Rozmawiamy WITOLDEM DROŻDŻEM, wiceministrem spraw wewnętrznych i administracji - Od 2011 roku rozpoczynamy wydawanie nowych dowodów osobistych. Nowością nowego dokumentu będzie to, że plastikowa karta, na której obecnie są wydrukowane nasze dane oraz zdjęcie dodatkowo będzie wyposażona w warstwę elektroniczną (chip), podobnie jak karty płatnicze, dzięki czemu nowy dowód stanie się osobistym narzędziem obywatela do kontaktu z administracją publiczną.

Bożena Wiktorowska

Od kilku lat osoba ubezpieczona pragnąca skorzystać z pomocy medycznej musi zabrać ze sobą nie tylko dowód osobisty, ale także potwierdzenie opłacania składek. Za dwa lata jednak to będzie już niepotrzebne. Dlaczego?

Witold Drożdż

Od 2011 roku rozpoczynamy wydawanie nowych dowodów osobistych. Nowością nowego dokumentu będzie to, że plastikowa karta, na której obecnie są wydrukowane nasze dane oraz zdjęcie dodatkowo będzie wyposażona w warstwę elektroniczną (chip), podobnie jak karty płatnicze, dzięki czemu nowy dowód stanie się osobistym narzędziem obywatela do kontaktu z administracją publiczną.

Co będzie można załatwić korzystając z nowego dowodu osobistego?

Nowy dowód osobisty będzie swoistym „kluczem” do elektronicznej administracji publicznej. Dzięki niemu upoważniony urzędnik będzie mógł, na zlecenie obywatela, zweryfikować jego tożsamość w systemach teleinformatycznych administracji i wykonać odpowiednie czynności administracyjne, do których ma uprawnienia. Informacje o obywatelu i o prowadzonych sprawach nie będą zapisywane na dowodzie osobistym, tylko w systemach teleinformatycznych. Elektroniczny dowód będzie pełnił rolę klucza dostępu do tych systemów, pozostając jednocześnie pod wyłączną kontrolą obywatela. Wraz z nowym dowodem wyposażymy obywateli polskich w nowe narzędzie do komunikacji z administracją publiczną - podpis osobisty, czyli podpis elektroniczny prawnie zrównany z podpisem odręcznym ale tylko w kontaktach obywateli z administracją. Oznacza to, że przy pomocy nowego dowodu obywatele będą mogli składać wnioski, podania, skargi i innego rodzaju dokumenty w postaci elektronicznej. Ponadto w części elektronicznej dowodu udostępniona zostanie dodatkowa przestrzeń, którą właściciel dowodu będzie mógł wykorzystać na umieszczenie podpisu elektronicznego weryfikowanego kwalifikowanym certyfikatem. Dzięki temu obywatele będą mogli wykorzystywać dowód osobisty również do innych celów, niż kontakt z administracją. Ograniczona liczba informacji umieszczanych na nowym dowodzie osobistym jest jego zaletą, a nie wadą.

Dlaczego?

Z prostego powodu. W przypadku zagubienia dowodu osobistego, na którym byłyby zapisane dane dotyczące zdrowia, osoba nieuprawniona potencjalnie mogłaby wejść w ich posiadanie. Ze względu na to, że dane o zdrowiu należą do grupy informacji szczególnie wrażliwych , w nowym dowodzie nie przewiduje się np. umieszczania informacji o grupie krwi. Za to dowód może udostępniać lekarzowi takie dane, tyle, że zapisane w odpowiednim rejestrze.



Skoro już mówimy o lekarzach. Ministerstwo Zdrowia proponuje, aby od 2013 roku wszyscy Polacy mieli nowe dowody, które dodatkowo będą także pełniły rolę elektronicznych kart zdrowotnych. Czy dwa lata to nie zbyt mało czasu na taką operację?

Obecnie nie planujemy wymiany dowodów osobistych w terminach innych, niż upływ okresu ważności dowodu, którym dziś się legitymujemy a także w przypadku zmiany danych obywatela zawartych w dowodzie oraz na życzenie zainteresowanego. Należy pamiętać, że nowe dowody osobiste będą wydawane bezpłatnie, co może spowodować, iż biorąc pod uwagę korzyści wynikające z faktu posiadania nowych dowodów, obywatele chętnie szybciej dokonają wymiany dowodów na nowe, niż wynika to z terminu ważności obecnie użytkowanych. Jeśli z uwagi na potrzeby służby zdrowia pojawi się konieczność intensyfikacji tempa wydawania nowych dowodów, to produkcyjnie i organizacyjnie będziemy na to gotowi.

Wymiana dowodów osobistych powinna potrwać do końca 2021 roku. Czy w okresie przejściowym, czyli do czasu wymiany ostatniego starego dowodu osoby chore nie powinny być przyjmowane do lekarza na podstawie numeru PESEL?

Na pewno harmonogram wymiany dowodów nie zakłóci działania systemu opieki zdrowotnej ani w żaden sposób nie ograniczy dostępu pacjentów do usług medycznych.

Dlaczego tak ważna dla finansów państwa jest wymiana dowodów?

Nowy dowód osobisty otworzy możliwość korzystania z rozwiązań oferowanych przez elektroniczną administrację. Korzyści płynące z tego tytułu, mają także istotny aspekt finansowy, z punktu widzenia działania administracji. Wykorzystanie dowodu w systemach służby zdrowia umożliwi optymalizację środków przewidywanych do wydatkowania w kontekście kart zdrowia, które NFZ planował wydawać, jako element działań mających na celu uszczelnienie systemu publicznej opieki zdrowotnej.

Jak to ma praktycznie wyglądać?

Pacjent przyjdzie do lekarza dysponując dowodem osobistym będącym jednocześnie kartą zdrowia. Na podstawie danych zapisanych na chipie lekarz będzie mógł dostać się do jego danych gromadzonych w systemach teleinformatycznych służby zdrowia. Tam też zostaną zapisane informacje o wizycie u lekarza oraz sposobie leczenia. Pacjent ze swoim dowodem pójdzie do apteki, gdzie będzie mógł kupić leki korzystając z refundacji NFZ. Tam również farmaceuta sprawdzi prawo do skorzystania z prawa do zniżki mając dostęp do odpowiednich danych w systemie. Należy jednak podkreślić, że nie oznacza to wcale powszechnego dostępu do wrażliwych danych obywateli. Lekarze i farmaceuci będą mieli dostęp do określonego prawem zakresu danych, który sam w sobie nie będzie posiadał wartości w przypadku prób nieuprawnionego wykorzystania tych danych.



A co z osobami starszymi czy chorymi, za których rodziny wykupują leki?

Ministerstwo Zdrowia przygotowuje rozwiązania uwzględniające także i takie, stosunkowo częste sytuacje.

W jaki sposób zostanie rozwiązania sprawa pomocy osobom nieprzytomnym, które nie będą mogły potwierdzić swojego prawa do ubezpieczenia na przykład wprowadzając specjalny PIN do systemu?

Pamiętajmy, że osobie nieprzytomnej udzielana jest pomoc niezależnie od faktu posiadania przez nią dokumentu tożsamości. W razie wątpliwości co do uprawnień, jednostka opieki zdrowotnej będzie w stanie je zweryfikować przy wykorzystaniu informacji zawartych w odpowiednim rejestrze.

Czy zamiast wprowadzać kolejnych kodów do systemu nie prościej wykorzystać PESEL 2?

Ależ cały czas z niego korzystamy. PESEL z numerem dwa to nic innego jak poprawiona wersja starego PESELA. Mówiąc w największym skrócie PESEL2 powstał w czasie, kiedy z powodów technologicznych trzeba było wymienić stare urządzenia na nowe. Dane zawarte w tym systemie są dokładnie takie same jak te, które były w znanym wszystkim PESELU.

Czy tak wielka reforma systemów informatycznych nie powinna jednak doprowadzić do ograniczenia liczby danych, które musimy podawać w urzędach na przykład tylko do owego numeru PESEL?

Taki jest cel. Planujemy dla przykładu, żeby obywatele (w tym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą) posługiwali się wyłącznie numerem PESEL a przedsiębiorcy numerem NIP. Pracujemy także nad automatyzacją wymiany informacji pomiędzy administracją, skutkującą odciążeniem obywateli i przedsiębiorców od przenoszenia różnego rodzaju zaświadczeń pomiędzy urzędami w postaci papierowej. Możliwe to będzie dzięki rozwijanej w Polsce nowoczesnej administracji, zmianom legislacyjnym, upraszczaniu procedur i wykorzystaniu nowych technologii.

Kiedy to nastąpi?

Ten proces już trwa. W tym roku kolejne PIT-y możemy składać drogą elektroniczną, szereg spraw w relacjach z ZUS możemy już dziś załatwić drogą elektroniczną, kolejne e-usługi są udostępniane przez samorządy, wojewodów i różne resorty za pośrednictwem elektronicznej platformy usług administracji publicznej ePUAP. Od stycznia tego roku działa e-sąd obsługujący elektroniczne postępowania upominawcze, Rządowe Centrum Legislacji udostępniło on-line dzienniki ustaw, Urząd Zamówień Publicznych uruchomił platformę do e-aukcji i e-licytyacji.