odcinki drutów lub klamerek; uszkodzenie przesyłki.

Terroryzm : Bomba w domu, czyli ręce i nogi precz od urządzeń elektrycznych

Jeśli odebrałeś informacje np. przez telefon, że masz bombę w domu, zawiadom natychmiast policję oraz do czasu przyjazdu policji

Jednocześnie: nie stawaj na progu ani na wycieraczce; nie dotykaj dzwonka; nie zapalaj światła; nie uruchamiaj i nie sprawdzaj systemów alarmowych; nie stawaj na chodnikach, wykładzinach, dywanach stanowiących tzw. ciąg komunikacyjny po mieszkaniu; nie używaj radia, TV, telefonu stacjonarnego; nie włączaj żadnych innych urządzeń elektrycznych lub gazowych; jak najszybciej opuść mieszkanie; postaraj się powiadomić jak największą liczbę osób z Twojego sąsiedztwa.

Terroryzm: Co zrobić w przypadku podejrzenia podłożenia bomby w samochodzie

Trzeba obejrzeć samochód z zewnątrz i zajrzeć pod spód; zwrócić uwagę na wystające przewody, podwieszone paczki, pojemniki, kartki papieru; sprawdzić czy na podłożu nie leżą kawałki opakowań, drutu, ściągniętej izolacji, taśmy samoprzylepnej; zobaczyć czy na oponie nie ma kawałków taśmy samoprzylepnej przed otwarciem drzwi, sprawdzić, czy tzw. kołki blokujące są w pozycji zamkniętej, czy szczelnie są zamknięte okna; sprawdzić czy na masce silnika lub /i/ bagażnika nie ma śladów otwierania.

Terroryzm: Co robić podczas ataku i wzięcia zakładników

Jeżeli usłyszałeś strzały w miejscu gdzie się znajdujesz – nie uciekaj, przyjmuj, jeżeli to możliwe pozycję leżącą za najbliższą osłoną;

Terroryzm: Co zrobić, gdy staniesz się zakładnikiem

Staraj się unikać dłuższego kontaktu wzrokowego z terrorystą – to wzbudza agresję; nie odwracaj się tyłem do terrorysty; wykonuj polecenia terrorystów, nie dyskutuj z nimi – odpowiadaj po dłuższym namyśle; nie stawiaj oporu; nie wykonuj poleceń terrorystów w sposób gwałtowny; staraj się zwrócić uwagę napastników na fakt, że mają do czynienia z konkretnymi ludźmi - człowiekiem;

Staraj się zachować spokój, znajdź postawę pośrednią między agresją, pasywnością i uległością; nie zwracaj na siebie uwagi terrorystów /dyskutowanie, częste zadawanie pytań, gwałtowne ruchy, obelgi, obraźliwe zwroty; pytaj zawsze o pozwolenie np. pójścia do toalety, wstania, otworzenia torby; na żądanie terrorystów oddaj im przedmioty osobiste; usuń /wyrzuć/ niepostrzeżenie oznaki zajmowanej pozycji zawodowej, które mogą spowodować agresję u terrorystów;

Jeżeli jest to możliwe; stawiaj sobie drobne cele / np. uzyskanie od terrorystów wody, posiłku, opatrunku, możliwość skorzystania z toalety, udzielenie pomocy innej osobie/, realizuj je i wyznaczaj kolejne; stawiaj sobie przyszłe cele, co będziesz robił po uwolnieniu – uzasadniające wolę przeżycia; staraj się utrzymywać sprawność fizyczną i umysłową – myśl pozytywnie; staraj się dbać o higienę osobistą; pamiętaj wśród innych zakładników może być osoba współpracująca z terrorystami; nie ujawniaj własnych obaw i innych słabych punktów – kontroluj swoje reakcje; nie blokuj drogi ucieczki terrorystów; staraj się zapamiętać jak najwięcej szczegółów dotyczących porywaczy i otoczenia – może to pomoc organom ścigania w dalszych działaniach.