W jakim momencie osoby wykonujące czynności przetargowe powinny złożyć oświadczenie w sprawie wyłączenia ich z postępowania?
Osoby wykonujące czynności związane z przetargiem muszą gwarantować bezstronność i obiektywizm. Obowiązkowemu włączeniu podlegają jednak tylko osoby wykonujące czynności w postępowaniu (a więc nie osoby wykonujące czynności przygotowawcze). Z art. 17 ust. 1 prawa zamówień publicznych wynika, że chodzi o te osoby, wobec których zachodzą okoliczności wynikające, a więc takie, które:
● same ubiegają się o to zamówienie,
● mają osobiste związki z wykonawcą (np. małżonek, krewny, powinowaty w linii prostej),
● mają zawodowe związki z wykonawcą (np. przed upływem trzech lat od dnia wszczęcia postępowania pozostawały w stosunku pracy lub zlecenia z wykonawcą lub były członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających),
● pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić wątpliwości co do ich bezstronności,
● zostały prawomocnie skazane za przestępstwo popełnione w związku z przetargami, przekupstwo, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu.
Zgodnie z art. 17 ust. 2 prawa zamówień publicznych osoby wykonujące czynności w postępowaniu muszą złożyć pod rygorem odpowiedzialności karnej pisemne oświadczenie o braku lub istnieniu podstaw do ich wyłączenia z postępowania. Jednak prawo zamówień publicznych nie wskazuje terminu, w którym powinno nastąpić złożenie takiego oświadczenia.
Obowiązek złożenia oświadczenia aktualizuje się w ramach toczącego się postępowania. Wszczęcie postępowania następuje z reguły z chwilą publikacji ogłoszenia o zamówieniu. Część przesłanek wyłączenia zachodzi dopiero w momencie, gdy ujawnione zostaną wszystkie podmioty biorące udział w postępowaniu (wykonawcy). Dopiero wtedy można ustalić istnienie relacji rodzinnych, prawnych czy faktycznych pomiędzy osobą dokonującą czynności w postępowaniu po stronie zamawiającego a wykonawcą. Wyjątek to przesłanka dotycząca karalności, której istnienie może być ustalone już w chwili wszczęcia postępowania



Zatem oświadczenie takie może być złożone z reguły dopiero z chwilą otwarcia ofert. Ten termin początkowy dotyczy wszystkich przesłanek wykluczenia. Wskazuje na to bowiem rozporządzenie prezesa Rady Ministrów z 16 października 2008 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz.U. nr 188, poz. 1154), które zawiera jeden wzór oświadczenia o braku lub istnieniu okoliczności stanowiących podstawę wyłączenia z postępowania (druk ZP-11 określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia).
Niewyłączenie osoby, wobec której zachodzą przesłanki wyłączenia, stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych zgodnie z art. 17 ust. 5 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114, ze zm.). Podobnie naruszenie dyscypliny stanowi niezłożenie takiego oświadczenia przez członka komisji przetargowej lub inną osobę występującą w postępowaniu w imieniu zamawiającego.
Natomiast prawo zamówień publicznych nie określa wprost sposobu postępowania zamawiającego (kierownika zamawiającego) na wypadek odmowy złożenia przez osobę wykonującą czynności w postępowaniu oświadczenia o braku lub istnieniu okoliczności stanowiących podstawę wyłączenia z postępowania. Jednak według UZP biorąc pod uwagę art. 7 ust. 2 p.z.p., należy uznać, iż zamawiający (kierownik zamawiającego) powinien odsunąć taką osobę od postępowania (np. wyłączyć ją ze składu komisji przetargowej). Taka czynność zamawiającego (kierownika zamawiającego) nie stanowi jednak wyłączenia z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w rozumieniu art. 17 ust. 1 prawa zamówień publicznych.
Podstawa prawna
Art. 17 ust. 1–2 ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r., nr 223, poz.1655 ze zm.)
Na podstawie opinii prawnej UZP, zamieszczonej na stronie www.uzp.gov.pl