Sądy będą prowadziły księgi wieczyste dla spółdzielczych praw do lokali i domów. Właściciel nieruchomości zadysponuje opróżnionym miejscem po wygaśniętej hipotece. Hipoteka łączna obciąży wszystkie nowe nieruchomości utworzone po podziale.
Nowe zasady dotyczące prowadzenia ksiąg wieczystych i wpisywania do nich hipoteki zaczną obowiązywać dopiero w 2011 roku. Sejm uchwalił je 26 czerwca 2009 r., a teraz czekają na podpis prezydenta i wejście w życie.

Mieszkanie w spółdzielni

Księgi wieczyste dla spółdzielczych własnościowych praw do lokalu prowadzone będą na podobnych zasadach jak dla nieruchomości. Gdyby jednak właściciel takiego prawa przekształcił je w prawo własności nieruchomości, to prowadzona wcześniej księga stanie się księgą wieczystą dla nieruchomości, a wpisana hipoteka obciąży nieruchomość.
Księga wieczysta dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu zawierać będzie cztery działy. W pierwszym znajdzie się oznaczenie lokalu lub domu jednorodzinnego, a także nieruchomości, natomiast w drugim będą wpisy dotyczące osoby, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Z kolei trzeci dział będzie przeznaczony na wpisy innych praw i roszczeń. Nie zostanie tam wpisana hipoteka, ponieważ dla niej przeznaczony został dział czwarty.

Zabezpieczenie wierzytelności

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu może być przedmiotem hipoteki. Oprócz tego może ona zostać ustanowiona także na użytkowaniu wieczystym wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie (które stanowią własność użytkownika wieczystego) oraz na wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Natomiast część ułamkową nieruchomości obciąża wówczas, gdy ta część stanowi udział współwłaściciela lub przysługujący współuprawnionemu udział we współwłasności spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub użytkowania wieczystego.



Opróżnione miejsce hipoteczne

Jeśli hipoteka wygaśnie, wówczas właściciel nieruchomości będzie mógł rozporządzać opróżnionym miejscem hipotecznym. Na przykład będzie mógł w tym miejscu ustanowić nową hipotekę albo przenieść na nie inną hipotekę obciążającą nieruchomość, pod warunkiem że uprawniony wierzyciel posiadający to zabezpieczenie wyrazi zgodę. Gdyby zaś hipoteka wygasła tylko częściowo, to wówczas właściciel nieruchomości może rozporządzać tym miejscem tylko w tej części.
Rozporządzać opróżnionym miejscem hipotecznym nie można tylko wówczas, gdy hipoteka wygasła na skutek egzekucji z nieruchomości. Przy egzekucji z nieruchomości nie będzie się uwzględniać opróżnionych miejsc hipotecznych. Każdy właściciel nieruchomości ma prawo rozporządzać opróżnionym miejscem hipotecznym, nie można domagać się od niego, aby zrezygnował z tego uprawnienia. Na opróżnionym miejscu nie można ustanowić hipoteki przymusowej. Nie podlega ono również zajęciu.
W księdze wieczystej można będzie ujawnić roszczenie wierzyciela hipotecznego o przeniesienie jego hipoteki na miejsce opróżnione przez inną hipotekę. Uzyska ona przyrzeczone miejsce od razu jak tylko stanie się ono wolne. Hipotece, która została ustanowiona na opróżnionym miejscu hipotecznym lub została na nie przeniesiona, będzie przysługiwało takie samo pierwszeństwo jak wygasłej hipotece.

Hipoteka łączna

Hipoteka łączna powstaje w razie podziału nieruchomości obciążonej hipoteką. Wtedy obciąża ona wszystkie nieruchomości utworzone przez podział. Ustanowiona na części ułamkowej nieruchomości będzie obciążać w tym samym zakresie części ułamkowe wszystkich nieruchomości utworzonych przez podział.
W ramach podziału obciążonej hipoteką nieruchomości może zostać wyodrębniona własność lokalu albo wydzielona z niej odrębna nieruchomość zabudowana domem jednorodzinnym. Wtedy nabywca wydzielonej nieruchomości może domagać się, aby hipoteka została podzielona proporcjonalnie do wartości nieruchomości powstałych w związku z tym podziałem.
Ważne!
Każdy właściciel nieruchomości ma prawo rozporządzać opróżnionym miejscem hipotecznym. Nie podlega ono zajęciu i nie można na nim ustanowić hipoteki przymusowej